Antykoncepcyjna wkładka domaciczna to skuteczna metoda zapobiegania ciąży, dostępna w wersji hormonalnej i niehormonalnej. Choć cieszy się dużą popularnością ze względu na wygodę i długotrwałe działanie, jej zastosowanie wiąże się z pewnymi przeciwwskazaniami i możliwymi skutkami ubocznymi. Decyzję o wyborze spirali warto podjąć wspólnie z ginekologiem, uwzględniając stan zdrowia pacjentki, plany związane z płodnością oraz indywidualne potrzeby.
Czym jest i jak działa wkładka domaciczna?
Wkładka domaciczna to małe urządzenie w kształcie litery T, które ginekolog zakłada do jamy macicy w celu zapobiegania ciąży. Jest to skuteczna metoda antykoncepcyjna, działająca długoterminowo, od 3 do nawet 10 lat w zależności od rodzaju. Mechanizm jej działania polega na utrudnianiu ruchu plemników i uniemożliwianiu zapłodnienia komórki jajowej. Wkładka hormonalna uwalniać może niewielkie ilości hormonu, które dodatkowo zagęszczają śluz szyjkowy i utrudniają zagnieżdżenie zarodka w błonie śluzowej macicy. Z kolei wkładka miedziana opiera się na działaniu jonów miedzi, które tworzą środowisko niekorzystne dla plemników. Dzięki temu wkładka jest uznawana za jedną z najbardziej skutecznych metod antykoncepcji i znajduje się w rekomendacjach Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego.
Rodzaje wkładek domacicznych: hormonalna a niehormonalna
Na rynku dostępne są dwa podstawowe rodzaje wkładek, różniące się mechanizmem działania i wpływem na organizm kobiety:
- Wkładka hormonalna – uwalnia hormon progestagen w jamie macicy, który powoduje zagęszczenie śluzu szyjkowego, ogranicza ruch plemników oraz zmniejsza ryzyko zagnieżdżenia się zapłodnionej komórki jajowej w błonie śluzowej macicy. Działa także poprzez częściowe zahamowanie owulacji u niektórych pacjentek. Przykładem jest wkładka Mirena, znana z wysokiej skuteczności antykoncepcyjnej i możliwości łagodzenia obfitych krwawień miesiączkowych.
- Wkładka niehormonalna (miedziana) – wkładka nie zawiera hormonów, lecz jony miedzi, które tworzą środowisko niekorzystne dla plemników. Obecność miedzi wpływa na śluz szyjkowy oraz komórki jajowe, utrudniając zapłodnienie. Tego typu spirale mogą jednak nasilać krwawienia miesiączkowe i powodować obfitsze miesiączki.
Obie formy są uznawane za skuteczne metody antykoncepcji, a ich wybór zależy od preferencji kobiety, wskazań zdrowotnych i rekomendacji lekarza ginekologa.
Jak wygląda założenie wkładki domacicznej? Czy to boli?
Założenie wkładki domacicznej to krótki zabieg wykonywany przez ginekologa w warunkach ambulatoryjnych. Lekarz wprowadza ją przez szyjkę macicy do jamy macicy za pomocą cienkiego aplikatora, a całość trwa zwykle kilka minut. Część pacjentek odczuwa w trakcie zabiegu ból przypominający silniejsze skurcze miesiączkowe, inne określają go jako nieprzyjemny, ale krótki dyskomfort. W razie potrzeby można zastosować leki przeciwbólowe lub znieczulenie miejscowe, choć najczęściej nie jest ono konieczne. Bezpośrednio po założeniu wkładki możliwe są plamienia i pobolewania podbrzusza, które ustępują w ciągu kilku dni. Zabieg założenia spirali jest bezpieczny, a kontrolne badanie po kilku tygodniach pozwala upewnić się, że wkładka może zostać na swoim miejscu i skutecznie chronić przed ciążą.
Przeciwwskazania do stosowania spirali antykoncepcyjnej
Nie każda pacjentka może bezpiecznie stosować wkładkę domaciczną. Do głównych przeciwwskazań zalicza się:
- aktywne stany zapalne w obrębie miednicy lub nawracające infekcje dróg rodnych,
- krwawieniach z macicy o nieustalonej przyczynie,
- wady anatomiczne macicy utrudniające prawidłowe założenie wkładki,
- nowotwory szyjki macicy lub błony śluzowej macicy,
- świeży krwotok poporodowy lub wczesny okres po porodzie,
- potwierdzona lub podejrzewana ciąża,
- alergia na miedź (w przypadku wkładek miedzianych),
- ciężkie choroby wątroby i nowotwory hormonozależne (w przypadku wkładek hormonalnych).
