Jedna z najczęstszych dolegliwości wieku dziecięcego ma skłonności do powracania co roku w sezonie jesienno-zimowym. Czy zapalenie oskrzeli zawsze musi jednak oznaczać antybiotykoterapię?
Zapalenie oskrzeli (Bronchitis acuta) to tak naprawdę ostry stan zapalny błony śluzowej wyściełającej środkową część aparatu oddechowego. Staje się ona przekrwiona, a jej nabłonek zaczyna się złuszczać, prowadząc do wysięku i ataków kaszlu.
Dla przypomnienia oskrzela są systemem rozgałęziających się rurek wychodzących bezpośrednio z tchawicy i odprowadzających powietrze do płuc. I choć w stosunkowo rzadkich wypadkach zapalenie oskrzeli postępuje dalej i przekształca się w zapalenie płuc, obie jednostki chorobowe są jednak wyraźnie różne i odrębne, i wymagają innego leczenia. Zapalenie oskrzeli u dzieci najczęściej wywołane jest wirusami powodującymi przeziębienia lub stany zapalne zatok, podczas gdy zapalenie płuc częściej miewa podłoże bakteryjne.
Jak rozpoznać zapalenie oskrzeli?
Nie każdy intensywny kaszel jest symptomem zapalenia oskrzeli. U małych dzieci bardzo często mamy do czynienia z dwu- czy trzytygodniowymi infekcjami dróg oddechowych, które mimo wszystko nie schodzą na oskrzela. Maluch zazwyczaj czuje się wówczas dość dobrze, a jednymi jego przypadłościami są mokry kaszel (https://niebieskiepudelko.pl/rodzaje-kaszlu-u-dziecka/) oraz ewentualnie katar.
Przy właściwym zapaleniu oskrzeli dziecko rozwija kaszel, który może mieć charakter suchy lub mokry, a często przebiega z odkrztuszaniem flegmy lub świszczącym oddechem. Bywa on poprzedzony intensywnym katarem, a w swoim przebiegu u maluchów może nawet prowadzić do krztuszenia się lub odruchów wymiotnych. Dziecko zazwyczaj gorzej się czuje, może mieć również niewysoką gorączkę (https://niebieskiepudelko.pl/goraczka-u-niemowlat-prawdy-i-mity/), bóle pleców, mięśni i głowy lub zimne dreszcze.
Większość pediatrów przy diagnozowaniu zapalenia oskrzeli ogranicza się do osłuchania dziecka stetoskopem, próbując zlokalizować umiejscowienie zmian w aparacie oddechowym. Bardziej specjalistyczne badania obejmują RTG klatki piersiowej, pomiar wysycenia krwi tlenem oraz pobranie wymazu z dróg oddechowych. Tylko ten ostatni pozwala jednoznacznie stwierdzić czy mamy do czynienia z wirusem, czy z bakterią, ewentualnie z jaką.
Leczenie zapalenia oskrzeli
Według zaleceń współczesnej medycyny przeważająca większość zapaleń oskrzeli u dzieci nie wymaga podawania antybiotyków. Po pierwsze bowiem, są to zwykle infekcje wirusowe, na które antybiotyki nie działają. Po drugie, zapalenia ustępują samoczynnie bez żadnych konsekwencji zdrowotnych w ciągu 7-14 dni. Po trzecie zaś, ewentualne skutki uboczne antybiotykoterapii są znacznie poważniejsze niż ryzyko, że dana infekcja przeistoczy się w zapalenie płuc.
Stąd też najracjonalniejsza forma leczenia zapalenia oskrzeli u dzieci obejmuje pełen odpoczynek w domowym cieple – najlepiej w łóżku; przyjmowanie zwiększonych ilości płynów do picia i dbanie o odpowiednie nawilżenie powietrza. Zazwyczaj sugeruje się również środki przeciwbólowe i przeciwgorączkowe typu paracetamol, a dzieciom w wieku powyżej czterech lat zapisywane bywają syropy łagodzące kaszel. W terapii mokrego kaszlu wykorzystuje się ponadto substancje pomagające rozpuszczać flegmę zalegającą w drogach oddechowych – mogą być one podawane w formie syropu lub inhalacji za pomocą nebulizatora.
Antybiotyki (https://niebieskiepudelko.pl/antybiotyki-dla-dzieci-w-wieku-przedszkolnym/) powinny być ograniczone do niezwykle rzadkich przypadków, gdy u małego dziecka obserwuje się letargiczność, trwały niedobór tlenu, stale narastający kaszel czy brak wcześniejszego kataru. W każdym z tych przypadków terapię powinno jednak poprzedzać badanie flegmy pod kątem obecności bakterii.
Domowe sposoby na zapalenie oskrzeli
Jak pokazują dziesiątki studiów naukowych, zapalenie oskrzeli, choć obciąża młody organizm, wymaga przede wszystkim czasu, ciepła i odpoczynku. Zatrzymane na 1-2 tygodnie w domu dziecko może jednak w początkowych dniach cierpieć z powodu ataków kaszlu utrudniających zasypianie lub wybudzających ze snu. Sam kaszel może próbować łagodzić domowymi sposobami opierającymi się o naturalne substancje. Najistotniejszą sprawą pozostaje jednak ochrona malucha przez drażniącymi czynnikami takimi jak dym papierosowych, kurz czy chemikalia.
Poza tym w celu złagodzenia przebiegu zapalenia oskrzeli u dzieci poleca się:
- Układanie dziecka w pozycji z główką uniesioną wyżej – u niemowląt można pod materac włożyć deską, a pod nią kilka książek. Chodzi o to, aby flegma nie zalegała w drogach oddechowych.
- Ciepłe okłady (np. z termoforu lub specjalnej poduszki z ryżem czy pestkami) przykładane na klatkę piersiową mogą złagodzić symptomy i poprawić samopoczucie malucha.
- Nacieranie klatki piersiowej specjalnymi maściami z olejkami eterycznymi zwłaszcza z eukaliptusa pozwala wyrównać oddech.
- Herbatę z tymianku lub mięty osłodzoną miodem (https://niebieskiepudelko.pl/zywienie-malych-dzieci-7-skadnikow-niewskazanych/; w przypadku dzieci powyżej 1 roku życia) i popijaną na ciepło po łyczku.
- Podawanie ramach posiłków ciepłych zup typu rosół doprawionych czosnkiem.
- Podawanie rozcieńczonego wodą soku żurawinowego, malinowego lub z czarnego bzu – najlepiej jest wybierać soki tłoczone na zimno bez dodatku cukru.
Szczególne czynniki ryzyka
Chociaż większość zdrowych dzieci przejdzie wielokrotne zapalenia oskrzeli bez żadnych trwałych konsekwencji czy komplikacji, niektórzy mali pacjenci wymagają szczególnego dozoru. Infekcje górnych dróg oddechowych, nawet te wirusowe, mogą być mianowicie groźne dla dzieci chorych na astmę oraz inne alergie oraz dla wcześniaków w wieku niemowlęcym. W każdym jednak przypadku, jeśli maluch rozwinie wysoką gorączkę (powyżej 39 stopni C) lub będzie przejawiał wyraźne trudności w oddychaniu, należy niezwłocznie zgłosić się do lekarza lub na pogotowie!
Tagi: zapalenie oskrzeli, zdrowie dziecka
Dodaj komentarz