Odra jest chorobą o bardzo wysokiej zaraźliwości. Towarzyszą jej liczne powikłania (w tym ostre zapalenie mózgu) prowadzące nawet do śmierci. Według szacunków WHO odra powoduje 10% wszystkich zgonów, wywołanych różnymi przyczynami, wśród dzieci poniżej 5 roku życia. Tym samym stanowi 8 z kolei przyczynę zgonów na świecie.
Zanim szczepionka przeciw odrze stała się ogólnie dostępna, każdego roku na świecie chorowało około 130 mln osób. W Polsce przed wprowadzeniem szczepień każdego roku na odrę chorowało od 120 000- 200 000 osób, 100-300 osób umierało. W latach 60-tych po wprowadzeniu masowych szczepień liczba rejestrowanych zachorowań oraz zgonów z powodu odry zaczęła ulegać zmniejszeniu. W krajach gdzie wprowadzono masowe szczepienia odnotowano 98% spadek zachorowań. W wyniku działań związanych z masowymi kampaniami szczepień w latach 2000-2010 udało się ochronić od śmierci z powodu odry ok. 9,6 miliona dzieci.
Globalna liczba zgonów z powodu odry pomiędzy rokiem 2000 a 2012 spadła o 78%. Liczba zachorowań spadła odpowiednio z 853 480 do 226 722. Od 2000r. w ramach kampanii zaszczepiono ponad miliard dzieci.
Kiedy wydawało się, że odra w Europie została prawie wyeliminowana (w latach 2006-2009 odnotowywano pojedyncze przypadki zachorowań) od 2010 r. rozpoczął się wyraźny wzrost liczby zachorowań na odrę (w 2012 r. odnotowano 27 134 zachorowania, w 2013 r. – 31 520 zachorowań).
Gwałtowny wzrost zachorowań na odrę w Europie, który obserwowano w latach 2010-2013 jest związany z zaniechaniem szczepień dzieci przez wielu rodziców w związku z nieuzasadnionymi podejrzeniami co do bezpieczeństwa szczepionki.
Od października 2014 roku obserwujemy wyraźny wzrost zachorowań na odrę w Niemczech (zachorowało ponad 600 osób, tylko w styczniu br. ponad 250 osób). Ostatnio tak wysokie poziomy zapadalności na odrę obserwowano w Niemczech w 2001 roku.
Meldunki Epidemiologiczne w Polsce:
Z danych Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego- PZH wynika, że w 2014 r. zgłoszono 110 zachorowań na odrę – więcej niż w 2013 r.- 85 zachorowań. Zachorowań na odrę jest coraz więcej, dlatego, że przybywa rodziców, którzy rezygnują ze szczepienia swoich dzieci.
Liczba zachorowań:
2014 r. 110 osób
2013 r. 84 osób
2012 r. 70 osób
2011 r. 38 osób
2010 r. 13 osób
Co to jest odra?
Odra to ostra wirusowa choroba zakaźna.
Jedynym źródłem zakażenia jest chory człowiek. Zakażenie szerzy się głównie drogą kropelkową oraz przez bezpośrednią styczność z wydzieliną jamy nosowo-gardłowej. Bardzo rzadko zakażenie następuje drogą pośrednią przez przedmioty świeżo zanieczyszczone wydzieliną z jamy nosowo-gardłowej.
Wirusy odry dostają się do organizmu przez usta lub nos oraz przez spojówki. Po namnożeniu w błonach śluzowych przedostają się do różnych organów, tj.: skóry, nerek, żołądka, jelit, wątroby.
Okres wylęgania wynosi najczęściej od 10 do 12 dni.
Co oznacza eliminacja wirusa odry?
Eliminację odry na określonym terenie można osiągnąć przy odpowiednio wysokim odsetku osób zaszczepionych w danym społeczeństwie (≥95% w każdym roczniku). Wówczas przerywa się krążenie wirusa odry w populacji. Oznacza to, że jeżeli w społeczeństwie znajdzie się chora (zakażająca) osoba, brak osób nieuodpornionych w jej otoczeniu uniemożliwi rozprzestrzenienie się wirusa odry.
Dlaczego warto szczepić się przeciw odrze?
Szczepienie przeciw odrze chroni przed zachorowaniem i ciężkimi powikłaniami (szczególnie neurologicznymi). Szczepionka przeciw odrze charakteryzuje się wysoką skutecznością 95% (90-98%).
Należy pamiętać, że osoby, które nie są odporne na odrę mogą zakazić się podczas wyjazdu zagranicę, gdzie istnieje możliwość kontaktu z osobami chorymi. Dodatkowo osoby chore przyjeżdżające do Polski z krajów gdzie odnotowywane są przypadki odry mogą stanowić źródło zakażenia dla jeszcze niezaszczepionych niemowląt lub nieszczepionych starszych dzieci i dorosłych.
Tylko osoby uodpornione, które przechorowały odrę lub zostały zaszczepione przeciwko odrze, są chronione przed zachorowaniem.
Jak poważne mogą być objawy odry?
Powikłania w przebiegu odry występują u ok. 30% osób chorych, większość z nich występuje u dzieci do 5 r.ż. oraz dorosłych powyższej 20 lat.
Do powikłań w przebiegu odry należą:
- biegunka i silne odwodnienie organizmu występują u 80 osób na 1000 chorych,
- zapalenie ucha środkowego występuje u 70-90 osób na 1000 chorych,
- zapalenie płuc występuje u 10-60 osób na 1000 chorych,
- zapalenie mózgu występuje u 1 na 1000 chorych,
- drgawki występują u 5 na 1000 chorych,
- zgon występuje u 0,7-2 na 1000 chorych,
- podostre stwardniające zapalenie mózgu występuje u od 1 na 1700 do 1 na 3300 chorych.
Wśród innych rzadkich powikłań należy wymienić: małopłytkowość, hypokalcemię, zapalenie krtani, zapalenie tchawicy, zapalenie rogówki, zapalenie wątroby, zapalenie wyrostka robaczkowego, zapalenie jelita grubego, zapalenie osierdzia, zapalenie mięśnia sercowego, zapalenie kłębuszków nerkowych.
Najgroźniejsze powikłanie w przebiegu odry – podostre stwardniające zapalenie mózgu ujawnia się od 4 do 10 lat po przejściu choroby i objawia się postępującym otępieniem, nasilającym się napięciem i sztywnością mięśni oraz drgawkami. Do śmierci dochodzi zwykle w ciągu 2 lat od pojawienia się symptomów. W okresie 2007-2011 w Europie wystąpiło 38 przypadków podostrego stwardniającego zapalenia mózgu.
Szczepionki przeciw odrze w Programie Szczepień Ochronnych
Szczepienia przeciw odrze wykonuje się skojarzoną szczepionką przeciw odrze, śwince i różyczce. Skuteczność szczepionek przeciw odrze jest bardzo wysoka. Po otrzymaniu dwóch dawek szczepionki co najmniej 95% (90-98%) dzieci jest chronionych przed zachorowaniem na odrę.
Szczepienia przeciw odrze, śwince i różyczce są obowiązkowe (finansowane z budżetu Ministra Zdrowia) dla dzieci
- w 13-14 miesiącu życia (I dawka),
- w 10 roku życia (II dawka).
źródło artykułu: Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego-PZH (NIZP-PZH)
Tagi: odra, szczepienia, Szczepienie noworodków, szczepienie przeciw odrze, zdrowie
Dodaj komentarz