Obecna telewizja odgrywa dużo większą rolę w życiu naszych pociech niż to było kilkanaście lat temu. Po pierwsze wcześniej nie było dostępu do takiej ilości kanałów dla dzieci, po drugie nie było tak wielu wartościowych dla nich programów oraz za powszechną uważało się szkodliwość telewizji na rozwój dziecka. Na szczęście ten pogląd się zmienił. Dlaczego i na jakie programy warto pozwolić dziecku w telewizji?
Jakie są negatywne skutki oglądania telewizji przez dzieci?
Nadmierne oglądanie telewizji przez dzieci może nieść ze sobą wiele zagrożeń dla ich zdrowia i rozwoju. Badania pokazują, że długi czas spędzony przed telewizorem wpływa negatywnie na rozwój mowy, koncentracji i umiejętności społecznych. Telewizja przez małe dzieci, zwłaszcza w wieku poniżej 2. roku życia, może zakłócić naturalny rytm snu i wprowadzać nadmierną stymulację sensoryczną. Nieustanny kontakt z bodźcami, jak dźwięk czy kolorowe obrazy, wpływa negatywnie na zdolność wyciszenia i zasypiania. Niebieskie światło emitowane przez ekran zaburza produkcję melatoniny, co może prowadzić do kłopotów ze snem. W przypadku dzieci, które mają częsty kontakt z ekranem, obserwuje się również trudności w budowaniu relacji i ograniczony rozwój emocjonalny. Najbardziej niebezpieczne jest ciągłe oglądanie bajek, które może wypierać aktywne formy zabawy, takie jak rysowanie czy zabawa klockami.
Jaki jest pozytywny wpływ oglądania bajek na rozwój dziecka?
Choć nadmiar ekranów szkodzi, wpływ oglądania bajek na rozwój dziecka może być także korzystny – pod warunkiem że treści są odpowiednio dobrane. Bajki edukacyjne wspierają rozwój poznawczy, językowy i emocjonalny, ucząc przez zabawę. Gdy dziecko ogląda wartościowe programy w towarzystwie rodziców lub opiekunów, ma szanse lepiej rozumieć przedstawione sytuacje i rozwijać umiejętność empatii. Wiele animacji porusza tematy przyjaźni, rozwiązywania konfliktów czy radzenia sobie z emocjami, co może wpływać na rozwój społeczny.
Programy z elementami nauki alfabetu, cyfr czy języków obcych pomagają przedszkolakom przyswajać nowe informacje. Dziecko może oglądać bajki, jeśli czas przed ekranem jest ograniczony i przeplatany aktywnością ruchową oraz zabawą przed ekranem. Takie podejście zmniejsza ryzyko negatywnych skutków oglądania.
Sposób na naukę, nie nudę
Oczywiście, że dziecko nie powinno zbyt wiele czasu spędzać przed ekranem telewizora. Dziecko przede wszystkim powinno się ruszać, aktywnie bawić i spędzać czas z rówieśnikami i rodziną. Jednak telewizja dla dzieci oferuje obecnie coś więcej niż zabijanie nudy. Nie bez powodu mówi się, że taka telewizja zawiera przede wszystkim programy edukacyjne. Dobierając je odpowiednio do wieku, możemy w ten sposób jeszcze bardziej wspierać rozwój naszej pociechy.
Odpowiednie programy mogą przekazywać wartościowe treści z zakresu każdej dziedziny. Jeśli mamy w domu dziecko w wieku szkolnym, wybieramy programy, w których znajdują się elementy biologii, fizyki, chemii, geografii, a także kulturalne. Są one w ten sposób przygotowane, że dziecko poprzez rozrywkę przyswaja zupełnie bez wysiłku wiele informacji, na które inaczej potrzebowałoby więcej czasu. Nawet jeśli z pozoru kreskówki i programy dla dzieci zawierają tylko treści rozrywkowe, przemycone są w nich walory edukacyjne. Dodatkowym atutem oglądania programów telewizyjnych dla dzieci jest możliwość przeniesienia ich w obecnych czasach do zajęć manualnych czy rozrywki poza telewizorem. Dlatego tak chętnie dzieci wybierają kolorowanki z ulubionymi postaciami bajek i programów, gry, puzzle i wiele innych atrakcji.