Decyzję o zastosowaniu tej metody antykoncepcji podejmuje ginekolog po dokładnym wywiadzie i badaniu.
Zobacz również: Antykoncepcja po porodzie: https://niebieskiepudelko.pl/antykoncepcja-po-porodzie/
Skutki uboczne wkładki antykoncepcyjnej
Stosowanie wkładki antykoncepcyjnej, zarówno hormonalnej, jak i miedzianej, wiąże się z możliwymi skutkami ubocznymi, które warto znać przed decyzją o jej założeniu. Do najczęstszych należą:
- ból podbrzusza i skurcze – szczególnie w pierwszych dniach po założeniu wkładki, przypominające dolegliwości miesiączkowe,
- plamienia i krwawienia – w pierwszych tygodniach mogą pojawić się nieregularne krwawienia miesiączkowe, a przy wkładkach miedzianych również obfity okres,
- zmiany miesiączkowe – wkładka hormonalna często powoduje zmniejszenie lub całkowite zatrzymanie krwawień, natomiast wkładki niehormonalne mogą nasilać krwawieniach i wydłużać czas trwania miesiączki,
- bóle głowy, tkliwość piersi, trądzik – to możliwe skutki uboczne założenia wkładki hormonalnej wynikające z działania hormonu progestagenu,
- ryzyko przesunięcia wkładki – w rzadkich przypadkach wkładka może zmienić położenie w jamie macicy, co wymaga kontroli u ginekologa,
- zwiększona podatność na infekcje intymne – szczególnie w pierwszych tygodniach po zabiegu założenia spirali,
- ból w trakcie współżycia lub uczucie dyskomfortu – może pojawić się, gdy wkładka wewnątrzmaciczna nie jest właściwie umiejscowiona.
Choć działania niepożądane zdarzają się stosunkowo często na początku, w większości przypadków ustępują po kilku tygodniach. Regularne wizyty kontrolne pozwalają oceniać ułożenie spirali i szybko reagować na ewentualne powikłania.
Przesunięcie wkładki domacicznej objawy
Wkładka domaciczna w prawidłowej pozycji znajduje się w jamie macicy i nie powoduje większych dolegliwości. Zdarza się jednak, że przesunie się, co może obniżyć jej skuteczność antykoncepcyjną. Objawy, które mogą na to wskazywać, to:
- nasilone bóle podbrzusza lub nietypowe skurcze,
- przedłużające się lub wyjątkowo obfite krwawienia miesiączkowe,
- plamienia między miesiączkami, które wcześniej nie występowały,
- uczucie dyskomfortu i bólu podczas stosunku,
- wyczuwalne w pochwie nitki wkładki krótsze lub dłuższe niż dotychczas,
- czasem całkowite wypadnięcie wkładki, zwłaszcza w pierwszych miesiącach po jej założeniu.
Każdy z tych sygnałów powinien być powodem do pilnej konsultacji z ginekologiem. Lekarz oceni położenie spirali za pomocą badania USG i w razie potrzeby zaproponuje ponowne założenie wkładki.
Spirala domaciczna – zalety i wady
Wkładka domaciczna to jedna z najskuteczniejszych metod antykoncepcji, ale – jak każde rozwiązanie – ma swoje mocne i słabe strony.
Zalety:
- wysoka skuteczność antykoncepcyjna, porównywalna z zabiegami trwałej antykoncepcji,
- długotrwałe działanie – od 3 do nawet 10 lat w zależności od rodzaju wkładki,
- brak konieczności codziennej kontroli, jak przy tabletkach,
- szybki powrót płodności po usunięciu wkładki,
- wkładka hormonalna często zmniejsza obfity okres i łagodzi bóle miesiączkowe,
- wkładka nie zawiera hormonów (miedziana) to opcja dla kobiet, które nie mogą stosować antykoncepcji hormonalnej.
