Dlaczego nie powinno się dawać dziecku chodzika?

Ponoć żaden fizjoterapeuta nigdy nie włożyłby własnego dziecka do chodzika. Mało kto potrafi bowiem tak dobrze docenić wpływ początkowych etapów rozwoju ciała na późniejsze problemy mięśniowo-szkieletowe…

Argumenty za użyciem chodzika są tak oczywiste i oczarowujące, że do wielu rodziców, mimo ponawianych apeli, nie dochodzi smutna prawda – człowiek zaczyna chodzić w pozycji pionowej, gdy jego ciało jest na to gotowe!

Tymczasem ulegamy jednak złudnej radości, jaką okazuje każdy maluszek, gdy dać mu cztery kółka i konstrukcję pozwalającą dumnie nosić głowę w górze. Ułatwione poruszanie się po domu to zwykle także mnie kłopotów – niemowlak zajmie się sam sobą, nie marudzi tyle i nie domaga się noszenia na rękach. Życie staje się prostsze!

Jak dziecko uczy się chodzić?

Nic w naszym rozwoju nie jest przypadkowe. Brak mięśni szkieletowych i odpowiedniej koordynacji zmusza bobasa do ciągłego leżenia. Nie podoba mu się to jednak, więc jest motywowany, aby wyciągać rączki, kopać nóżkami, próbować przewracać się na bok. To wszystko ćwiczenia, które w naturalny sposób kształtują mięśnie. Zdaniem fizjoterapeutów kluczową rolę w tym procesie odgrywa leżenie na brzuszku na twardej powierzchni. Dziecko instynktownie odpycha się rączkami od podłogi i unosi głowę – ćwiczy tak stabilizację szyi, a przede wszystkim mięśnie grzbietu i brzucha. Twarde podłoże działa niczym przyrząd do fitnessu – napór oddziałuje na kości i mięśnie, skutecznie je wzmacniając.

Gdy dziecko jest gotowe, zaczyna przesuwać się do przodu lub tyłu – pełzając, raczkując lub wybierając styl pomiędzy. W dalszym ciągu każdy wysiłek procentuje przyrostem odpowiedniej masy ciała. Gdy struktura mięśni oraz koordynacja przestrzenna są odpowiednio dojrzałe – a u każdego dziecka ten moment może nastąpić w innym wieku – maluch sam dźwiga się do pozycji pionowej, wykorzystując podparcie z mebli. Początkowo nie może ustać sam, więc chwieje się i chwyta z boków, a ta walka z równowagą pozwala ukształtować mięśnie wokół kręgosłupa. Upadki uczą pokory, wstawanie jest kolejnym doskonałym ćwiczeniem.

Co się dzieje, gdy dziecko wsadzisz w chodzik?

Naturalnie, nikt nie daje chodzika dziecku, które chodzi już samo, bo mija się to z celem. Najczęściej designerskim podarkiem próbujemy uszczęśliwić malucha, który chciałby się poruszać, ale jeszcze mu to nie idzie. Reakcja jest zwykle euforyczna – nie muszę wiele robić, nie spadam, wystarczy pomachać nóżkami, a jestem już w kuchni u mamy.

Oczywiście, to oszustwo Matki Natury nie pozostaje bez konsekwencji. Maluch przestaje bowiem wysilać się i ćwiczyć, pozostając niejako w stagnacji rozwojowej. Zdaniem wielu ekspertów wsadzanie dziecka do chodzi spowolnia naukę samodzielnego chodzenia i biegania, a im więcej czasu dziecko „się wozi”, tym skutki są drastyczniejsze. Braki w zakresie samodzielnej nauki równoważenia ciała na tym etapie mogą pokutować słabą koordynacją w całym późniejszym życiu. Uważa się wręcz, że chodzik zaburza tak istotne funkcje jak percepcję głębokości, orientację przestrzenną, a nawet zdolności do rozwiązywania problemów!

Wady postawy jako wynik korzystania z chodzika

Opóźnienie w nauce chodzenia jest jednak niczym w porównaniu z ortopedycznymi konsekwencjami nienaturalnego przemieszczania się. Otóż bowiem dziecko w chodziku do jazdy używa przede wszystkim palców stóp, nadmiernie wzmacniając tym samym łydki. Może wręcz dojść do skrócenia się ścięgien, podczas gdy górne części nóg pozostają słabo rozwinięte. Dojrzały człowiek tymczasem do chodzenia i biegania wykorzystuje przede wszystkim uda i biodra! W efekcie cała postawa przy chodzeniu zostaje zaburzona.

Używanie chodzika ogranicza również czas spędzany na czworakach, a to może negatywnie wpływać na rozwój miednicy i ramion.  Wreszcie, sztuczne utrzymywanie pionowej postawy, typowe nie tylko dla chodzików, ale także niemowlęcych huśtawek, niepotrzebnie zwiększa nacisk na krzyżową część kręgosłupa i może prowadzić do kifozy, czyli nieprawidłowego skrzywienia, które dalej prowokuje rozwój skoliozy i może w dorosłym życiu przekładać się na problemy z dyskami!

Inne niebezpieczeństwa związane z chodzikiem

Wbrew pozorom i mimo zapewnień producentów, dzieci korzystające z chodzików doznają o wiele więcej wypadków niż dzieci poruszające się samodzielnie. Co roku w Stanach Zjednoczonych odnotowuje się prawie 9 tysięcy kontuzji związanych z używaniem chodzika. W dużym stopniu wynika to ze wspomnianego już upośledzenia równowagi i koordynacji – maluch chodzący na własnych nogach jest zawsze ostrożniejszy i bardziej świadomy przestrzeni.

Kółka chodzika zwiększają swobodę zakrętów i nadają dziecku szybkości, która może skończyć się źle. Nie brakuje doniesień o maluchach, które zjechały na chodziku ze schodów, zderzyły się z ostrymi krawędziami mebli czy futryn, przewróciły się z całym pojazdem czy uległy innemu wypadkowi z udziałem rodzeństwa, kominka czy naczyń z gorącymi napojami. Niespełna roczne dziecko nie powinno bowiem mieć takiej swobody ruchów!

Jeśli już…

Rodzicom, którym nie da się wyperswadować korzystania z chodzika, można polecić jedynie podejście zdroworozsądkowe. Pod żadnym pozorem nie można sadzać w chodziku niemowlęcia nie potrafiącego jeszcze samodzielnie usiąść, a siedzące dzieci nie powinny korzystać z pomocy na kółkach dłużej niż 15 minut w jednym ciągu. Warto również maksymalnie skracać łączny czas korzystania z chodzika w ciągu dnia.

Ogólnie rzecz biorąc, lepszą alternatywą dla malucha są zabawki do pchania, które nieco ułatwiają przesuwanie się po domu, ale wymagają od dziecka wysiłku i nie pozostawiają go zbyt długo w pozycji podtrzymanego pionu.

Tagi: chodzenie, chodzik, chodzik dla dziecka, pierwszy krok