Są na świecie mali wrażliwcy, który odbierają świat intensywniej niż ogromna większość z nas. Dzieci wysoko wrażliwe to wyzwanie dla rodziców, ale też wielki dar. Sprawdź, jak rozpoznać nadwrażliwość u pociechy i co zrobić, aby jej pomóc w codziennym życiu.
WWO – co to jest?
WWO to skrót od określenia Wysoce Wrażliwa Osoba oznaczający wyjątkowy typ osobowości. Pojęcie ukute zostało w latach 90. XX w. przez psycholożkę Elaine Aron, ale wcześniej pisał o nim już m.in. wybitny szwajcarski psychiatra Carl Jung. O czym tak naprawdę mowa?
Wysoce Wrażliwa Osoba to ktoś, kto w sposób szczególnie silny reaguje fizycznie, emocjonalnie lub mentalnie na bodźce zewnętrzne lub wewnętrzne. WWO nie jest jednostką chorobową, ale nie powinno być również utożsamiane z wrażliwością jako cechą charakteru. Zdaniem naukowców problem dotyczy nawet 20% populacji i zarysowuje się już w bardzo wczesnym wieku – rodzice zwykle dobrze wiedzą, że mają wysoko wrażliwe dziecko, nawet jeśli nie usłyszeli nigdy oficjalnej „diagnozy”.
W szczególności WWO:
- odnotowują więcej wokół siebie i głębiej przetwarzają informacje; są zwykle bardzo empatyczne i mają bujną wyobraźnię;
- łatwo podlegają nadmiernej stymulacji i w wielu sytuacjach poddają się stresowi, co może prowadzić do wyczerpania;
- doświadczają wyjątkowo silnych emocji, zarówno pozytywnych, jak i negatywnych, co może prowadzić do naprzemiennego uczucia euforii i rozpaczy;
- są bardzo wrażliwe na bodźce zmysłowe, co przekłada się na niski próg bólu i nietolerancję np. dla określonych dźwięków, tekstur czy zapachów.
Wysoko wrażliwe dziecko – objawy
Zdaniem naukowców wysoka wrażliwość to cecha biologiczna, z którą się rodzimy. Tezę tą potwierdzają badania obrazowe mózgu wykazujące większą aktywność poszczególnych stref u WWO. Wydaje się nawet, że jest to cecha dziedziczna.
U dzieci wysoka wrażliwość przejawia się często silniej niż u dorosłych – z czasem ludzie uczą się bowiem kontrolować swoje reakcje i racjonalizować wiele emocjonalnych aspektów. Dzieci wysoko wrażliwe działają jednak impulsywnie i bez wewnętrznych hamulców. Obserwuje się u nich przede wszystkim, że:
- wściekają się lub okazują ekstatyczną radość, chętnie wygłaszając ekstremalne osądy i opinie;
- boją się określonych dźwięków, nie znoszą niekomfortowej odzieży, odmawiają posiłków o silnym smaku lub zapachu;
- często wybuchają płaczem;
- głęboko wczuwają się w sytuacje bohaterów książek, bajek, itd.
- lubią dyktować, kto ma gdzie siedzieć, co ma gdzie leżeć, itd. i źle znoszą sprzeciw;
- nie lubią i boją się nowych, nieznanych sytuacji;
- łatwo się poddają w przypadku trudności w realizacji zadania;
- nie znoszą przegrywać i są urodzonymi perfekcjonistami;
- nie tolerują krytyki;
- nie lubią skupiać na siebie uwagi, czują się źle, nawet gdy są chwalone.
Dziecko wysoko wrażliwe może wykazywać tylko niektóre z powyższych cech i to w różnym natężeniu. Naturalnie, niektóre zjawiska są typowe dla poszczególnych faz rozwojowych, np. buntu dwulatka. To, że Twoje dziecko czasami popada w przesadę i reaguje niewspółmiernie do sytuacji, nie oznacza jeszcze, że jest WWO.
Dzieci wysoko wrażliwe – jak im pomóc?
