Pielęgnacja skóry dziecka po przebytych chorobach zakaźnych wieku dziecięcego z zajęciem skóry

Infekcje u najmłodszych kojarzą się przede wszystkim z gorączką, katarem i kaszlem. Niestety, do tych dolegliwości czasami dołączają zmiany skórne – bolesne, swędzące a nierzadko i pozostawiające po sobie długotrwałe ślady.

Jak pomóc dziecku powrócić do pełnego zdrowia po przebytej wysypce?
„Dobór właściwych preparatów do pielęgnacji skóry jest kluczowy” – podkreśla dr Piotr Fuss, pediatra.

Ospa, odra, szkarlatyna – wysypkowe trio

Najgorszą renomą wśród dziecięcych chorób zakaźnych cieszy się ospa wietrzna. Wywoływana przez wirus Varicella-Zoster, dotyka aż 91% dzieci w wieku do lat 14. Jej znakiem rozpoznawczym jest pęcherzykowata wysypka, która pojawia się po 1-2 dniach ogólnego złego samopoczucia. Wypełnione płynem pęcherze z czasem przekształcają się w nadżerki, a następnie strupy. Niestety, silny świąd skłania dzieci do drapania, co może skutkować bliznami, a nawet bakteryjną infekcją wtórną. Zmiany leczy się miejscowo preparatami odkażającymi i przeciwświądowymi.

Gdy odpadnie ostatni strup, dziecko przestaje zakażać. Niestety, jego skóra może wciąż nosić znamiona przebytej infekcji – bywa przesuszona, a ślady po pęcherzykach nie są jeszcze w pełni wygojone. W tym właśnie momencie warto podjąć pielęgnację wspierającą i regenerującą.

Wyraźne osłabienie kondycji skóry obserwuje się również po przebyciu odry. Zachorowalność na tą wirusową infekcję niestety w ostatnich latach dość drastycznie wzrosła. Podstawowe objawy obejmują gorączkę, ból gardła, zapalenie spojówek oraz tzw. plamki Koplika, czyli zlokalizowane w jamie ustnej szarobiałe wykwity. Po 2-4 dniach pojawia się również wysypka na skórze. Z czasem skóra staje się bardzo sucha i zaczyna się łuszczyć. W tym okresie jest bardzo podatna za zakażenia bakteryjne i grzybiczne.

Zmiany skórne wywołują nie tylko wirusy. Paciorkowiec typu A, odpowiedzialny za rozwój szkarlatyny, wytwarza toksyny, które uszkadzają naskórek. Oprócz wysokiej gorączki, bólu gardła i powiększenia węzłów chłonnych na ciele małego pacjenta pojawia się drobna czerwona wysypka. Jej ustępowanie łączy się z silnym płatowym złuszczaniem skóry, a czasem i wybroczynami. I w tym przypadku naskórek jest osłabiony i podatny na podrażnienia.

Inne choroby dziecięce przebiegające ze zmianami skórnymi

Infekcji, które mogą negatywnie wpływać na kondycję skóry dziecka, jest oczywiście znacznie więcej. Należą do nich m.in. wirusowa choroba dłoni, stóp i jamy ustnej, rumień nagły i rumień zakaźny. Przy ogólnym obniżeniu odporności małych pacjentów atakują również infekcje skóry, takie jak grzybica lub opryszczka.

W każdym z tych przypadków należy liczyć się z zaburzeniami naturalnych mechanizmów obronnych skóry. Suchość, łuszczenie, świąd, zmiany naczyniowe – te dermatologiczne konsekwencje infekcji mogą dotyczyć malucha na długo po ustaniu symptomów pierwotnej infekcji. Leczenie w tym przypadku polega na przywracaniu skórze naturalnej równowagi, a najlepiej tą funkcję spełniają specjalnie dobrane dermokosmetyki.

Higiena w trakcie infekcji

W okresie, gdy wysypka lub inne zmiany skórne mają charakter ostry, należy unikać aplikowania dermokosmetyków na problematyczne obszary. Rozsmarowywanie preparatów może zaostrzać stan zapalny i rozprzestrzeniać patogeny. W tym czasie stosuje się wyłącznie leki miejscowe zalecone przez lekarza.

