Edukacja przedszkolna jest ważnym etapem w rozwoju małego dziecka, ale niestety wiąże się zwykle z dużą liczbą infekcji. Ciekawym pomysłem na hartowanie dzieci są leśne przedszkola, które szybko zyskują popularność w całym kraju. Co warto o nich wiedzieć?
Co to jest leśne przedszkole?
W dużym skrócie przedszkole leśne to koncepcja edukacyjna przewidująca naukę i zabawę na świeżym powietrzu, na łonie przyrody. Pomysł wywodzi się ze Skandynawii, gdzie króluje hasło: „Nie ma złej pogody, są tylko nieodpowiednie ubrania”. Okazuje się, że nawet niesprzyjający klimat nie jest powodem, aby zamykać dzieci w ogrzewanych, niewietrzonych czterech ścianach!
Hartowanie dzieci w Norwegii, Szwecji czy Danii przybrało już formę narodowej tradycji, której najlepszym symbolem są bose nogi. Leśne przedszkola rozwijają się jednak na całym świecie, od Nowej Zelandii, przez Europę, po Stany Zjednoczone, a w wielu krajach integrowane są z alternatywnymi metodami edukacji, np. pedagogiką Montessori. Każda placówka może być więc nieco inna, zarówno pod względem programu, promowanych wartości, jak i zaplecza technicznego.
Jak działa przedszkole leśne?
Klasyczne skandynawskie przedszkola leśne zakładają całodzienny pobyt na świeżym powietrzu. Dzieci przychodzą rano ubrane stosownie do pogody, a plan zajęć realizowany jest w lesie, ogrodzie, parku, itd. Na posiłki i drzemki adaptuje się różnego typu miejsca, od jurt po proste zadaszenia czy szopy.
W Polsce większość leśnych przedszkoli dysponuje budynkami z węzłem sanitarnym, w których dzieci przebywają do kilku godzin dziennie, w zależności od pogody. Ogólna zasada mówi jednak, że podopieczni powinni minimum 80% czasu spędzać pod gołym niebem. Hartowanie dzieci poprzez pobyt na świeżym powietrzu nie jest jedynym priorytetem leśnego wychowania. Zajęcia obejmują współpracę w małej grupie dzieci (zwykle w różnym wieku) i polegają na obserwacji przyrody, poznawaniu świata wszystkimi zmysłami oraz dużej dawce wszechstronnej aktywności fizycznej.
Jednym z kluczowych wyznaczników funkcjonowania leśnych przedszkoli jest również dominacja swobodnej zabawy, którą reżyserują same dzieci. Za zabawki służą kijki, szyszki, kamyki, piasek i woda, itp., co pozwala maluchom rozwijać wyobraźnię. W leśnym przedszkolu jest też mniej hałasu, co ogranicza ogólny poziom stresu.
Jak hartować dzieci, czyli zalety leśnego przedszkola
Większość troskliwych mam na myśl o leśnym przedszkolu ma w głowie dziesiątki pytań. A czy maluch nie zmarznie? Co, jeśli przemoknie? Czy nie będzie ciągle chory? Wręcz przeciwnie!
Obserwacje wskazują, że przebywanie na świeżym powietrzu nie tylko ogranicza poziom przekazywania sobie zarazków między dziećmi, ale także wzmacnia system odpornościowy, przyzwyczajając go do fizycznego stresu związanego z chłodem. W porównaniu z pobytem w suchych, ogrzewanych wnętrzach, wzmacnia się również śluzówka nosa i gardła, której dobra kondycja ogranicza częstotliwość infekcji.
Czy dzieci w leśnych przedszkolach chorują? Owszem, typowe infekcje wieku dziecięcego mają prawo się pojawiać, ale zazwyczaj są obserwowane znacznie rzadziej. Wiele placówek w ramach promocji zdrowego stylu życia realizuje również starannie dobrany jadłospis, ograniczając cukier czy żywność wysoce przetworzoną, a korzystając z większej ilości świeżych warzyw i owoców.
Istnieją też badania naukowe dowodzące, że spędzanie dużej ilości czasu na zabawie na świeżym powietrzu ogranicza ryzyko rozwoju krótkowzroczności u dzieci. Oczy relaksują się bowiem dzięki patrzeniu w dal, co jest utrudnione w małej salce.
Poza zdrowotnymi korzyściami leśne przedszkole oferuje maluchom również możliwość rozwoju:
- empatii i wrażliwości na środowisko naturalne;
- szerokiej wiedzy przyrodniczej;
- wytrzymałości fizycznej;
- dobrej koordynacji ciała;
- ciekawości świata;
- otwartości na współpracę;
- pewności siebie wynikającej z niezależności i zaufania opiekunów.
Jednym z kluczowych elementów zajęć w leśnym przedszkolu jest ryzyko. Dzieci wdrapują się na drzewa, skaczą z pieńków, przeciskają się przez chaszcze, rozpalają ogień… Urazy są oczywiście możliwe, choć opiekunowie starają się podopiecznych przed nimi chronić. Zdaniem wielu ekspertów ten aspekt kontaktu z „niebezpieczeństwem” jest jedną z największych zalet leśnych przedszkoli, gdyż wpaja rozwagę, ostrożność i zdolność do rozwiązywania problemów. Zamiast izolować maluchy od wszelkich zagrożeń, uczy się je, jak sobie z nimi sprawnie radzić.
Gdzie znaleźć leśne przedszkole?
W związku ze stosunkowo dużym zainteresowaniem pomysłami jak hartować dzieci i wychowywać je bliżej przyrody, leśne przedszkole powstają już w całym kraju. Na początku 2025 r. było ich już ponad 70. Placówki otwierane są zarówno w dużych miastach takich jak Warszawa, Poznań czy Gdańsk (zwykle na obrzeżach), jak i małych miejscowościach. Z racji lokalizację na obrzeżach lasu lub obszarów zielonych, dowóz dzieci zwykle najwygodniejszy jest autem.
Częściową ewidencję krajowych placówek prowadzi Polski Instytut Przedszkoli Leśnych: https://lesneprzedszkola.pl/mapa/
Czy leśne przedszkola mają jakieś wady?
Największą wadą leśnych przedszkoli jest wysokość czesnego. Wszystkie tego typu placówki mają w Polsce charakter prywatny, a opłaty bywają dość wysokie i mogą przekraczać możliwości budżetowe niektórych rodzin.
Dowiedz się więcej o różnicach między przedszkolem publicznym a prywatnym: https://niebieskiepudelko.pl/zalety-poslania-dziecka-do-przedszkola-panstwowego/
Poza tym, jak wspomnieliśmy wyżej, leśne przedszkole to luźna koncepcja, którą organizatorzy poszczególnych placówek mogą realizować według własnych wyobrażeń. Nie da się odgórnie zagwarantować, że w każdym przedszkolu leśnym personel będzie odpowiednio przeszkolony i ochotny, a program rozwojowy i bezpieczny zarazem. Tak naprawdę satysfakcja dzieci i rodziców zależy zwykle od oferty indywidualnej placówki – recenzji i opinii warto więc aktywnie szukać w internecie i wśród znajomych.
Tagi: leśne przedszkole, placówki edukacyjne, swobodna zabawa
Dodaj komentarz