Plastry antykoncepcyjne to nowoczesna i wygodna metoda antykoncepcji hormonalnej, która zyskuje coraz większą popularność wśród kobiet szukających alternatywy dla tabletek. Działają poprzez stopniowe uwalnianie hormonów płciowych przez skórę, co zapewnia skuteczną ochronę przed ciążą bez konieczności codziennego pamiętania o dawce. Wystarczy przykleić plaster raz w tygodniu, by uzyskać efekt porównywalny do tradycyjnych tabletek antykoncepcyjnych. Jak dokładnie działają plastry antykoncepcyjne, jak je stosować, jakie mają skutki uboczne i kiedy ich skuteczność może być mniejsza? Sprawdź, zanim poprosisz lekarza o receptę na plastry antykoncepcyjne.
Jak działają plastry antykoncepcyjne?
Plastry antykoncepcyjne to hormonalna metoda zapobiegania ciąży, która działa podobnie jak tabletki antykoncepcyjne, ale hormony są dostarczane do organizmu przez skórę. Każdy plaster antykoncepcyjny zawiera dwa hormony – etynyloestradiol (odpowiednik estrogenu) oraz progestagen, które razem hamują owulację, czyli uwalnianie komórki jajowej. Dodatkowo zagęszczają śluz szyjkowy, co utrudnia plemnikom dotarcie do macicy, i powodują zmiany w błonie śluzowej, dzięki czemu zapłodnione jajo nie może się zagnieździć.
Tzw. system transdermalny polega na stopniowym uwalnianiu hormonów do krwiobiegu – dzięki temu poziom hormonów pozostaje stabilny przez cały tydzień. Zazwyczaj stosuje się 3 plastry w cyklu: każdy nosi się przez 7 dni, po czym następuje tygodniowa przerwa, w czasie której może wystąpić krwawienie z odstawienia. Preparaty takie jak Evra czy plaster antykoncepcyjny Evra wykazują wysoką skuteczność, porównywalną z tabletkami (wskaźnik Pearla ok. 0,9). Plastry są więc skuteczną metodą zapobiegania ciąży, wygodną dla kobiet, które nie chcą pamiętać o codziennym przyjmowaniu hormonów.
Sprawdź również: Antykoncepcja po porodzie: https://niebieskiepudelko.pl/antykoncepcja-po-porodzie/
Jak prawidłowo stosować plaster antykoncepcyjny? Jak przykleić?
Aby plaster antykoncepcyjny działał skutecznie, trzeba go przykleić na czystą, suchą i nieuszkodzoną skórę – najczęściej na ramię, pośladek, brzuch lub górną część pleców. Nie należy naklejać go na piersi ani w miejscu, gdzie może się łatwo odkleić. Pierwszy plaster przykleja się w pierwszym dniu cyklu, czyli w dniu rozpoczęcia miesiączki, a kolejne – tego samego dnia tygodnia przez trzy kolejne tygodnie. Po trzech tygodniach następuje 7 dni przerwy, w czasie której pojawia się krwawienie.
Jeśli plaster się odklei, należy nakleić nowy plaster w ciągu 24 godzin – inaczej trzeba stosować dodatkową metodę antykoncepcji, np. prezerwatywę. Każdy preparat, w tym plastry Evra, ma szczegółową ulotkę, do której warto zajrzeć, by poznać zasady stosowania leku i uniknąć spadku skuteczności.
Przeciwwskazania do stosowania plastrów antykoncepcyjnych
Choć plastry antykoncepcyjne są wygodną i skuteczną metodą antykoncepcji hormonalnej, nie każda kobieta może z nich korzystać. Istnieją sytuacje, w których lekarz może odradzić ich stosowanie. Do najczęstszych przeciwwskazań do stosowania plastrów antykoncepcyjnych należą:
- przebyte lub obecne choroby zakrzepowo-zatorowe,
- nadciśnienie tętnicze lub choroby układu krążenia,
- nowotwory hormonozależne (np. piersi, macicy),
- migreny z aurą, zaburzenia krzepnięcia,
- palenie papierosów, zwłaszcza po 35. roku życia,
- choroby wątroby lub niewydolność nerek,
- znaczna nadwaga lub zmiany masy ciała, które mogą wpływać na skuteczność plastrów,
- uczulenie na którykolwiek składnik leku (np. klej w miejscu przyklejenia plastra).
W razie jakichkolwiek wątpliwości warto skonsultować się z lekarzem przed rozpoczęciem stosowania tej metody antykoncepcji, zwłaszcza jeśli wcześniej występowały skutki uboczne po tabletkach antykoncepcyjnych.
