Już w wieku przedszkolnym u dzieci zarysowują się dysfunkcje fizyczne, które z wiekiem mają tendencję się pogłębiać, a w dorosłości bywają źródłem poważnych problemów. Jak rozpoznawać wady postawy i co z nimi robić?
Ortopedzi podkreślają, że wczesna diagnoza i rozpoczęcie rehabilitacji dają najlepsze rokowania w zakresie korekcji wad postawy. W idealnym świecie ewentualne nieprawidłowości byłyby zawsze wykrywane przez pediatrę w ramach regularnych kontroli. Niestety, zadanie bacznej obserwacji swych pociech spada jednak najczęściej na rodziców. Jakie objawy powinny Cię więc zaniepokoić?
Czynniki sprzyjające rozwojowi wad postawy u dzieci
Z szerokich badań międzynarodowych wynika, że winą za rozwój wady postawy u dzieci można po części obarczyć rodziców. Do kluczowych czynników ryzyka należą bowiem:
- nadwaga i otyłość dziecka wynikające z siedzącego trybu życia i niezdrowej diety;
- niski poziom aktywności fizycznej;
- zbyt wczesne pionizowanie niemowląt, używanie chodzika;
- noszenie nieprawidłowego obuwia;
- źle dobrany i zbyt ciężki plecak szkolny;
- nieprawidłowa pozycja podczas nauki, jedzenia, oglądania telewizji.
Wady kręgosłupa
Wspomniane wyżej zaniedbania przede wszystkim odzwierciedlają się w nieprawidłowej budowie kręgosłupa, która determinuje działanie całego aparatu ruchowego. Do najważniejszych wad kręgosłupa u dzieci należą:
- Plecy okrągłe – wskutek częstego zajmowania nieprawidłowej postawy dochodzi do nadmiernego uwypuklenia się płaszczyzny piersiowej, której towarzyszy przykurcz mięśni brzucha oraz klatki piersiowej. Z czasem na plecach może rozwinąć się garb!
- Plecy wklęsłe – następuje pogłębienie naturalnej lordozy, czyli wygięcia w lędźwiowym odcinku kręgosłupa; u dziecka obserwuje się wystający brzuch i pośladki oraz przykurcz zgięciowy w stawach biodrowych.
- Plecy okrągło-wklęsłe – deformacje kręgosłupa w płaszczyźnie strzałkowej pogłębiające naturalną lordozę i kifozę. Bywają wynikiem nadmiernego pochylenia miednicy do przodu i kompensacji mięśni. Broda i barki dziecka wysunięte są do przodu, brzuch i pośladki ulegają uwypukleniu, zaś łopatki rozsuwają się, zaczynają odstawać. Skutkiem tej wady może być nawet zaburzone działanie organów wewnętrznych!
- Plecy płaskie – naturalne krzywizny kręgosłupa ulegają spłaszczeniu. W efekcie kręgi są nadmiernie przeciążone, co sprzyja powstawaniu zmian zwyrodnieniowych w późniejszym wieku. U bardzo małych dzieci płaskość kręgosłupa jest całkiem naturalna, z czasem staje się jednak problemem.
- Skolioza – nazywana bocznym skrzywieniem kręgosłupa wiąże się z deformacją kręgosłupa w różnych płaszczyznach; jej najczęstszym objawem jest asymetryczne ułożenie barków, łopatek i miednicy. Problem najczęściej ujawnia się dopiero ok. 10 roku życia.
Inne częste wady postawy
Niestety, niedostatki w rozwoju fizycznym dość szybko zaczynają manifestować się również poza kręgosłupem, wpływając na sposób, w jaki dziecko się porusza, a nierzadko poważnie je ograniczając. W tej kategorii na szczególną uwagę zasługują:
- Płaskostopie podłużne – występuje bardzo często u dzieci i młodzieży i łączy się z zapadnięciem łuku podłużnego stopy, wskutek czego staje się ona płaska. Do ok. 3 roku życia jest to zjawisko naturalne, ale później stopa powinna zacząć się wysklepiać. Jeśli po 4 roku życia odbicie mokrej stopy malucha jest pełne, należy zasięgnąć konsultacji ortopedycznej.
- Płaskostopie poprzeczne – w tym przypadku stopa wykształca łuk podłużny, ale zapada się łuk poprzeczny, prowadząc do poszerzenia przedniej części.
- Kolana koślawe – pojawiają się w sposób naturalny u dzieci ok. 2 roku życia i mają tendencję do wyraźnego pogłębiania się w czasie. Po ósmym roku życia powinny już jednak zaniknąć – jeśli tak się nie stanie, mamy do czynienia z wadą, która wymaga korekcji. Można ją rozpoznać, oglądając dziecko na stojąco, z wyprostowanymi nogami i równoległymi stopami. Jeśli między kostkami jest odstęp, a kolana się stykają, mówimy o koślawości.
Przede wszystkim prewencja!
Zdaniem naukowców odpowiedzialność za ogromną większość wad postawy ponosi współczesny styl życia. Spędzanie długich godzin przed telewizorem, komputerem czy z telefonem w ręku, jak również ogólny niedostatek ruchu powodują, że dzieci coraz częściej borykają się z anatomicznymi i biomedycznymi deformacjami kręgosłupa i kończyn. Środkiem zaradczym na owe problemy mogłoby być więc dbanie o zdrowszy, bardziej aktywny sposób spędzania czasu, na wzór naszego dzieciństwa sprzed dekad. W związku z tym warto z małymi dziećmi:
- chodzić na codzienne spacery;
- uczęszczać na basen;
- ćwiczyć w domu jogę, proste ćwiczenia wzmacniające;
- bawić się w sposób wymagający swobodnego ruchu – np. grać w piłkę, w chowanego, puszczać latawce, jeździć na sankach, itd.
- przestrzegać zasad prawidłowej postawy podczas siedzenia przed telewizorem czy komputerem;
- jak najczęściej chodzić boso po trawie, piasku, kamyczkach;
- jak najczęściej korzystać z placów zabaw i ścianek wspinaczkowych pozytywnie stymulujących podstawową muskulaturę.
Idealna wczesna prewencja wad postawy to zabawa na świeżym powietrzu, w jak najszerszym zakresie. Ale ponieważ coraz mniej dzieci spędzać dziś czas „na podwórku” dobrą alternatywą mogą być zajęcia ogólnorozwojowe oraz sporty dopasowane do wieku potomka. Pamiętajmy, że w przypadku wykrycia wad postawy dobór odpowiednich ćwiczeń rehabilitacyjnych jest w stanie z zasadniczym zakresie cofnąć nieprawidłowości!
Bibliografia:
“Risk Factors of Poor Posture in Children and Its Prevalence” N. Quka i in.,
“The most common spinal defects among children and adolescents” Monika Stecko i in.,
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5415578/
Tagi: wady postawy dziecka
Dodaj komentarz