Pleśniawki i afty jamy ustnej to częsta przypadłość niemowląt i dzieci, zwłaszcza w pierwszych miesiącach życia. Biały nalot w jamie ustnej niemowlaka może zaniepokoić rodziców, jednak w większości przypadków nie stanowi powodu do paniki. Warto jednak wiedzieć, skąd biorą się pleśniawki, jakie są ich pierwsze objawy i jak wygląda leczenie pleśniawek u niemowląt – zarówno domowe, jak i zalecone przez pediatrę.
Biały nalot, czyli jak rozpoznać pleśniawkę u dzieci?
Pleśniawkę u dziecka najłatwiej rozpoznać po charakterystycznym białym nalocie, który występuje na błonach śluzowych – często na języku, podniebieniu i dziąsłach. Niektórzy rodzice mylą go z resztkami mleka, ale podstawowa różnica polega na tym, że pleśniawki są trudne do usunięcia. Nalot może być grudkowaty, lekko wypukły, a jego zdrapanie czasem prowadzi do krwawienia. To znak, że mamy do czynienia z infekcją, a nie pozostałością po karmieniu. Pleśniawki łatwo rozprzestrzeniają się w ustnej niemowlaka, szczególnie gdy higiena nie jest zachowana, a odporność organizmu jest obniżona. W takich przypadkach rozpoznanie i leczenie powinno być szybkie, by zapobiec bólowi i dalszemu szerzeniu się zmian.
Objawy pleśniawek u niemowlaka
Pleśniawka u niemowlaka to częsta przypadłość, szczególnie w pierwszych tygodniach życia dziecka. Objawem pleśniawek jest charakterystyczny biały nalot w jamie ustnej niemowlaka – najczęściej na języku, dziąsłach, podniebieniu i wewnętrznej stronie policzka. Zmiany przypominają zsiadłe mleko, ale w przeciwieństwie do niego nie dają się łatwo usunąć gazikiem. Nalot to efekt działania drożdżakami, które przy osłabionej odporności dziecka mogą powodować zakażenie błon śluzowych.
Objawy obejmują również niechęć do ssania piersi lub smoczka, płaczliwość, podwyższoną temperaturę lub rozdrażnienie. W cięższych przypadkach mogą pojawić się afty, krwawienie oraz zaczerwienienie błon śluzowych jamy ustnej dziecka. Pleśniawki na języku bywają mylone z resztkami mleka – to częsty błąd we wczesnym rozpoznaniu.
U starsze dzieci afta może mieć inny przebieg i lokalizację. Zmiany pojawiają się czasem na tylnej ścianie gardła lub na podniebieniu twardym. Objawy bywają silniejsze, utrzymują się dłużej i powodują dyskomfort podczas jedzenia.
Przyczyny pleśniawek u niemowląt i noworodków
Pleśniawki u noworodka i niemowlęcia powstają na skutek zakażenia grzybiczego, najczęściej wywołanego przez drożdżaki z rodzaju Candida. Choć są one naturalnym składnikiem flory bakteryjnej jamy ustnej, przy osłabieniu układu odpornościowego mogą się nadmiernie namnażać. Do najczęstszych przyczyn pleśniawek u dzieci zalicza się kontakt z zakażoną brodawką piersi, smoczkiem lub gryzakiem.
Do rozwoju infekcji mogą przyczynić się:
- niewystarczająca higiena jamy ustnej,
- antybiotykoterapia matki lub dziecka,
- niedojrzałość układu pokarmowego i odpornościowego,
- częste karmienie piersią bez czyszczenia jamy ustnej dziecka.
Zakażenie może też przenieść się podczas porodu, zwłaszcza jeśli matka ma aktywną infekcję grzybiczą. W przypadku niemowląt i małych dzieci pleśniawki mogą łatwo się rozprzestrzeniać i nawracać, jeśli nie zostaną podjęte odpowiednie kroki profilaktyczne. Wiedza, skąd się biorą pleśniawki, ułatwia ich rozpoznanie i leczenie.
