Dieta wegetariańska ma miliony zwolenników na całym świecie i pewne niezaprzeczalne korzyści zdrowotne. Czy jednak jest odpowiednia dla małych dzieci? Rozwiewamy wątpliwości…
Po pierwsze, należy wyjaśnić zasadniczą różnicę między wegetarianizmem a weganizmem – ten pierwszy system odżywiania bazuje wprawdzie na produktach roślinnych, ale zezwala na konsumpcję jajek, mleka, nabiału, masła, a w liberalnej formie również ryb. Weganizm natomiast ściśle zakazuje konsumpcji jakichkolwiek produktów pochodzenia zwierzęcego, łącznie z żelatyną. Obie diety bywają praktykowane od narodzenia.
Dlaczego niemowlę miałoby być wegetarianinem?
Decyzja o wegetarianizmie niemowlęcia wypływa zazwyczaj z przekonań i nawyków żywieniowych jego rodziców. Te zaś mogą być motywowane względami etycznymi, ekologicznymi lub zdrowotnymi. Choć dyskusja bowiem na temat diety roślinnej dla człowieka nieustannie wywołuje spory i kontrowersje, istnieją wyraźne dowody na to, że płyną z niej pewne korzyści, zwłaszcza w porównaniu ze współczesnym, zachodnim modelem odżywiania pełnym nasyconych kwasów tłuszczów i rakotwórczych wędlin.
W świetle analizy przygotowanej przez amerykańską Akademię Odżywiania i Dietetyki prawidłowo skonstruowana dieta wegetariańska może być korzystna tak dla dorosłych, jak i dzieci od najmłodszych lat. Przede wszystkim redukuje ona ryzyko nadwagi i otyłości, a w późniejszym wieku również nadciśnienia, chorób serca oraz nadmiaru cholesterolu. Z uwagi na bogactwo antyoksydantów i witamin jest też uważana za czynnik obniżający ryzyko rozwoju nowotworów, zwłaszcza raka jelita grubego.
Ze wspomnianej wyżej analizy wynika, że dzieci wychowywane od początku po wegetariańsku mają zdrowsze nawyki żywieniowe – jedzą więcej warzyw i owoców, a mniej słodyczy, słonych przekąsek oraz tłuszczów nasyconych. Owe przyzwyczajenia mogą oczywiście rzutować na całe dorosłe życie.
Zagrożenia związane z wegetarianizmem u małych dzieci
Krytyce diety wegetariańskiej w ogóle wskazują jednak jej liczne słabości, do których należą przede wszystkim:
- niski poziom białka;
- niska podaż żelaza, witaminy B12, jodu, wapnia oraz witaminy D;
- niedobór nienasyconych kwasów tłuszczowych EPA i DHA (omega 3).
Im bardziej drastyczna dieta (weganizm), tym większym problemem są powyższe zagrożenia. Dla przykładu u wegetarian częściej stwierdza się osteoporozę (przerzedzenie struktury kości), co może dawać do myślenia pod kątem rozwoju układu szkieletowego maluchów. Niedobór wspomnianego wyżej kwasu DHA, obecnego tylko w produktach pochodzenia zwierzęcego, zwłaszcza tłustych rybach morskich, może wręcz spowalniać i utrudniać rozwój mózgu! Z kolei niedostatek witaminy B12 w pierwszym roku życia grozi poważnymi i nieodwracalnymi uszkodzeniami neurologicznymi!
Wegetariańskie niemowlę – jak komponować posiłki?
Dzieci do szóstego miesiąca życia powinny być karmione przede wszystkim mlekiem matki, ewentualnie mlekiem modyfikowanym. Ta zasada dotyczy także dzieci wegańskich, z tym, że rodzice mogą wybrać dla swojej pociechy pełnowartościowe mleko modyfikowane na bazie protein z soi – w pełni zaspokaja ono wszystkie potrzeby bobasa.
Od siódmego miesiąca życia pokarmy stałe stają się jednak coraz ważniejszą częścią jadłospisu dziecka i wówczas zaczyna zarysowywać się odmienność wegetariańskiego stylu życia. Jeśli rodzice będą chcieli go wprowadzić, muszą bezwzględnie stosować się poniższych zasad:
- U wegetariańskich dzieci poziom białka w diecie powinien być o 30% wyższy ze względu na jego gorszą przyswajalność niż ze źródeł zwierzęcych; najbardziej wskazane są oczywiście jajka i nabiał (dobrze przyswajalne), ale proteiny znajdziemy również w soi, fasoli, grochu, ciecierzycy, soczewicy (gorzej przyswajalne). Godne polecenia są zwłaszcza produkty sojowe, typu tofu.
- Dieta powinna być urozmaicona i obejmować różne rodzaje warzyw, owoców, zbóż, a w przypadku dzieci powyżej jednego roku także orzechów.
- Po ukończeniu 1 roku życia posiłki dziecka należy solić solą jodowaną.
- Wegańskie źródła żelaza niehemowego, np. szpinak, soczewicę, tofu, należy zawsze łączyć z witaminą C (np. natką pietruszki czy sokiem cytrynowym), aby poprawić jego przyswajalność.
- Zasadne jest podawaniem żywności wzbogaconej lub suplementów zawierających witaminę B12 oraz kwasy omega 3 (zwłaszcza DHA).
- Należy dbać o poziom wapnia w diecie – idealnie pod postacią nabiału, ewentualnie wzbogacanych produktów sojowych, brokułów, brukselki i jarmużu.
- Minimum do końca pierwszego roku życia idealnie jest dokarmiać dziecko mlekiem z piersi lub mlekiem modyfikowanym – ta zasada dotyczy co prawda wszystkich niemowląt, ale u wegan i wegetarian jest kluczowa!
- Przez cały pierwszy rok życia dziecka rygorystycznie podawać mu witaminę D w ilości 1000-1200 IU przy karmieniu piersią i 600-800 IU przy podawaniu wzbogacanego mleka modyfikowanego.
- Nie należy zapominać o źródłach wysokowartościowych kwasów tłuszczowych pod postacią oliwy z oliwek, oleju lnianego, awokado, mielonego siemienia lnianego, itp.
- Dieta warzywa jest bardzo bogata w błonnik, który może być źle tolerowany przez niedojrzały układ pokarmow,y skutkując kolkami, wzdęciami, a także gorszym wchłanianiem. Stąd poleca się bardzo ostrożnie włączać do jadłospisu produkty pełnoziarniste, podawać dzieciom odpowiednio więcej płynów, a warzywa strączkowe, orzechy i nasiona i długo namaczać dla zwiększenia ich strawności.
Ogólnie rzecz biorąc, miliony ludzi na całym świecie nie jadły od urodzenia mięsa i wyrosły zdrowo na dorosłych. Decyzja o wychowywaniu wegetariańskiego lub wegańskiego dziecka powinna być jednak poprzedzona analizą ryzyka oraz staranną edukacją w zakresie zdrowego komponowania diety. Pamiętajmy, że dorośli o wiele łatwiej znoszą niedobory żywieniowe – u niemowląt natomiast mogą się one przełożyć nawet na opóźnienia rozwojowe!
Bibliografia:
https://www.healthline.com/health/baby/vegan-baby#deficiency-risks
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7370013/
Tagi: dieta dziecka, wegetariańskie niemowlę
Dodaj komentarz