Zamrażanie komórek jajowych na Zachodzie urosło do rangi mody. W Polsce, ze względu na religijne kontrowersje otaczające procedurę sztucznego zapłodnienia, zjawisko to jest jeszcze stosunkowo mało rozpowszechnione, ale jego popularność rośnie z każdym rokiem.
Mrożenie komórek jajowych (tzw. oocytów) jest finansowaną prywatnie usługą medyczną, której sens można przyrównać do gromadzenia oszczędności w banku – składujemy je, póki mamy ich pod dostatkiem, z myślą, że mogą się w przyszłości przydać. Dla kobiet ta „czarna godzina” w przyszłości to moment, kiedy zapragną mieć dziecko, a wiek biologiczny będzie już czynnikiem niesprzyjającym…
Zacznijmy od początków
Idea zamrażania komórek jajowych sięga wstecz 1986 r. i wiążę się z intencją stworzenia odpowiednika dla banków spermy – a więc zapasów zdrowego, starannie wyselekcjonowanego damskiego materiału genetycznego, który może służyć późniejszym zapłodnieniom. Naturalnie, sama potrzeba odłożenia w czasie rodzicielstwa była ściśle związana z rozwojem profesjonalnym kobiet i od początku mrożenie jajeczek było niejako skierowane do średniej i wyższej klasy społecznej. Panie dające pierwszeństwo edukacji i karierze miały najbardziej odczuwać konsekwencje tykającego zegara biologicznego, a zarazem powinny dysponować środkami niezbędnymi na sfinansowanie dość drogiej procedury.
Komu poleca się dziś mrożenie komórek jajowych?
Opcja zamrażania komórek jajowych przede wszystkim zaadresowana jest do kobiet w wieku do 38 lat, które pragną zachować swój zdrowy materiał genetyczny do późniejszego wykorzystania. Tym sposobem obniża się ryzyko niepłodności w bardziej zaawansowanym wieku, jak również ryzyko wad wrodzonych ściśle związanych z metryką rodziców. Najczęściej decydują się na nią kobiety po 30 roku życia, które nie mają partnera, a pragną mieć w przyszłości potomstwo lub które w najbliższym czasie nie planują rodzicielstwa.
Znacznie rzadszym, ale medycznie bardziej uzasadnionym wskazaniem do zamrożenia jajeczek są problemy ginekologiczne mogące źle rokować w zakresie przyszłej płodności oraz zdiagnozowany nowotwór. W tym drugim przypadku prawdziwe zagrożenie stwarza zwykle nie sam rak, ale metody leczenia – zarówno chemioterapia, jak i naświetlania mogą mieć bowiem zgubny wpływ na jajeczka i płodność jako taką.
Czy dziecko z mrożonego jajeczka będzie zdrowe?
Zdaniem kanadyjskich naukowców, którzy przetestowali rozwój dzieci poczętych drogą zapłodnienia in vitro z wykorzystaniem zamrożonych komórek jajowych, nie ma żadnej różnicy w „jakości” materiału, a tym samym zdrowiu potomstwa między tym sposobem a wykorzystaniem świeżo pobranych komórek jajowych. Sam proces chłodzenia jest dziś bowiem tak zaawansowany technologicznie, że gwarantuje niemal natychmiastowe „zablokowanie” wszelkiej aktywności w jajeczku i nie dopuszcza do zaistnienia żadnych zniszczeń w komórce. Dla zobrazowania postępu technologicznego warto przytoczyć statystyki – dziś ponad 95% jajeczek mrożonych jest bez problemu; przed dekadą odsetek ten wynosił natomiast niewiele powyżej 50%.
Największym zdrowym ryzykiem związanym z procedurą jest hiperstymulacja jajników u matki, która w drastycznych przypadkach prowadzi nawet do zakrzepicy, zaburzeń oddychania czy odwodnienia i może być powodem do hospitalizacji. Samo zapłodnienie in vitro według niektórych studiów zwiększa także nieznacznie prawdopodobieństwo wystąpienia wad serca oraz nowotworu u potomstwa.
Mrożenie jajeczek a mrożenie zarodków – różnica
Uspokajając sumienie społeczne, należy podkreślić, że procedura mrożenia komórek jajowych ma zgoła inną wagę gatunkową niż mrożenie gotowych embrionów. Samo jajeczko jest bowiem zaledwie połową materiału genetycznego potrzebną do stworzenia człowieka i nie może być samo w sobie uważane za zalążek życia. Każda kobieta w czasie menstruacji w naturalny, fizjologiczny sposób pozbywa się jednego dojrzałego, gotowego do zapłodnienia jajeczka i nikt nad tym faktem nie załamuje rąk. Nawet w przypadku niewykorzystania zamrożonej komórki, nie można mieć zatem etycznych wyrzutów sumienia związanych z jej zniszczeniem, które w logiczny sposób mogą za to towarzyszyć pozbywaniu się zamrożonych zarodków.
Zamrażanie jajeczek w Polsce
W naszym kraju procedurę zamrażania komórek jajowych oferują prywatne kliniki zajmujące się leczeniem niepłodności. Cena podstawowego pakietu obejmującego pobranie i rok przechowywania to ok. 6 tysięcy złotych. Cały proces zaczyn się od wizyty kwalifikacyjnej, pozwalającej ocenić stan jajników pacjentki. Następnie przez okres 14-30 dni kobieta poddawana jest leczeniu hormonalnemu, które ma za zadanie przyśpieszyć dojrzewanie pęcherzyków w jajnikach i zwiększyć jednorazową produkcję jajeczek. Po pozytywnej identyfikacji dojrzałości komórek jajowych przeprowadza się procedurę pobrania, wykonywaną pod narkozą. Zabieg trwa zaledwie 15 minut i nie wiąże się z większym ryzykiem dla zdrowia. Lekarz pobiera komórki jajowe wraz z płynem pęcherzykowym, a następnie wędrują one do laboratorium, gdzie są precyzyjnie izolowane i zamrażane.
Liczba pobranych jajeczek zależy od wieku kobiety i wynosi zwykle od 5 do nawet 18! Z szacunków kliniki INVICTA wynika, że ponad 90% zamrożonych jajeczek zostaje w końcu rozmrożona i wykorzystana do zapłodnienia.
Konkluzja
Zamrażanie komórek jajowych jest poważną i racjonalną opcją zwiększania szans na rodzicielstwo, która nie powinna budzić moralnych kontrowersji, a może wręcz być prawdziwym dobrodziejstwem w trudnych życiowo sytuacjach.
Niebezpieczeństwo związane z mrożeniem komórek jajowych jednak istnieje i ma zupełnie inny kontekst. Otóż kobiety uspokojone świadomością posiadania „młodych” jajeczek w zamrażalniku mogą odkładać decyzję o rodzicielstwie jeszcze dalej w czasie, co niesie ze sobą szereg konsekwencji medycznych i społecznych. Po pierwsze bowiem, wyższy wiek matki zawsze niesie ze sobą ryzyko komplikacji ciążowych niezwiązanych wcale genetyczną jakością samego zarodka, np. cukrzycy ciążowej, preeklampsji, przedwczesnego porodu. Po drugie zaś, niebezpiecznie zbliżamy się do sytuacji, gdy na wywiadówkach w szkole podstawowej będą przesiadywać pięćdziesięcioletni rodzice, wcale nie mający siły i energii do gry w piłkę czy wspólnej jazdy na rowerze!
Tagi: zamrażanie komórek jajowych
Dodaj komentarz