Cukrzyca ciążowa (GDM, gestational diabetes mellitus) zwiększa ryzyko powikłań płodowych i nie pozostaje bez wpływu na zdrowie matki. Częstość występowania GDM w Europie to ok. 3-5%. Jakie są najczęstsze zagrożenia cukrzycy ciążowej dla rozwijającego się dziecka? Co warto wiedzieć po rozpoznaniu nietolerancji glukozy w trakcie trwania ciąży, aby zadbać o zdrowie płodu?
Wpływ cukrzycy ciążowej na masę urodzeniową dziecka
Wiele pacjentek doświadczających hiperglikemii w ciąży zastanawia się, jakie są możliwe skutki cukrzycy ciążowej dla dziecka. Jednym z powikłań związanych z chorobą cukrzycową ciężarnej matki jest makrosomia płodu. Jaka jest tego przyczyna? Jeśli rozwijający się w łonie organizm otrzymuje zbyt dużo cukru, trzustka zaczyna wytwarzać więcej insuliny. Warto wyjaśnić, że hormon, który odpowiada za obniżanie poziomu cukru we krwi, jest także jednym z hormonów wzrostu i pobudza magazynowanie tkanki tłuszczowej. Na skutek rozwoju cukrzycy ciążowej u kobiety płód może nadmiernie urosnąć i osiągnąć masę urodzeniową przekraczającą normę. Jeśli dziecko waży ponad 4000 g, mówimy o makrosomii 1. stopnia, a jeśli ponad 4500 g – o makrosomii 2. stopnia. Ze względu na zbyt dużą masę ciała dziecka poród naturalny może być utrudniony (makrosomia jest zwykle wskazaniem do wykonania cięcia cesarskiego).
Skutki cukrzycy ciążowej dla dziecka – hipoglikemia
Konsekwencją cukrzycy ciążowej może być wystąpienie hipoglikemii u dziecka zaraz po porodzie. GDM może być także przyczyną wystąpienia licznych wad wrodzonych u noworodka, które obejmują:
- układ sercowo-naczyniowy,
- układ kostno-szkieletowy,
- układ pokarmowy,
- układ moczowy,
- ośrodkowy układ nerwowy.
Bezpośrednio po porodzie u dziecka mogą wystąpić problemy z oddychaniem. Hiperinsulinemia u płodu prowadzi do opóźnienia w rozwoju płuc, co może skutkować właśnie zaburzeniami oddychania po porodzie. Warto dodać, że cukrzyca ciążowa matki może predysponować dziecko do rozwoju nadwagi i otyłości.
Czynniki ryzyka rozwoju cukrzycy w ciąży
Cukrzyca ciążowa to zaburzenie, które utrzymuje się jedynie w czasie ciąży. O rozwoju GDM możemy mówić, jeśli spełnione zostaje przynajmniej jedno kryterium w teście OGTT:
- glikemia na czczo 92-125 mg/dl,
- glikemia w 1 godzinie OGTT 180 mg/dl,
- glikemia w 2 godzinie OGTT 153-199 mg/dl.
Jeśli chodzi o czynniki ryzyka rozwoju cukrzycy w ciąży, są to:
- wiek matki > 35 lat,
- otyłość lub nadwaga,
- stan przedcukrzycowy,
- cukrzyca ciążowa w przeszłości,
- nadciśnienie tętnicze,
- wielorództwo,
- zespół policystycznych jajników (PCOS),
- wcześniejsze urodzenia dziecka o masie ciała > 4 kg,
- zgony wewnątrzmaciczne w przeszłości,
- występowanie cukrzycy u członków rodziny.
Leczenie cukrzycy ciążowej
Kluczowym elementem leczenia cukrzycy ciężarnych jest odpowiednio zbilansowana dieta, której należy ściśle przestrzegać. Należy unikać przejadania się i spożywania słodyczy oraz żywności wysoko przetworzonej. Posiłki powinny być przyjmowane o stałych porach dniach. Wskazane jest też dbanie o aktywność fizyczną. Ważnym elementem leczenia choroby jest samokontrola glikemii prowadzona przez ciężarną pacjentkę w domu. Jeśli mimo to nie uda się utrzymać prawidłowej glikemii, lekarz może zdecydować o wdrożeniu insuliny, która nie stanowi zagrożenia dla płodu, gdyż przenika przez łożysko jedynie w minimalnym stopniu.
Warto pamiętać, że powikłania GDM dotyczą nie tylko ciężarnej pacjentki, ale i jej nowo narodzonego dziecka. Jako że płód musi rozwijać się w niekorzystnym środowisku wewnątrzmacicznym, jest narażony na przejściowe zaburzenia adaptacyjne, jak i poważne wady rozwojowe. Długofalową konsekwencją cukrzycy ciążowej dla dziecka może być również utrwalenie nieprawidłowości pogarszających jego stan zdrowia w wieku dorosłym (większe ryzyko nadwagi, otyłości, cukrzycy typu 2 i innych schorzeń przewlekłych).
Źródła:
- https://endokrynologiapediatryczna.pl/?doi=10.18544/EP-01.14.01.1510
- https://www.mp.pl/cukrzyca/cukrzyca/inne/66438,cukrzyca-u-kobiet-w-ciazy
- https://psychomedic.pl/cukrzyca-ciazowa-geneza-objawy-leczenie/
Dodaj komentarz