Maluchy w niektórych kwestiach wydają się (nieracjonalnie) nieustraszone, w innych zaskakują nas swoimi strachami i obawami. Czy można im jakoś ulżyć?
Psychologowie zgadzają się, że strach jest rzeczą normalną, a wręcz niezbędnym elementem rozwoju życia. To właśnie zdolności do obawiania się pomagają nam bowiem wystrzegać się niebezpieczeństw i radzić sobie z nowymi przeżyciami. Co jednak, gdy strach bywa paraliżujący dla małych dzieci?
Dlaczego małe dzieci tak często się boją?
Nim skończą pierwszy rok życia, dzieci wykazują w wielu sytuacjach strach graniczący wręcz z paniką. Jest to zjawisko całkowicie zrozumiałe, ponieważ na tym etapie życia maluchy mają one ogromny problemem z rozróżnieniem między rzeczywistością a wyobraźnią, a ta druga jest bardzo wybujała. Nie przemawiają też do nich racjonalne argumenty, a niektóre zachowania opiekunów typu „skakanie na głęboką wodę” jedynie pogłębiają poczucie niepewności i zagrożenia.
Czego boją się maluchy?
Lista potencjalnych źródeł strachu jest w przypadku małych dzieci długa i miejscami całkiem nieoczekiwana. Niektóre sytuacje jednak dość łatwo jest zrozumieć, a jeszcze łatwiej okiełznać. Do takich należy strach przed ciemnością, do której dzieci należy zdecydowanie przyzwyczajać od małego, obawa przed wymyślonymi „potworami” czy „duchami”, którą niestety wspiera część dorosłych grożąc nieposłusznym maluchom porwaniem czy obawa przed trzaskającą piorunami burzą.
Poza tym małe dzieci często boją się obcych ludzi, bycia samotnym w pokoju, sedesu i wanny z ich niepokojącymi odpływami, doktorów i dentystów, psów, owadów, ptaków, wind, odkurzaczy, itp. Nieco bardziej komiczne są paniczne lęki przed określonymi maskotkami, postaciami z bajek czy ludźmi w przebraniach, nawet, jeśli nam wydają się całkowicie niegroźne, a wręcz sympatyczne.
Wreszcie, największym chyba strachem każdego niemowlaka jest możliwość, że mama odejdzie i nie wróci. Obserwacje wskazują jednak, że częste praktykowanie bardzo krótkich wyjść z domu, z odpowiednim pożegnaniem się z dzieckiem, przynosi doskonałe efekty!
Jak pomóc dziecku z jego strachami?
Strachu nie da się całkiem wyeliminować z dzieciństwa i nie o to nawet chodzi. Maluchy nie powinny wszak być nieustraszone, ale powinny nauczyć się okiełznać swoje emocje. Droga do tego jest oczywiście długa i wymaga cierpliwości ze strony rodziców. Co możesz zrobić?
- Uznawaj lęki swego dziecka – nie ignoruj ich, nie zbywaj maluszka. Nawet, gdy obawa, wydaje się trywialna, nie śmiej się z niej. Swoim zachowaniem powinniście jako rodzice pokazać dziecku, że można się bać, ale nie zawsze jest czego. Jeśli maluszek boi się przejść obok psa, nie mówcie więc, że nie ma się czego bać, ale złapcie go za rękę i powiedzcie, że z mamą czy tatą będzie bezpieczny!
- Wykorzystuj przedmioty uspokajające – wiele dzieci w pierwszych dwóch latach życia naprawdę potrzebuje fetyszów oznaczających spokój czy bezpieczeństwo. Dla jednych jest to smoczek, dla innych misiu czy kocyk. Pozwól dziecku stawiać czoła obawom, np. wizytom u pediatry, z tym „magicznym” wsparciem. Prędzej czy później i tak z niego wyrośnie, a pewność siebie pozostanie!
- Odkrywaj tajemnice – maluszek nie ma możliwości od razu zrozumieć pochodzenia niektórych dźwięków czy mechanizmu działania spłuczki. Jeśli widzisz, że boi się sytuacji, która powstała w jego głowie i nie ma żadnego związku z rzeczywistością, spróbuj pokazać mu prawdziwe oblicze strasznych miejsc, rzeczy czy urządzeń. Zajrzyjcie więc razem pod łóżko z latarką czy przekonajcie się, że odkurzacz nie może wciągnąć człowieka, a jedynie drobinki śmieci.
- Wykorzystaj ideę bezpiecznego dystansu – w oswajaniu strachów dzieciom pomaga również możliwość obserwowania niepokojących zjawisk, ale z odpowiedniej perspektywy. Straszliwego psa sąsiadów czy burzę z piorunami można więc obserwować zza okna tuląc się wzajemnie, a o szczepieniach czy separacji z mamą poczytać w książeczkach. Współczesna literatura dla najmłodszych w doskonały sposób przedstawia dzieciom źródła popularnych objaw i pozwala się z nimi zaprzyjaźnić!
- Pomóż dziecku rozwiązać problem – czasem skuteczniejsze niż wyjaśnienie, że ten czy ów przedmiot nie jest groźny, jest kreatywne rozwiązanie problemu wyimaginowanego niebezpieczeństwa. Pomysłów w tym zakresie są dziesiątki: od ochronnych lampek nocnych czy muzyki po „magiczne” spraye lub zasadzki na potwory.
- Odgrywanie scenek – zanim jeszcze dziecko zacznie bawić się z rówieśnikami, zabawa z dorosłymi jest ważnym sposobem na rozwój emocjonalny. Uwzględniając w odgrywanych scenkach elementy, których maluszek się boi, pomagasz mu w komfortowy sposób przejść do porządku dziennego nad obawami, na zasadzie treningu „na sucho”. Im więcej dobrego humoru będzie w waszych zabawach, tym efekt będzie lepszy!
- Ukrywaj swój strach! Niestety, dzieci bardzo wiele obaw przejmują od dorosłych. Nawet więc, jeśli sam/-a panicznie boisz się pająków, psów czy samolotów, spróbuj nie okazywać dziecku tych emocji. Nie ma bowiem nic bardziej niepokojącego niż bojący się rodzic!
- Bądź uczciwy – jeśli idziecie na szczepienie, raczej niż narażać dziecko na niemiłą niespodziankę, przygotuj je odpowiednio wcześniej do tego, co ma się stać, zapewniając, że to tylko chwilka, wszystko się dobrze skończy, mama będzie obok. Nie próbuj jednak twierdzić, że to nie boli!
Nie bój się!
Dobra wiadomość jest taka, że wraz z rozwojem psychologicznym Twoje dziecko będzie coraz pewniej czuło się na świecie, a w konsekwencji spora część jego obaw samoistnie minie. Oczywiście, będą pojawiać się nowe, adekwatne do wieku, ale mało kiedy nabierają już one tak drastycznej intensywności jak w okresie niemowlęctwa. Pamiętaj jednak, że to od rodziców zależy jak szybko maluszek okrzepnie i jak bezpiecznie będzie się czuł!
Bibliografia:
https://www.babycenter.com/toddler/behavior/easing-your-toddlers-or-preschoolers-fears_1503644
Dodaj komentarz