WWO nie jest jednostką chorobową, którą leczy się farmakologicznie – bo też nie ma tak naprawdę czego leczyć. Według psychologów to środowisko rozwoju i odpowiednie wsparcie w dzieciństwie decydują o zaostrzeniu lub złagodzeniu negatywnych zachowań związanych z wysoką wrażliwością. Nie na lekarza, ale na rodziców spada więc odpowiedzialność za pomoc dziecku w radzeniu sobie z nadmiarem bodźców.
Co można zrobić? Przede wszystkim wysoko wrażliwemu dziecku warto stworzyć spokojne środowisko życia. Ze światem zewnętrznym wiele nie zrobimy, ale w domu maluch powinien mieć warunki do odpoczynku od nadmiaru dźwięków, kolorów, zjawisk, itd. Warto więc pomyśleć o wnętrzach uspokajających, stonowanych, uporządkowanych i harmonijnych, bez nadmiaru głośnej muzyki i telewizji czy silnych świateł.
Poza tym, aby pomóc dziecku wysoce wrażliwemu, powinniście:
- otwarcie rozmawiać o uczuciach i słuchać dziecka bez automatycznych osądów i krytyki;
- ustalić domowe rutyny, które pomagają uspokoić się i poczuć kontrolę;
- uczyć dziecko strategii samouspokajania np. licząc od 1 do 10 lub oddychając w kontrolowany sposób;
- dawać dziecku przykład, jak radzić sobie z silnymi emocjami własnym zachowaniem;
- pomóc dziecku przygotować się na nowe sytuacje, omawiając różne scenariusze możliwych wydarzeń;
- ustalić limity dopuszczalnych zachowań, ale wymagać ich w sposób spokojny i empatyczny;
- wspierać empatię malucha pomagając mu realizować drobne gesty na rzecz innych, co buduje poczucie pewności siebie.
Najważniejsza rzecz to nie irytować się i nie złościć na dziecko, które nie jest winne swojej wrażliwości. Warto spróbować rozwinąć własną empatię, aby zrozumieć, jak żyje się w świecie, w którym wszystko jest głośniejsze, boleśniejsze i bardziej agresywne. Z pomocą i wsparciem rodziców wysoko wrażliwe dziecko może nauczyć się lepiej kontrolować swoje reakcje.
Dowiedz się wszystkiego o znaczeniu rutyny w życiu małego dziecka: https://niebieskiepudelko.pl/znaczenie-rutyny/
Dziecko wysoce wrażliwe może odnieść sukces w życiu!
Wrażliwcom nie żyje się łatwo, zwłaszcza w świecie ciągłych porównań, osądów, wszechobecnego internetowego szumu i nadmiaru bodźców. Ale wysoka wrażliwość może być też ogromnym atutem w życiu. Naukowcy twierdzą nawet, że WWO mogą mieć przewagę ewolucyjną nad „zwykłymi” ludźmi, ponieważ wrażliwość na zmiany otoczenia może zwiększać szanse na przeżycie w trudnych okolicznościach.
Zdaniem psychologów dzieci wysoce wrażliwe mają wspaniałą wyobraźnię i są niezwykle kreatywne. Często mają też doskonałe poczucie humoru i potrafią być prawdziwym „balsamem na duszę”. Wspierając w nich te unikalne cechy, pomagamy im budować wewnętrzną siłę, które będzie oporą w momentach kryzysów. A WWO mogą cieszyć się udanym życiem profesjonalnym, rodzinnym i towarzyskim. To w domu rodzinnym muszą jednak nauczyć się jak pokonywać przeciwności i korzystać ze swoich silnych stron, minimalizując te słabe.
Bibliografia:
Psychology Today, https://www.psychologytoday.com/intl/blog/communication-success/201711/24-signs-of-a-highly-sensitive-person
Children’s Health Council, https://www.chconline.org/resourcelibrary/highly-sensitive-children-thrive-in-the-right-environment/
VeryWellMind, https://www.verywellmind.com/highly-sensitive-persons-traits-that-create-more-stress-4126393
Problemy Wczesnej Edukacji, https://www.researchgate.net/publication/342740582_The_Highly_Sensitive_Child_as_a_challenge_for_education_-_introduction_to_the_concept
Tagi: dziecko wysoko wrażliwe, wwo
Dodaj komentarz