Zaburzenia układu pokarmowego to szczególnie częsta przypadłość u dzieci do 1 roku życia. Wśród nich pojawia się m.in. skaza białkowa, którą wiele ludzi niesłusznie myli z nietolerancją laktozy.
Skaza białkowa jest najczęstszą alergią pokarmową u dzieci w wieku do lat 3. Obserwacje wskazują, że dotyczy ona nawet 2,5-7,5% wszystkich niemowląt, zarówno karmionych piersią, jak i mlekiem modyfikowanym. Dobra wiadomość jest taka, że nawet ¾ maluchów z tej przypadłości wyrasta.
Na czym polega skaza białkowa?
Skaza białkowa to uczulenie na proteiny mleka krowiego. Organizm dziecka rozpoznaje je jako wrogie substancje, czyli alergeny, i wznieca reakcję histaminową, aby ochronić się przed rzekomym nieprzyjacielem.
Tak naprawdę naukowcy rozpoznają trzy typy skazy białkowej u niemowlaka: IgE-zależną, IgE-niezależną oraz mieszaną. Wyjaśnijmy od razu, że IgE to immunoglobuliny E, czyli białka produkowane przez układ odpornościowy w odpowiedzi na kontakt z patogenami. W zależności od mechanizmu powstawania alergii na proteiny mleka krowiego inny jest okres pojawiania się symptomów oraz ich charakter.
Objawy skazy białkowej
W przypadku skazy białkowej IgE-zależnej objawy alergii pojawiają się u maluszka już od kilku minut do dwóch godzin po konsumpcji pokarmu zawierającego białko mleka krowiego. Organizm reaguje szybko, produkując immunoglobuliny, które z kolei uwalniają substancje takie jak histaminy. W rezultacie u dziecka obserwuje się:
- Swędzącą wysypkę lub pokrzywkę;
- Opuchliznę twarzy, języka lub warg;
- Kichanie, zatkany nos lub wodnisty katar;
- Zaburzenia oddychania.
W bardzo rzadkich i poważnych przypadkach alergii na białko mleka krowiego po posiłku dochodzi do rozwoju wstrząsu anafilaktycznego, który może być zagrożeniem dla życia. Sytuacja taka wymaga natychmiastowej pomocy lekarskiej.
Skaza białkowa IgE-niezależna objawia się po dwóch godzinach, a czasem nawet po kilku dniach od konsumpcji pokarmu z proteinami mleka krowiego. W tym przypadku symptomy są trudniejsze do identyfikacji, bo mogą być mylone z innymi problemami. Najczęściej obejmują:
- Egzemę i świąd skóry;
- Kolkę niemowlęcą i oddawanie gazów;
- Ulewanie;
- Nietypowe kupy (częste, rzadkie, z obecnością krwi lub śluzu) lub zaparcia.
Niestety, diagnozę utrudnia fakt, że skaza białkowa u niemowlaka może mieć mieszany charakter z symptomami pojawiającymi się zarówno w przeciągu pierwszych dwóch godzin, jak i ze sporym opóźnieniem.
Jak diagnozuje się skazę białkową?
Pojawienie się powyższych symptomów jest przesłanką do podejrzenia o skazę białkową. Ostateczną diagnozę dadzą jednak dopiero badania. W przypadku skazy IgE-zależnej maluszkom wykonuje się testy skórne lub z próbki krwi w celu wykrycia problematycznych immunoglobulin. W tym przypadku wynik jest łatwy do interpretacji i nie pozostawia żadnych wątpliwości. Oba typy badań nie są wielką uciążliwością dla niemowlęcia, choć najpewniej spowodują uronienie kilku łez.
W przypadku skazy białkowej IgE-niezależnej testy nie są niestety wiarygodnym narzędziem diagnostycznym. Dziecko poddaje się więc diecie eliminacyjnej, która polega na usunięciu wszelkich protein mleka krowiego z jadłospisu dziecka oraz karmiącej piersią matki. Dotyczy to również mleka modyfikowanego, które wymienia się na preparat bezpieczny, typu HA. Po kilku tygodniach, jeśli symptomy ulegną poprawie, przeprowadza się test prowokacyjny polegający na podaniu maluszkowi małej ilości mleka modyfikowane opartego na proteinach mleka krowiego. Doświadczenie to wykonywane być może wyłącznie pod kontrolą pediatry lub specjalisty ds. żywienia. W przypadku pojawienia się reakcji można z najwyższym prawdopodobieństwem potwierdzić skazę białkową typu opóźnionego.
Czym skaza białkowa różni się od nietolerancji laktozy?
Krowie mleko jest produktem bardzo kontrowersyjnym. Z jednej strony zdrowe, bo bogate w białko i wapń, z drugiej, u wielu ludzi wywołuje dość gwałtowne reakcje. Warto jednak wyraźnie rozróżnić skazę białkową od nietolerancji laktozy. Ta ostatnia nie jest uczuleniem, ale sytuacją, w której organizm ma problemy z trawieniem cukru mlecznego.
Nietolerancja laktozy pojawia się w różnym wieku i może być przejściowa, np. po epizodzie grypy żołądkowej. U dzieci poniżej 5 roku życia jest jednak dość rzadka. Nie towarzyszą jej nigdy tak gwałtowne objawy jak zaburzenia oddychania i nie stwarza jako taka zagrożenia dla życia. Symptomy obejmują zazwyczaj biegunkę, wymioty, bóle brzucha i efekty przelewania, jak również silne wiatry.
W przypadku nietolerancji laktozy problemem jest nie tylko mleko krowie, ale i inne mleka zwierzęce zawierające ten sam typ cukru, np. mleko kozie czy owcze. Leczenie może być różnorakie – od podawania pacjentom małych dawek nabiału celem przyzwyczajenia, po suplementację enzymu laktazy, trawiącego laktozę.
Jak się leczy skazę białkową?
W przypadku potwierdzonej skazy białkowej lekarz najprawdopodobniej zaleci wykluczenie wszelkich produktów nabiałowych z diety matki karmiącej piersią, przy jednoczesnym włączeniu suplementacji odpowiednimi dawkami witaminy D oraz wapnia. Niestety, zakaz odnosi się również do produktów typu pieczywo czy ciastka, które mogą w swoim składzie zawierać kazeinę lub serwatkę. Obostrzenia obowiązują do momentu ukończenia karmienia piersią.
U niemowląt karmionych butelką poleca się stosować mleko modyfikowane z hydrolizowanym białkiem lub w poważniejszych przypadkach mieszankę aminokwasową. Dodatkowo wprowadzane pokarmy również powinny być skrupulatnie sprawdzane pod kątem zawartości mleka krowiego, a także owczego i koziego, które niestety również mogą powodować podobne reakcje. Powyżej 6 miesiąca życia dopuszcza się natomiast podawanie maluszkowi produktów opartych na mleku sojowym, po uprzedniej konsultacji z lekarzem.
Najtrudniej wygląda sytuacja w przypadku dzieci o bardzo silnej skazie białkowej połączonej z innymi alergiami pokarmowymi. Ich dieta musi być bardzo starannie monitorowana, tak, aby z jednej strony uniknąć zagrożeń dla zdrowia, z drugiej zaś nie doprowadzić do rozwoju poważnych niedoborów. Mali alergicy powinni bezwzględnie pozostawać pod kontrolą eksperta ds. żywienia.
Bibliografia:
https://www.isitcowsmilkallergy.co.uk/about-cma/what-is-cma/what-causes-cows-milk-allergy/
Tagi: alergia pokarmowa, skaza białkowa
Dodaj komentarz