Zobacz również: Jak wspierać dziecko z autyzmem: https://niebieskiepudelko.pl/jak-wspierac-dziecko-z-autyzmem/
Jak długo dziecko powinno oglądać telewizję?
Długi czas spędzony przed telewizorem szkodzi dzieciom, ale TV nie jest przecież całkowicie zakazane. Amerykańska Akademia Pediatrii rekomenduje się, aby najmłodsi oglądali TV nie więcej niż dwie godzinny dziennie. Naturalnie w czas ten wliczone są bajki, filmy na DVD i laptopie.
Innego zdania jest profesor pediatrii z Uniwersytetu Stanu Waszyngton w Seattle, autor licznych badań nad wpływem telewizji na dzieci – dr. Dimitri Christakis – uważa on bowiem, że zalecenia Amerykańskiej Akademii Pediatrii są zbyt pobłażliwe dla najmłodszych. Jak sam powiedział: osobiście uważam, że dzieci nie powinny oglądać telewizji dłużej niż godzinę dziennie.
Zdania są podzielone, jednak ważny jest też wiek dziecka. Najmłodsi do drugiego roku życia nie powinni w ogóle oglądać telewizji – takiego zdania jest Amerykańska Akademia Pediatrii.
Zobacz również: Metoda Krakowska: https://niebieskiepudelko.pl/na-czym-polega-metoda-krakowska/
Niemowlę a telewizor
Czy niemowlę może oglądać telewizję? Większość specjalistów uważa, że nie. Dziecko może oglądać telewizję dopiero po ukończeniu drugiego roku życia. Światowa Organizacja Zdrowia i Instytut Matki i Dziecka podkreślają, że oglądanie telewizji w młodym wieku nie przynosi żadnych korzyści rozwojowych, a wręcz przeciwnie – może negatywnie wpłynąć na rozwój mowy i zdolności poznawczych. Telewizor w pokoju niemowlęcia, który gra w tle, zaburza procesy skupienia, a stała obecność bodźców wizualnych i dźwiękowych może zakłócać rytm snu dziecka.
Dzieci poniżej 3. roku życia, a zwłaszcza te poniżej 18. miesiąca życia, nie potrafią przetwarzać obrazów w taki sposób, jak starsze dzieci. Dla nich ekran to jedynie chaotyczna stymulacja. Nawet jeśli telewizor jest włączony tylko na chwilę, wpływa to na zachowanie i koncentrację malucha, odciągając go od ważnych doświadczeń – jak kontakt wzrokowy, gaworzenie czy dotyk – które są tak ważne dla jego rozwoju!
Jak nauczyć dziecko mądrze oglądać telewizje?
Nie ma żadnych wątpliwości, że współczesne dzieci powinny oglądać mniej telewizji. Instytucje i organizacje zajmujące się tym problem postulują, aby:
- Małe dzieci oglądały telewizję wyłącznie w towarzystwie dorosłych, którzy są skłonni wytłumaczyć oglądane sceny.
- Maluchy do 2 lat nie powinny wcale oglądać telewizji!
- Dzieci w wieku 2-5 lat optymalny czas przed ekranem to maksymalnie 1 godzina dziennie!
- Codziennie dzieci powinny mieć zagwarantowany czas bez włączonego telewizora, np. rodzinne posiłki, gry, czytanie książek itd.
- Należy starannie wybierać programy dla dzieci na bazie ich wartości edukacyjnych, psychologicznych oraz ewentualnej stymulacji do ruchu.
- Dzieci do 8 roku życia nie powinny oglądać reklam – warto jest wybierać kanały medialne, które umożliwiają oglądanie bez komercyjnych wstawek.
- Rodzice powinni dawać potomstwu dobry przykład, nie oglądając hurtowo i nieustannie!
Bibliografia:
Pmc.ncbi.nlm.nih.gov, https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC10353947/
Stanfordchildrens.org, https://www.stanfordchildrens.org/en/topic/default?id=television-and-children-90-P02294
Dodaj komentarz