Dziecko w czasie choroby można, a nawet należy kąpać, nie częściej jednak niż raz dziennie. Do mycia należy stosować specjalistyczne płyny lub żele przeznaczone do skóry suchej i wrażliwej. Mają one usuwać nieczystości bez podrażniania i wysuszania osłabionego naskórka. Warto wybierać preparaty na bazie emolientów, takich jak olej lniany – zawarte w nim nienasycone kwasy tłuszczowe działają przeciwzapalnie i redukują uporczywy świąd, przynosząc maluchowi ulgę przed snem.

Pielęgnacja skóry dziecka po chorobach zakaźnych

Po ustąpieniu objawów choroby można rozpocząć pielęgnację regenerującą. W dalszym ciągu należy kąpać dziecko w letniej wodzie z dodatkiem delikatnych preparatów myjących. W tej fazie dobrze sprawdzają się olejki do kąpieli i pod prysznic, które uzupełniają niedobór lipidów naskórkowych.

Po myciu skórę warto jest nasmarować preparatem nawilżająco-kojącym. W tej roli najlepiej sprawdzą się dermokosmetyki przeznaczone do skóry wrażliwej i atopowej. Ich formuła jest na tyle łagodna, aby nie podrażniać, ale z drugiej strony na tyle bogata, aby przywrócić skórze odpowiedni poziom nawilżenia. Podstawowymi składnikami powinny być oleje roślinne (zwłaszcza olej lniany, olej migdałowy, oliwa z oliwek) lub silnie natłuszczające masła, kakaowe lub shea. Niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe (NNKT) omega 3 i omega 6 w szczególności wzmacniają strukturalną integralność skóry i jej funkcje ochronne.

Aby złagodzić stan zapalny i ukoić podrażnioną tkankę, wskazane są również substancje łagodzące typu alantoina, D-panthenol czy wyciąg z rumianku. Cennym dodatkiem w dermokosmetykach jest też gliceryna będąca silnym humektantem i skutecznie zwiększająca nawilżenie całego naskórka.

Aplikacja nawilżających dermokosmetyków na uszkodzoną skórę w pierwszej kolejności tworzy cienki, lipidowy film, który regeneruje naturalną barierę ochronną. Ograniczona zostaje tym samym przeznaskórkowa utrata wody (TEWL), ponieważ cząsteczki wody zatrzymywane są w tkance. Tak prowadzona pielęgnacja przyspiesza procesy regeneracji naskórka.

Należy podkreślić, że po przebytej chorobie skóra dziecka jest wyjątkowo wrażliwa i powinna być chroniona przed słońcem. Przed wyjściem na spacer należy więc na wszystkie odsłonięte partie ciała, w szczególności twarz, zaaplikować krem ochronny z filtrem UVA i UVB. Nawet mimo tej ochrony czas przebywania na słońcu powinien być ograniczony – w tym zakresie warto się kierować wskazówkami lekarza.

Bibliografia:

1. Varicella Skin Complications in Childhood: A Case Series and a Systematic Review of the Literature, Elena Bozzola, Mauro Bozzola, Andrzej Krzysztofiak, Alberto Eugenio Tozzi, May El Hachem, Alberto Villani, J. Mol. Sci.2016, 17(5), 688; https://doi.org/10.3390/ijms17050688
2. Dermatological Signs and Symptoms of Measles: A Prospective Case Series and Comparison with the Literature Dermatology, Raphael Battegay; Christoph Itin; Peter Itin, (2012) 224 (1): 1–4. https://doi.org/10.1159/000335091
3. Moisturizer in Patients with Inflammatory Skin Diseases by Seok-Young Kang ,Ji-Young Um, Bo-Young Chung, So-Yeon Lee, Jin-Seo Park, Jin-Cheol Kim, Chun-Wook Park, Hye-One Kim, Medicina 2022, 58(7), 888; https://doi.org/10.3390/medicina58070888
4. The influence of a cream containing 20% glycerin and its vehicle on skin barrier properties M Lodén, W Wessman First published: 21 December 2001 https://doi.org/10.1046/j.1467-2494.2001.00060.x
5. Essential Fatty Acids and Skin Health, Linus Pauling Institute » Micronutrient Information Center, https://lpi.oregonstate.edu/mic/health-disease/skin-health/essential-fatty-acids