Wady:
- możliwość wystąpienia skutków ubocznych, takich jak plamienia, krwawienia czy ból podbrzusza,
- wkładka miedziana może powodować obfitsze i bardziej bolesne krwawienia miesiączkowe,
- ryzyko przesunięcia lub wypadnięcia spirali, zwłaszcza w pierwszych miesiącach,
- konieczność wykonania zabiegu założenia spirali przez ginekologa,
- brak ochrony przed chorobami przenoszonymi drogą płciową.
Wybór wkładki powinien być dostosowany do potrzeb pacjentki, jej stanu zdrowia oraz planów związanych z przyszłą ciążą.
Sprawdź również: Kiedy odstawić tabletki antykoncepcyjne, żeby zajść w ciążę: https://niebieskiepudelko.pl/kiedy-odstawic-tabletki-antykoncepcyjne/
Czy można zajść w ciążę mając hormonalną wkładkę antykoncepcyjną?
Choć wkładka antykoncepcyjna jest uznawana za bardzo skuteczną metodę, ryzyko zajścia w ciążę nie jest całkowicie wyeliminowane. Szacuje się, że dotyczy to mniej niż 1 na 100 kobiet rocznie. Do zapłodnienia może dojść w przypadku przesunięcia wkładki, jej wypadnięcia lub nieprawidłowego założenia. Ciąża z wkładką wiąże się z większym ryzykiem powikłań, takich jak poronienie, ciąża pozamaciczna czy przedwczesny poród, dlatego każda pacjentka powinna zgłosić się do ginekologa, jeśli podejrzewa, że mogło dojść do zapłodnienia. Objawami niepokojącymi są nietypowe krwawienia, bóle podbrzusza lub brak miesiączki w przewidywanym czasie. Szybka diagnostyka pozwala ocenić położenie wkładki i podjąć odpowiednie kroki, by chronić zdrowie matki i dziecka.
Czy przy spirali ma się miesiączkę?
To, jak wygląda miesiączka przy spirali, zależy od rodzaju wkładki. Wkładka hormonalna stopniowo uwalnia progestagen, który wpływa na błonę śluzową macicy i może znacznie zmniejszyć krwawienia miesiączkowe, a u części pacjentek nawet je zatrzymać. Z kolei wkładka miedziana, która nie zawiera hormonów, często powoduje obfitsze i dłuższe krwawienia miesiączkowe, szczególnie w pierwszych cyklach po założeniu. Dodatkowo mogą wystąpić plamienia między miesiączkami i bolesne skurcze. Oba rozwiązania są uznawane za skuteczne metody antykoncepcji, ale różnią się wpływem na cykl miesiączkowy, dlatego przed wyborem warto omówić swoje oczekiwania z ginekologiem.
Wkładka wewnątrzmaciczna – najczęściej zadawane pytania
Ile kosztuje założenie wkładki antykoncepcyjnej?
Koszt założenia wkładki zależy od rodzaju spirali i placówki – wkładka miedziana to zwykle kilkadziesiąt złotych, hormonalna kilkaset, a cały zabieg w prywatnej klinice kosztuje średnio 600–1600 zł.
Czego nie wolno robić po założeniu wkładki?
Bezpośrednio po zabiegu warto unikać intensywnego wysiłku fizycznego i współżycia przez kilka dni.
Kiedy można kochać się po założeniu wkładki?
Zwykle współżycie jest możliwe po 3–7 dniach, chyba że ginekolog zaleci inaczej.
Ile boli po założeniu wkładki?
Ból przypomina silniejsze skurcze miesiączkowe i najczęściej ustępuje w ciągu kilku dni.
Jak wygląda okres po założeniu wkładki?
Może być obfitszy lub mniej intensywny w zależności od tego, czy pacjentka ma wkładkę hormonalną, czy miedzianą.
Bibliografia:
Karowicz-Bilińska i in. : Rekomendacje Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego dotyczące wskazań i bezpieczeństwa stosowania antykoncepcji hormonalnej oraz wewnątrzmacicznej, „Ginekologia Polska” 2014, nr 3.
My.clevelandclinic.org, https://my.clevelandclinic.org/health/treatments/24441-intrauterine-device-iud
Nhs.uk/contraception, https://www.nhs.uk/contraception/methods-of-contraception/iud-coil/what-is-it/
Tagi: antykoncepcja, spirala domaciczna, wkładka domaciczna
Dodaj komentarz