Wsparcie naturalnej odporności dziecka

Jednym z najważniejszych układów w organizmie człowieka jest układ odpornościowy. Kształtuje się on i rozwija już w okresie życia płodowego, następnie przez okres dzieciństwa i dojrzewania, stąd tak ważny jest prawidłowy sposób odżywiania uwzględniający odpowiednią suplementację.

Właściwie zbilansowana dieta wspomaga procesy odpornościowe, zapewniając utrzymanie pracy układu immunologicznego na prawidłowym poziomie [1].

Podstawową a zarazem najważniejszą rolą układu immunologicznego jest obrona organizmu, polegająca na rozpoznaniu zagrożenia i wywołaniu reakcji w celu jego eliminacji. Układ odpornościowy człowieka odpowiada także za utrzymanie homeostazy ustroju oraz nadzoruje przebieg procesów immunologicznych [2,3].

Odporność dziecka zaczyna kształtować się już w okresie płodowym, stąd noworodek przychodzi na świat z pełnym wyposażeniem w elementy układu odpornościowego zdolne do pełnienia funkcji ochronnej. Elementy te przez cały okres dzieciństwa rozwijają się, aż do 12 roku życia, kiedy to układ odpornościowy osiąga pełną dojrzałość w zakresie zdolności obronnych. Na kształtowanie odporności u dziecka istotny wpływ mają czynniki zewnętrzne, takie jak chociażby odpowiedni tryb życia oraz prawidłowe odżywianie. Istotnym czynnikiem prawidłowego rozwoju układu odpornościowego jest także karmienie naturalne. A po jego zakończeniu odpowiednie rozszerzanie diety, w oparciu o aktualny schemat żywienia niemowląt [3,4].

Do prawidłowego rozwoju i funkcjonowania organizmu każdego dziecka niezbędne są witaminy i składniki mineralne. Są one substancjami, biorącymi udział w podstawowych czynnościach organizmu, pełniąc funkcję regulacyjną. Jedną z głównych witamin wykazujących istotne wsparcie pracy układu odpornościowego jest witamina D. Obecnie w Polsce u dzieci i młodzieży zaleca się uzupełniać dietę właśnie o tę witaminę – witaminę D. Wynika to głównie z braku ekspozycji na promienie słoneczne, co pozwala na wytworzenie tej witaminy przez organizm[5].

Aktualne rekomendacje zalecają suplementację witaminą D w populacji ogólnej u noworodków donoszonych i niemowląt:

• 0–6 miesięcy: 400 IU/dobę od pierwszych dni życia niezależnie od sposobu karmienia;
• 6–12 miesięcy: 400–600 IU/dobę zależnie od dobowej ilości witaminy D przyjętej z pokarmem  [6].

Zachowanie prawidłowej odpowiedzi immunologicznej przypisuje się również działaniu cynku w organizmie. W związku z przyrostem nowych tkanek w dzieciństwie oraz procesem dojrzewania płciowego w młodości, zapotrzebowanie dzieci na cynk jest wyższe niż u osób dorosłych. Głównym źródłem cynku są produkty zbożowe, a także mięso i jego przetwory [7,8,9].

Normy spożycia cynku w populacji Polski ustalone zostały przez Instytut Żywności i Żywienia w roku 2017 na poziomie wystarczającego spożycia (AI) dla niemowląt, a dla pozostałych grup na poziomie średniego zapotrzebowania (EAR) i zalecanego spożycia (RDA).

Zaleca się by niemowlęta przyjmowały :

0 – 6 miesięcy – 2 mg (AI)

6 miesięcy – 1 rok – 2,5 mg (EAR) / 3 mg (RDA) [10].

Aby dodatkowo wspomóc odporność dziecka warto włączyć w diecie naturalne składniki ziołowe pozytywnie wpływające na funkcjonowanie układu odpornościowego, do których należą standaryzowane ekstrakty z owoców czarnego bzu oraz z owoców aceroli, dzięki zawartej w nich witaminie C.

