Bliźniąt w Polsce i na świecie rodzi się coraz więcej. Mimo to nie wszyscy nadal rozumieją zasadniczą różnicę między bliźniakami jedno i dwujajowymi. Wszyscy wiemy, że bliźniaki bywają identyczne jak dwie krople wody, ale czasem wcale nie są do siebie podobne. To podstawowa wizualna różnica między bliźniakami powstałymi z jednej komórki jajowej a dwóch komórek jajowych, której istotę tłumaczy jednak dopiero samo zapłodnienie.
Skąd się biorą bliźnięta jednojajowe?
Początek życia ludzkiego to oczywiście zwycięski plemnik docierający do dojrzałej komórki jajkowej. W ogromnej większości przypadków z tego cudownego połączenia rozwinie się pojedyncza zygota, a potem jeden płód. W jednej na 250 ciąż (nie licząc przypadków sztucznego zapłodnienia) dochodzi jednak do podzielenia się owego jajeczka na dwie części – tworząc ciążę bliźniaczą. Jeśli ów podział nastąpi do 3 dni od zapłodnienia, bliźnięta jednojajowe wykształcą mimo wszystko dwa łożyska i dwa worki owodniowe. Przy podziale między 4 a 8 dniem rodzeństwo dzielić będzie wspólne łożysko, ale każdy płód będzie mieć własny worek owodniowy. Przy jeszcze późniejszym podziale bliźnięta będą dzielić zarówno łożysko, jak i worek owodniowy. W rzadkich przypadkach dzielenia się jajeczka po 13 dniu od zapłodnienia dochodzi do rozwoju bliźniąt syjamskich.
Bliźnięta jednojajowe mają więc dokładnie ten sam kod genetyczny DNA, a co za tym idzie, tę samą płeć i wygląd. Mogą się jednak różnić gustem czy osobowością – te rozwijają się bowiem raczej wskutek doświadczeń niż genów.
Ciekawostka: Bliźniaki jednojajowe również mogą być efektem sztucznego zapłodnienia. Leki wspierające płodność podawane kobiecie przed procedurą prowokują bowiem często spontaniczny podział jajeczka.
Bliźnięta dwujajowe – ciąża bliźniacza
Matka Natura płata dość często kobietom figle i zamiast programowego jednego jajeczka miesięcznie uwalnia dwa. Gdy dotrą do nich dwa plemniki, każde rozwinie się w niezależny płód, tworząc właśnie bliźniaki dwujajowe. Mimo że mają tego samego ojca i matkę, posiadają one inne DNA (dzielą ok. 50% genów) – tak samo jak klasyczne rodzeństwo. Mogą więc być podobne, ale wcale nie muszą. Częstotliwość takich ciąż jest bardzo różna w różnych krajach świata – w Japonii wynosi na przykład 1 na 1000, zaś w kilku państwach afrykańskich nawet 1 na 20! Bliźnięta dwujajowe bywają ponadto również efektem sztucznego zapłodnienia, gdy dla zwiększenia szans na sukces do macicy wprowadza się aż dwa zarodki.
W przypadku ciąży z bliźniętami dwujajowymi oba płody mają swoje własne worki owodniowe i łożyska. Na badaniach USG może być to jednak trudne do rozeznania, gdyż oba łożyska leżą zwykle blisko siebie.
Wychowanie bliźniaków jednojajowych a dwujajowych
Co ciekawe, różnice pojawiają się zwykle również w rozwoju jednojajowych i dwujajowych bliźniąt. Nawet jeśli dzieci wychowywane są w tym samym domu, w ten sam sposób, bliźnięta jednojajowe bywają często traktowane jak „jedno”. Wiele rodziców preferuje sympatyczne identyczne ubiory, a już od najmłodszych lat przebywania w większych grupach bliźniaki takie bywają mylone czy nawet utożsamiane. Budzi to między nimi specjalną więź, ale bywa i źródłem konfliktów. Co więcej, w późniejszych latach widoczna być może dominująca tendencja do odróżnienia się od brata czy siostry.
Dowiedz się, jak dzieci genetycznie dziedziczą kolor włosów po rodzicach: https://niebieskiepudelko.pl/rude-niemowle/
Dla naukowców bliźnięta jednojajowe są też doskonałym materiałem do studiów nad wpływem genów na nasz rozwój, zdrowie, osobowość, itd. Choć materiał genetyczny bliźniaków jednojajowych jest identyczny, a osoby są do siebie łudząco podobne z wyglądu – ich temperament może się zgoła różnić. Analizuje się np. bliźniaki rozdzielone po porodzie i wychowywane w różnych środowiskach. Porównania z bliźniętami dwujajowymi pozwalają też wyciągnąć wiele wniosków na temat wpływu określonych genów na naszą skłonność do zapadania na określone choroby.
Bliźnięta dwujajowe i jednojajowe różnice
Wracając do samej osobowości, pary identycznych bliźniąt są sobie charakterologicznie znacznie bliższe niż bliźnięta dwujajowe czy biologiczne rodzeństwo. Różnice są jednak widoczne i zrzucane są zwykle na karb indywidualnych doświadczeń. Wszystko od przebytych kontuzji i infekcji po losowe zdarzenia może bowiem wpłynąć na rozwój naszego temperamentu, usposobienia, poziomu emocjonalności. Co ciekawe, z badań wynika, że do cech najczęściej dzielonych przez bliźnięta identyczne należy poziom odpowiedzialności i towarzyskości. U bliźniąt dwujajowych również dominuje odpowiedzialność, która ewidentnie wiąże się w wyraźny sposób z modelem wychowania, ale na drugiej pozycji jest umiejętność dostosowywania się do wymogów sytuacji. Ponadto bliźnięta jajowe w testach na IQ wykazują zwykle znacznie bardziej podobne wyniki niż bliźnięta dwujajowe.
Ciekawostka: W szeroko zakrojonych badaniach nad bliźniętami identycznymi, które rozdzielono po porodzie i wychowywano w innych środowiskach bez jakiegokolwiek kontaktu, wykazano, że czasami mimo długoletniej izolacji wykazują one w dorosłości bardzo podobne gusta, zainteresowania, cechy osobowościowe, a, co więcej, nawet wybierają tę samą profesję!
Bibliografia
Genome: https://www.genome.gov/genetics-glossary/identical-twins
Healthline: https://www.healthline.com/health/pregnancy/types-of-twins
Tagi: Bliźnięta jedno i dwujajowe
Dodaj komentarz