Zobacz również: kiedy odstawić tabletki antykoncepcyjne: https://niebieskiepudelko.pl/kiedy-odstawic-tabletki-antykoncepcyjne/
Skutki uboczne plastrów antykoncepcyjnych
Podobnie jak inne formy antykoncepcji hormonalnej, również plastry antykoncepcyjne mogą powodować pewne działania niepożądane. Najczęściej mają one łagodny i przejściowy charakter, zwłaszcza w pierwszych tygodniach stosowania. Do potencjalnych skutków ubocznych stosowania plastrów antykoncepcyjnych należą:
- tkliwość piersi, nudności lub bóle głowy,
- podrażnienie skóry w miejscu, gdzie przyklejony jest plaster,
- nieregularne krwawienia lub plamienia między miesiączkami,
- wahania nastroju, obniżone libido lub zatrzymanie wody w organizmie,
- miejscowe reakcje alergiczne na klej,
- w rzadkich przypadkach – zwiększone ryzyko powikłań zakrzepowo-zatorowych u kobiet z predyspozycjami.
Każda kobieta reaguje inaczej na hormony płciowe, dlatego przy nasilonych objawach lub nietypowych dolegliwościach należy zgłosić się do lekarza i rozważyć zmianę metody antykoncepcji.
Skuteczność plastrów antykoncepcyjnych a tabletek hormonalnych
Pod względem działania plastry antykoncepcyjne dorównują tabletkom hormonalnym doustnym – obie metody zapewniają bardzo wysoką skuteczność w zapobieganiu ciąży. Wskaźnik Pearla dla plastrów wynosi ok. 0,9, co oznacza, że mniej niż jedna kobieta na sto zajdzie w ciążę w ciągu roku stosowania. Dla porównania, tabletki antykoncepcyjne mają podobny wynik, jednak w ich przypadku skuteczność częściej spada z powodu pominięcia dawki.
Zaletą plastrów jest to, że nie trzeba o nich pamiętać codziennie – wystarczy nakleić nowy plaster raz w tygodniu. Dzięki temu plastry antykoncepcyjne wpływają na organizm w sposób bardziej stabilny, utrzymując stały poziom hormonów. W przypadku tabletek czy plastrów skuteczność może się jednak obniżyć, jeśli plaster się odklei, zostanie źle przyklejony lub pominięty zostanie dzień zmiany plastra. Warto pamiętać, że żadna z tych metod, również plastry antykoncepcyjne nie chroni przed chorobami przenoszonymi drogą płciową, dlatego w niektórych sytuacjach warto stosować dodatkową, niehormonalną metodę antykoncepcji.
Czy plastry są lepsze od tabletek?
Plastry antykoncepcyjne lepiej sprawdzają się u kobiet, które prowadzą nieregularny tryb życia lub zapominają o codziennym stosowaniu antykoncepcji hormonalnej. Wadą plastrów jest jednak możliwość odklejenia się podczas kąpieli lub wysiłku fizycznego, co może wpływać na skuteczność plastrów antykoncepcyjnych.
Cena plastrów antykoncepcyjnych zależy od producenta i liczby sztuk w opakowaniu – zazwyczaj jedno opakowanie (zawierające 3 plastry) kosztuje od kilkudziesięciu do ponad stu złotych. Plastry dostępne są tylko na receptę, a lekarz decyduje, czy dana metoda antykoncepcji będzie odpowiednia. Warto też pamiętać, że plastry antykoncepcyjne nie chronią przed chorobami przenoszonymi drogą płciową, dlatego w niektórych sytuacjach należy stosować dodatkową, niehormonalną metodę antykoncepcji, np. prezerwatywę.
Plastry antykoncepcyjne – jak działają? Najczęściej zadawane pytania
Czy plastry antykoncepcyjne działają od razu?
Tak, jeśli pierwszy plaster zostanie przyklejony w pierwszym dniu cyklu miesiączkowego, ochrona działa natychmiast.
Czy plastry są lepsze od tabletek?
Dla wielu kobiet tak, bo plaster antykoncepcyjny wystarczy przykleić raz w tygodniu, ale jego skuteczność może spaść w razie odklejenia.
Jakie są wady plastrów antykoncepcyjnych?
Mogą powodować podrażnienia skóry, skutki uboczne hormonalne oraz wymagają pilnowania dnia zmiany plastra.
Kiedy plaster antykoncepcyjny nie działa?
Skuteczność spada, gdy plaster się odklei, zostanie źle przyklejony lub zapomni się o zmianie w odpowiednim dniu.
Co osłabia działanie plastrów Evra?
Na skuteczność plastrów Evra mogą wpływać leki przyspieszające metabolizm hormonów oraz znaczne zmiany masy ciała.
Czy są plastry antykoncepcyjne bez recepty?
Nie, wszystkie plastry antykoncepcyjne są dostępne wyłącznie na receptę i wymagają wcześniejszej konsultacji z lekarzem.
Bibliografia:
Pmc.ncbi.nlm.nih.gov, https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC2770395/
My.clevelandclinic.org, https://my.clevelandclinic.org/health/articles/24490-birth-control-patch
Sciencedirect.com, https://www.sciencedirect.com/topics/pharmacology-toxicology-and-pharmaceutical-science/contraceptive-patch
Tagi: antykoncepcja, plastry antykoncepcyjne, środki antykoncepcyjne
Dodaj komentarz