Owoce czarnego bzu cechują się niezwykle wysoką zawartością witamin, zwłaszcza witaminy C, która jak wiadomo wpływa na odporność poprzez wspomaganie funkcjonowania systemu immunologicznego. Charakterystyczne dla  owoców czarnego bzu są ciemnoczerwone barwniki – antocyjany. Owoce zawierają też flawonoidy, , cukry proste (glukoza, fruktoza) i polisacharydy oraz pektyny. Z kolei owoce aceroli są najbogatszym źródłem łatwo przyswajalnej witaminy C spośród wszystkich owoców. W aceroli znajdziemy także bogactwo wielu składników odżywczych i witamin, takich jak witaminę A wspomagającą układ immunologiczny, witaminy z grupy B, szczególnie B1 i B2 oraz białko, wapń, żelazo, magnez, mangan, fosfor i kwas jabłkowy. Owoce aceroli to również źródło kwasu foliowego, potasu, sodu, cynku, beta-karotenu i flawonoidów oraz nienasyconych kwasów tłuszczowych. Zawarta w aceroli witamina C posiada właściwość wspomagania ochrony komórek przed stresem oksydacyjnym [11].

Jak wiemy przeważająca większość komórek układu immunologicznego występuje w przewodzie pokarmowym. W związku z tym, prawidłowe żywienie ma szalenie istotne znacznie w kształtowaniu odporności. Aby pomóc rodzicom w tym zadaniu – wspierania naturalnej odporności organizmu – przedsiębiorstwo Lekam stworzyło suplement diety w kroplach –  ZatoGrip mini, który możemy podawać malcowi już od 6 miesiąca życia. Produkt ten łączy w sobie standaryzowane ekstrakty roślinne z owoców czarnego bzu i owoców aceroli, zawierających witaminę C naturalnego pochodzenia, a także cynk i witaminę D. Składniki aktywne zawarte w kroplach ZatoGrip mini wspomagają organizm w prawidłowym funkcjonowaniu układu odpornościowego. ZatoGrip mini to również prosty schemat podania  – produkt w formie kropelek, zachęca do jego stosowania, gdyż można podawać maluszkowi idealną porcję płynu do połknięcia.

Piśmiennictwo:

1. Kościej A., Skotnicka-Graca U., Ozga I: Rola wybranych czynników żywieniowych w kształtowaniu odporności dzieci. Probl Hig Epidemiol 2017, 98(2): 110-117.
2. Jakóbsiak M.: Główne komponenty i zasadnicze cechy odpowiedzi immunologicznej. [w:] Immunologia. Gołąb J., Jakóbsiak M., Lasek W., Stokłosa T. (red). PWN, Warszawa 2012: 1-5.
3. Kuchar E.: Zakażenia i układ odpornościowy u dzieci. Prakt Lek 2013, 91:14.

1. Zeman K., Banasik M., Maroszyńska I.: Odrębności układu odpornościowego noworodka. [w:] Zaburzenia odporności u dzieci. Zeman K (red). PZWL, Warszawa 2002: 40-49.
2. Serwatowska-Bargieł A., Kornacka MK.: Układ odpornościowy noworodka urodzonego przedwcześnie. Pediatr Pol 2010, 85(5): 442-445.
3. Chlebna-Sokół D., Karalus J., Łupińska A.: Znaczenie witamin w profilaktyce infekcji jesienno-zimowych. Prz Pediatr 2012, 42(1): 15-20.
4. Myszka M., Klinger M.: Immunomodulacyjne działanie witaminy D. Postępy Hig Med. Dosw, 2014; 68.

6. Rekomendacje Zasady suplementacji i leczenia witamina D – Nowelizacja 2018 r.; Postępy Neonatologii 2018, 24(1).
7. Dymarska E, Grochowska A., Krauss H.: Wpływ sposobu odżywiania na układ odpornościowy. Immunomodulacyjne działanie kwasów tłuszczowych, witamin i składników mineralnych. Nowiny Lekarskie 2013, 82 (3): 222–231.
8. Scienti c Opinion on Dietary Reference Values for zinc. EFSA Panel on Dietetic Products, Nutrition and Allergies (NDA). EFSA Journal 2014, 12(10): 3844.
9. Lowe N.M., Dykes F.C., Skinner A.L. i wsp.: EURRECA – Estimating zinc requirements for deriving dietary reference values. Crit Rev Food Sci Nutr, 2013, 53: 1110–1123.
10. Wojtasik A., Jarosz M., Stoś K.: Składniki mineralne [w:] Normy żywienia dla populacji Polski (red naukowa) Jarosz M. Instytut Żywności i Żywienia, 2017.
11. Majewski J., Orylski M., Całkosiński A., Majewski M.: Acerola – tropikalny owoc z ogromną dawką witaminy C. Med Rodz 2018; 21(2A): 32-35.

Dr n. zdr. Małgorzata Zimny

Zakład Położnictwa i Patologii Ciąży PUM