Plemnik plus komórka jajowa równa się ciąża? W skrócie tak, ale rozwój ludzkiego życia jest procesem fascynującym i szalenie złożonym. Pęcherzyk Graafa odgrywa w nim kluczową rolę.
Starania o dziecko bywają coraz częściej żmudnym procesem odbywającym się ze wsparciem lekarzy i laborantów. Rosnąca liczba par staje przed brutalnym faktem: od seksu do rodzicielstwa droga bywa bardzo daleka. Niepłodność może mieć wiele różnych przyczyn, ale w jednej trzeciej przypadków dotyczy zdrowia kobiety. Dla każdej przyszłej mamy istotne jest więc, aby zrozumieć proces przygotowania się na poczęcie od fizjologicznej strony.
Płodność kobiety a zdrowie jajników
Każdy zdrowy noworodek płci żeńskiej ma już wykształcone jajniki, w których na potrzeby rozmnażania powstało od 1 do 2 miliona pęcherzyków. Wszystkie one mają kiedyś szansę stać się komórką jajową, zygotą i… płodem. Z miliona opcji rodzi się więc zwykle dwójka lub trójka dzieci. Co się dzieje pomiędzy?
Owe pęcherzyki pierwotne wymierają w zastraszającym tempie – już w wieku dojrzewania nastolatki mają ok. ich ok. 300-400 tysięcy w każdym z dwóch jajników. Wraz z początkiem miesiączkowania uruchamia się fascynujący mechanizm nieustannej produkcji w cyklu miesięcznym. Pod wpływem działania hormonów tarczycy oraz hormonu folikulotropowego pęcherzyk w prawym lub lewym jajniku (naprzemiennie) zaczyna dojrzewać – faza ta trwa około dwóch tygodni, od menstruacji do owulacji.
Dowiedz się, jak przebiega owulacja: https://niebieskiepudelko.pl/owulacja-objawy-przebieg-skutki/
Co to jest pęcherzyk Graafa?
Pęcherzyk, który w danym miesiącu dojrzał w jajniku i zwiększył swoją objętość, nazywamy właśnie pęcherzykiem Graafa. W tej postaci jest to komórka jajowa otoczona komórkami odżywczymi oraz płynem pęcherzykowym. Całość otacza specjalna osłonka wyposażona w naczynia krwionośne oraz chłonne. Zlokalizowany w zewnętrznej, korowej części jajnika, pęcherzyk Graafa ma nawet 1,5-2,5 cm w średnicy i jest bardzo dobrze widoczny w badaniu USG.
Co się dzieje z pęcherzykiem Graafa?
W normalnym cyklu płyny na zewnątrz jajnika zwiększają ciśnienie i powodują pęknięcie pęcherzyka Graafa. Zjawisko to określamy owulacją i wiąże się ono z uwolnieniem komórki jajowej do jajowodu – teraz czekać będzie ona czekać na najszybsze plemniki.
Sam pęcherzyk nie zakończył jednak swojej pracy. Powstała po uwolnieniu komórki jajowej przestrzeń wypełnia się krwią, która z czasem krzepnie i tworzy tzw. ciało czerwone. Całość zaczyna się goić, a w rozwijających się komórkach pęcherzykowatych gromadzi się progesteron. Z ciałka czerwonego, powstaje w rezultacie ciałko żółte (corpus luteum), które w przypadku zapłodnienia odegra kluczową rolę w rozwoju wczesnej ciąży, produkując ważne hormony.
Jeśli do zapłodnienia nie dojdzie, co zdarza się najczęściej, ciałko żółte zanika, dając tym samym sygnał do rozwoju kolejnego pęcherzyka. I cykl zaczyna się od nowa.
Dlaczego pęcherzyk Graafa nie pęka?
W teorii wszystko to brzmi pięknie i łatwo kończy się ciążą – z milionem pęcherzyków statystyczne szanse są przecież po naszej stronie. Niestety, praktycznie na każdym etapie cyklu może dojść do rozwoju zaburzeń, które ograniczą szanse na rodzicielstwo.
Może więc zdarzyć się tak, że pęcherzyk Graafa nie pęknie i nie uwolni na czas komórki jajowej. W tym przypadku mówimy o cyklu bezowulacyjnym. Zwykle jest to odosobniony przypadek, ale może też powtarzać się regularnie. Pęcherzyk, który nie pęknie, staje się torbielą czynnościową, która po jakimś czasie powinna sama się wchłonąć.
Dlaczego pęcherzyk Graafa nie pęka? Przyczyn może być kilka:
- zaburzenia hormonalne,
- choroby ogólnoustrojowe;
- przyjmowane leki;
- niewłaściwa budowa jajnika;
- nieprawidłowy rozwój pęcherzyka.
W wielu przypadkach przyczynę trudno jest jednoznacznie ustalić. Lekarz może jednak zaproponować leczenie, które zazwyczaj obejmuje podawanie leków hormonalnych. Czasami podawane są również leki stymulujące wzrost i dojrzewanie pęcherzyków. Samo pęknięcie prowokuje się też specjalnymi zastrzykami.
Uwaga: Niepęknięty pęcherzyk Graafa może dawać objawy takie jak długie, nieregularne cykle, obfite menstruacje oraz bóle jajników. Symptomy te powinny skłonić do wizyty lekarskiej.
Bibliografia:
Global Women’s Medicine, https://www.glowm.com/section-view/heading/Follicle%20Growth%20and%20Development/item/288
University of Leeds; https://www.histology.leeds.ac.uk/female/FRS_ova.php
Molecular and Cellular Endocrinology, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3727408/
Tagi: jajo, pęcherzyk Graffa
Dodaj komentarz