Już od 1 października 2024 r. można składać wnioski o trzy nowe świadczenia zaproponowane przez rząd Donalda Tuska rodzicom, którzy wychowują małe dzieci. Program „Aktywny Rodzic”, nieformalnie okrzyknięty „babciowym” ma ułatwiać funkcjonowanie matek i ojców na rynku pracy. Na jakie wsparcie można liczyć?

Ustawodawca przewidział trzy różne formy pomocy dla rodziców dzieci w wieku żłobkowym, którzy mają problemy z łączeniem opieki nad maluchami z pracą przynoszącą rodzinie jakże potrzebne środki finansowe. Istotą programu „Aktywny Rodzic” jest wypełnienie luki między urlopem macierzyńskim i rodzicielskim a wiekiem przedszkolnym. Chociaż ustawa nie dyskryminuje ojców, w zamyśle skierowana jest przede wszystkim do kobiet, które znacznie częściej pozostają bez pracy, opiekując się małymi dziećmi.

„Babciowe” – co to za świadczenie?

Program „Aktywny Rodzic” obejmuje trzy komponenty, umożliwiając rodzicom wybór optymalnego dla rodziny scenariusza:

• „Aktywni rodzice w pracy” to świadczenie, z którego mogą skorzystać pracujący rodzice dzieci w wieku od 12 do 35 miesiąca życia. Wynosi ono 1500 zł miesięcznie i może być pobierane przez maksymalnie 24 miesiące. W przypadku dzieci niepełnosprawnych kwota świadczenia wzrasta do 1900 zł.
• „Aktywnie w żłobku” – to samo wsparcie (1500 zł dla zdrowych dzieci i 1900 zł dla dzieci z niepełnosprawnością) oferowane będzie rodzicom, którzy zdecydują się oddać dziecko w wieku 1-3 lat do żłobka, klubu dziecięcego lub dziennego opiekuna.
• „Aktywnie w domu” to świadczenie, które zastąpi funkcjonujący dotychczas „rodzinny kapitał opiekuńczy”. Zamiast 1000 zł miesięcznie przez rok, rodzice, którzy zdecydują się zostać z dzieckiem w domu, będą otrzymywać miesięcznie 500 zł przez okres 24 miesięcy.

Warto dodać, że aby zapobiec sytuacji, w której żłobki zaczną nagle pobierać znacznie wyższe opłaty, pracodawca ustalił, że do uczestniczenia w programie „Aktywnie w żłobku” uprawnione będą jedynie instytucje, których miesięczne czesne wynosi max. 2200 zł miesięcznie.

W przypadku świadczenia „Aktywni rodzice w pracy” prawodawca dopuszcza zatrudnienie na umowę zlecenie lub prowadzenie własnej działalności gospodarczej. Warunkiem koniecznym jest jednak zgłoszenie do ubezpieczenia rentowego i emerytalnego od podstawy, która łącznie dla obojga rodziców będzie wynosić minimum 100% minimalnego wynagrodzenia za pracę.

 

 

Dlaczego „babciowe”?

Korzystanie z pakietu „aktywni rodzice w pracy” oznacza, że mama i tata są aktywni zawodowo, a dzieckiem w wieku 1-3 lat opiekuje się ktoś inny. To właśnie na pokrycie wydatków związanych z opieką nad maluchem przeznaczone jest owe 1500 zł miesięcznie. W praktyce może to być płacona opiekunka, babcia, dziadek czy inna zaufana osoba.

Warto dodać, że na jedno dziecko na dany miesiąc przysługuje wyłącznie jedno z trzech wspomnianych wyżej świadczeń – rodzice muszą sami zdecydować się, z której formy wsparcia skorzystają. Prawodawca przewiduje jednak możliwość wielokrotnej zmiany typu pobieranej pomocy w ramach „babciowego”. Co to oznacza?

