Mama blondynka, tata brunet – jaki kolor włosów będzie mieć pociecha? Na temat dziedziczenia koloru włosów i oczu utarło się wiele stereotypów, które nie muszą mieć wcale związku z prawdą. Zapoznaj się z podstawowymi zasadami genetyki w rodzinie i wypróbuj nasz kalkulator koloru włosów.
Od czego zależy kolor włosów?
Aby zrozumieć, jak dziecko dziedziczy kolor włosów, trzeba najpierw zrozumieć istotę naszej ludzkiej „palety”. W ramach jednego gatunku Homo sapiens różnimy się wszak dość zasadniczo pod względem koloru skóry, włosów i oczu. O odcieniach naszych tkanek decyduje tak naprawdę jedynie pigment – barwnik, którego produkcja faktycznie jest uwarunkowana genetycznie.
Pigment obecny w ludzkim ciele nazywamy melaniną. Spośród jego pięciu rodzajów najpowszechniejsza jest eumelanina i to ona właśnie przesądza o kolorze włosów. Eumelanina jest barwnikiem ciemnobrązowym, prawie czarnym i to ona odpowiada za opalanie się – jej produkcję w skórze pobudza ekspozycja na promienie UV.
Poszczególne kolory włosów wynikają z ilości eumelaniny i ewentualnej drugiego typu melaniny, feomelaniny o zabarwieniu żółto-czerwonym:
- Czarne włosy wynikają z wysokiego poziomu eumelaniny;
- Brązowe włosy są objawem średniej ilości eumelaniny;
- Blond włosy występują, gdy eumelaniny jest bardzo mało;
- Rude włosy to efekt znikomej ilości eumelaniny i podwyższonej ilości feomelaniny.
Naturalnie odcieni włosów są dziesiątki – od platynowego blondu po kasztanowy – wszystkie są jednak wynikiem różnych kombinacji eumelaniny i feomelaniny.
Rude niemowlę, czyli dziedziczenie koloru włosów
Od czego zależy produkcja melaniny w poszczególnych częściach ciała? Od instrukcji zapisanych w całym szeregu genów. Najważniejszym i najlepiej poznanym z nich jest gen MC1R, który inicjuje produkcję białka oddziałującego na receptor dający rozkaz do produkcji pigmentu. Każdy z nas ma dwie kopie tego genu – jedną pochodzącą od matki, drugą od ojca. Jeśli obie kopie są aktywne, eumelaniny jest dużo, a człowiek ma brązowe lub czarne włosy. Sytuacja ta dotyczy 90% ludzi na Ziemi.
Jeśli jedna z kopii jest dezaktywowana, eumelaniny jest wyraźnie mniej, a feomelaniny więcej – włosy mają wówczas odcień truskawkowego blondu lub rudości, innymi słowy mamy w domu rude niemowlę. W przypadku, gdy obie kopie są niefunkcjonalne, produkowana jest wyłączenie feomelanina, a włosy mają prawie czerwony odcień (jest to stosunkowo rzadkie zjawisko). Blond włosy wydają się być wynikiem sytuacji, w której gen MC1R jest aktywny, ale jego działanie zakłóca wpływ innych genów – tych istotnych w tym zakresie jest nawet 21.
Jak zmienia się kolor włosów u niemowlaka? To również sprawka genetyki – niektóre białka regulujące produkcję melaniny aktywują się dopiero pod wpływem zmian genetycznych zachodzących w trakcie dojrzewania. Rude niemowlę prawdopodobnie pozostanie rude, ale odcień włosów może się trochę zmienić.
Dowiedz się więcej o genetyce w rodzinie: https://niebieskiepudelko.pl/genetyka/
Kalkulator koloru włosów dziecka
Wystarczy rozejrzeć się po znanych rodzinach, aby stwierdzić, że ta sama dwójka rodziców może mieć troje dzieci – a każde z nieco innym odcieniem włosów. Każdorazowo podczas zapłodnienia ma bowiem miejsce loteria genetyczna, której wyniki zawsze są nieco inne. Stąd różnice między rodzeństwem i sytuacja, w której rude niemowlę ma blond siostrzyczkę lub brata szatyna.
Generalnie na bazie reguły prawdopodobieństwa można przyjąć jednak pewne zasady dziedziczenia. Najprostszy kalkulator koloru włosów prezentuje się następująco:
- Dwoje rodziców o czarnych/brązowych włosach = dziecko o czarnych/brązowych włosach
- Jeden rodzic blondyn, drugi brunet/szatyn = dziecko o czarnych/brązowych włosach
- Jeden rodzic brunet/szatyn, drugi rudy = dziecko o czarnych/brązowych włosach
- Dwoje rodziców o blond włosach = blond dziecko
- Jeden rodzic blondyn, drugi rudy = blond dziecko
- Oboje rodziców rudych = rude niemowlę
Należy podkreślić, że każda z kombinacji jest możliwa i dwoje rodziców o ciemnych włosach może mieć blond dziecko, a para blond może mieć pociechę o czarnych/brązowych włosach. Nie trzeba więc od razu podejrzewać małżeńskiej niewierności. W niektórych rodzinach obserwuje się wręcz tendencję do rodzenia się rudych czy blond dzieci w każdym lub co drugim pokoleniu, bez względu na kolor włosów rodziców.
Bibliografia:
MedLine Plus, https://medlineplus.gov/genetics/understanding/traits/haircolor/
Family Education; https://www.familyeducation.com/family-life/relationships/history-genealogy/what-color-hair-will-my-baby-have
News Medical Lide Sciences; https://www.news-medical.net/health/Genetics-of-Hair-Color.aspx
Tagi: rude niemowlę, włosy
Dodaj komentarz