Sprawdź również: całowanie niemowląt: https://niebieskiepudelko.pl/calowanie-niemowlat/
Leczenie pleśniawek u noworodka – domowe sposoby na pleśniawki i pomoc pediatry
Leczenie pleśniawek u noworodka zależy od nasilenia objawów i wieku dziecka. W przypadku łagodnych zmian u niemowlęcia można sięgnąć po domowe sposoby na pleśniawki – np. przemywanie jamy ustnej gazikiem z naparem rumiankowym lub roztworem sody oczyszczonej. W aptekach dostępne są także leki na pleśniawki, często w formie zawiesiny, które stosuje się bez recepty lub po konsultacji z pediatrą. W przypadku starszych dzieci lub powracających zmian lekarz może przepisać leki przeciwgrzybicze. Najlepszym sposobem jest pędzlowanie pleśniawek zgodnie z zaleceniem lekarza – szczególnie jeśli biały nalot nie znika, a maluch odmawia karmienia piersią lub butelką. W przypadku pleśniawek u dzieci karmionych naturalnie koniecznie może być leczenie również u mamy, jeśli występują zmiany na brodawce. Leczenie pleśniawek u malucha wymaga delikatności – błony śluzowe są cienkie, a nieumiejętne działanie może powodować większy ból i rozdrażnienie.
Pamiętaj, że infekcja grzybicza może nawracać, jeśli nie zachowuje się odpowiedniej higieny. W przypadku zaawansowanych zmian stosuje się leki na receptę – ich dobór zależy od lokalizacji zmian w jamie ustnej dziecka i ogólnego zdrowia malucha.
Sapka i katar w pierwszych dniach życia noworodka: https://niebieskiepudelko.pl/sapka-i-lekki-katar-w-pierwszych-dniach-zycia-noworodka/
Jak zapobiegać? Profilaktyka pleśniawek i higiena jamy ustnej u dzieci
Profilaktyka pleśniawek u najmłodszych dzieci opiera się na codziennej, prawidłowej higienie jamy ustnej. To podstawowy sposób, by zapobiegać wystąpieniu infekcji grzybiczej. Grzyby z rodzaju Candida obecne są naturalnie we wnętrzu jamy ustnej, ale przy zaburzonej równowadze mogą prowadzić do pojawienia się pleśniawek. Prawidłowa higiena jamy ustnej, np. regularne przemywanie dziąseł i języka jałowym gazikiem, zmniejsza ryzyko pojawienia się pleśniawek. Dla zdrowia dzieci bardzo ważna jest regularność – nawet jeśli nie mają jeszcze zębów, nie wolno zaniedbywać higieny. Dzieci nie wolno zmuszać do czyszczenia siłą, ponieważ powoduje to większy ból i niechęć do pielęgnacji. U niemowląt i noworodków pleśniawki w jamie ustnej można łatwo pomylić z resztkami mleka, dlatego warto znać skuteczne sposoby ich odróżnienia.
W profilaktyce liczy się też unikanie wspólnego używania sztućców, dokładne mycie smoczków, ograniczenie cukrów w diecie i higiena brodawki przy karmieniu piersią. W razie nawracających zmian pomocne może być pędzlowanie jamy ustnej specjalnym preparatem. Istnieją domowe sposoby na pleśniawki, ale przy każdym przypadku należy obserwować reakcję dziecka i ogólny stan – ryzyko pojawienia się pleśniawek zawsze warto minimalizować.
Bibliografia:
Medycyna praktyczna, https://www.mp.pl/pacjent/pediatria/lista/93161,plesniawki-jamy-ustnej-u-niemowlat
National Library of Medicine, https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC12112810/
Kociszewska-Najman B. i inni, Pleśniawki i afty jamy ustnej niemowląt – rozpoznanie i leczenie, Postępy Neonatologii, 2018.
Tagi: pleśniawki, układ odpornościowy, zakażenie drożdżakami
Dodaj komentarz