Mama dziecka, które ukończyło właśnie rok, może np. przez pół roku siedzieć z nim w domu, pobierając 500 zł miesięcznie. Na kolejne pół roku może zaangażować babcię, pobierając babcine 1500 zł; a na dalszy rok może oddać malucha do żłobka, wykorzystując świadczenie 1500 zł do zapłaty czesnego.

Babcine 1500 – od kiedy i jak wnioskować?

Instytucją wdrażającą program „Aktywny Rodzic” będzie ZUS. To tam też należy kierować wnioski wyłącznie w formie elektronicznej. Pierwszym dniem składania wniosków jest 1 października, jeśli dziecko w danym miesiącu kończy już minimum 12 miesięcy.

Wnioski, podobnie jak w przypadku świadczenia „800+” będzie je można składać przez kanały:

• Platforma PUE ZUS
• Aplikacja mobilna mZUS
• bankowość elektroniczną
• Portal Emp@tia Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej.

Pierwsze świadczenia o babcine 1500 i inne formy pomocy mają zostać wypłacone jeszcze w tym samym kwartale na konto bankowe wskazane we wniosku.

Obywatele Ukrainy, którzy przybyli do Polski w związku z działaniami wojennymi i mają status „UKR”, mogą obiegać się wyłącznie o świadczenie „Aktywnie w żłobku”. Warunkiem jest jednak, że przebywają na terytorium kraju nieprzerwanie od 365 dni.

 

 

Do wniosków o poszczególne świadczenia będzie trzeba dołożyć oświadczenie o wychowywaniu dziecka z małżonkiem, drugim rodzicem dziecka lub z inną osobą albo o samodzielnym wychowywaniu dziecka. Ponadto w indywidualnych przypadkach wymagane być mogą również:

• prawomocne orzeczenie sądu potwierdzające opiekę naprzemienną (dla rodziców rozwiedzionych);
• dokument potwierdzający legalny pobyt w Polsce wraz z dostępem do rynku pracy (dotyczy cudzoziemców)
• zaświadczenie sądu opiekuńczego lub ośrodka adopcyjnego o prowadzonym postępowaniu sądowym w sprawie o przysposobienie dziecka (dla rodziców adopcyjnych)
• zaświadczenie powiatowego centrum pomocy rodzinie o umieszczeniu dziecka w rodzinie zastępczej lub rodzinnym domu dziecka wraz z datą umieszczenia w pieczy (dla rodzin zastępczych).

Babciowe – ważne informacje

W związku z mnożącymi się pytaniami dotyczącymi świadczeń dla aktywnych rodziców MRPiPS wyjaśnia, że:

• Skorzystanie z programu „Aktywny Rodzic” nie podlega kryterium dochodowemu. Pracować muszą jednak oboje rodzice!
• Skorzystanie ze świadczenia „Aktywni rodzice w pracy” nie wymaga podpisania umowy aktywizującej z ciocią, babcią czy opiekunką. Można to jednak zrobić, aby zgłosić ją do ubezpieczeń społecznych – składki opłaci wówczas budżet państwa.
• Świadczenie „Aktywni rodzice w pracy” dotyczy również rolników i ich bliskich ubezpieczonych obligatoryjnie w KRUS.
• Do wniosku o świadczenie nie trzeba dokładać umów o pracę. ZUS sam będzie weryfikować, czy składki są należycie opłacane.
• ZUS nie będzie weryfikować czasu realnej opieki niani nad dzieckiem.
• Choroba dziecka lub rodzica i korzystanie z L4 nie wpływa na prawo do pobierania przyznanego świadczenia.
• Istnieje możliwość pobierania kilku świadczeń jednocześnie, jeśli mamy więcej niż 1 dziecko w wieku od 1 do 3 lat.

 

---

Bibliografia:

Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej; https://www.gov.pl/web/rodzina/aktywny-rodzic

Zakład Ubezpieczeń Społecznych; https://www.zus.pl/

 

Tagi: aktywny rodzic, babciowe, świadczenia