Zdrowa ciąża bez leków to marzenie każdej z nas. Czasami wspomaganie farmakologiczne jest jednak niezbędne, aby kobieta mogła począć i szczęśliwie doczekać dnia porodu. Dowiedz się wszystkiego o przyjmowaniu metforminy w ciąży i ewentualnych skutkach ubocznych. Kiedy lekarz może ją zalecić?
Co to jest metformina? Działanie leku i wskazania do użycia
Metformina jest lekiem stosowanym już od ponad 60 lat przede wszystkim do leczenia cukrzycy typu II. Zwiększa ona wrażliwość organizm na insulinę i tym samym pomaga obniżyć poziom glukozy we krwi, co jest głównym celem leków przeciwcukrzycowych.
Istnieje też jednak bardzo ciekawe, alternatywne zastosowanie metforminy. Działanie leku okazało się być przełomem w leczeniu zespołu policystycznych jajników (PCOS), najbardziej rozpowszechnionego problemu endokrynologicznego wśród kobiet. Pacjentki z PCOS cierpią na nadmiar męskich hormonów, a 50-70% z nich doświadcza również odporności na insulinę. W rezultacie pojawiają się zaburzenia owulacji i poważne problemy z płodnością.
Metformina a zajście w ciążę
Podawanie metforminy pacjentkom z PCOS okazuje się przywracać prawidłowy przebieg cykli menstruacyjnych i pobudzać owulację. Spada bowiem poziom insuliny, w rezultacie czego jajniki ograniczają produkcję testosteronu.
Lek ma też inne korzystne skutki: redukując poziom insuliny na czczo, pozwala zmniejszyć nadwagę, będącą częstą bolączką kobiet ciepiących na PCOS. Z reguły poprawia się również stan cery oraz ubywa kłopotliwego owłosienia. Co zaś najważniejsze, przyjmowanie metmorfiny zwiększa szansę na zajście w ciążę poprzez regulację procesu dojrzewania oocytów w jajnikach – działanie to jest jednak wyraźniejsze w przypadku pacjentek o BMI poniżej 35.
Wiele klinik niepłodności sugeruje pacjentkom z PCOS przyjmowanie metforminy w dawkach od 500 do 3000 mg dziennie. Terapia bywa kombinowana z innymi lekami, a o jej kształcie decyduje lekarz na podstawie indywidualnej diagnozy. Pierwsze rezultaty obserwowane są już po 3 miesiącach regularnego przyjmowania metforminy, choć na uregulowanie cyklów trzeba często poczekać pół roku albo dłużej.
Uwaga: Kwestia stosowania metforminy a zajścia w ciążę w ramach sztucznego zapłodnienia nie jest jak dotąd jednoznaczna. O zastosowaniu leku decyduje lekarz w uzasadnionych przypadkach.
Czy można brać metforminę w ciąży?
Załóżmy, że się uda i wynik testu ciążowego będzie pozytywny. Czy terapię należy zakończyć? Tutaj nie ma pełnej zgodności wśród środowiska medycznego. Podczas gdy część ginekologów obstaje przy wyłączeniu niepotrzebnych farmaceutyków, inni sugerują, że warto nadal brać metforminę. Działanie łagodzące przebieg PCOS jest bowiem przydatne również w kontekście utrzymania ciąży. Zespół policystycznych jajników zwiększa niestety ryzyko poronienia w pierwszym trymetrze do poziomu 30-50% (w populacji zdrowych kobiet współczynnik ten wynosi 10-15%).
Metformina w ciąży może jednak być zalecona przez lekarza bez związku z PCOS oraz leczeniem niepłodności. Lek znajduje zastosowanie w terapii cukrzycy ciążowej w przypadku, gdy zmiana diety nie przynosi oczekiwanych rezultatów, a poziom glukozy we krwi ciężarnej jest zbyt wysoki.
Dowiedz się wszystkiego o cukrzycy ciążowej i wynikającego z niej zagrożenia: https://niebieskiepudelko.pl/cukrzyca-ciazowa/
Korzyści z przyjmowania metforminy w ciąży u pacjentek z cukrzycą są wielorakie i obejmują m.in.:
- mniejszy przyrost wagi u ciężarnej (a otyłość w ciąży jest poważnym zdrowotnym zagrożeniem);
- zmniejszenie ryzyka makrosomii płodu wskutek nadmiernego nagromadzenia tkanki tłuszczowej;
- ograniczenie ryzyka nadciśnienia i preeklampsji u matki;
- zmniejszenie ryzyka konieczności przeprowadzenia cesarskiego cięcia;
- ograniczenie prawdopodobieństwa przedwczesnego porodu.
Jednocześnie warto podkreślić, że choć metmorfina ogranicza ryzyko związane z cukrzycą ciążową, jej przyjmowanie nie oznacza, że przyszła mama może zaniechać zdrowej, niskocukrowej diety. Zdrowe odżywianie pozostaje kluczowe do końca ciąży, niezależnie od sposobu leczenia cukrzycy.
Metformina – skutki uboczne
Przyjmowanie metforminy w ciąży jest w wielu przypadkach medycznie uzasadnione. Mimo to zapobiegliwe mamy często boją się ewentualnego wpływu leczenia na dziecko – prawdą jest, że w ciąży ogólnie lepiej jest brać mniej leków niż więcej.
Jak bezpieczna dla ciężarnych jest więc metformina? Skutki uboczne są obserwowane i obejmują przede wszystkim:
- mdłości;
- zgagę;
- bóle brzucha;
- biegunkę.
Objawy te zwykle mają łagodne nasilenie i nie są powodem do odstawienia leku. Jedynie w rzadkich przypadkach obserwuje się wystąpienie u ciężarnej hipoglikemii, czyli zbyt niskiego poziomu cukru objawiającego się słabością, zmęczeniem, rozdrażnieniem oraz bólami i zawrotami głowy. Jeszcze rzadziej zgłaszane jest wystąpienie kwasicy mleczanowej, która jest jednym z powikłań cukrzycy. Ponadto długoterminowe przyjmowanie metforminy może też prowadzić do niedoborów witaminy B12.
Czy metformina jest bezpieczna dla płodu?
Każda ciąża wiąże się z kilkuprocentowym ryzykiem wystąpienia wad wrodzonych. Przyjmowanie metforminy nie wydaje się go jednak zwiększać. Lek przenika co prawda przez łożysko, ale jak dotąd nie zaobserwowano działania teratogennego. Są natomiast studia, które sugerują, że przyjmowanie metforminy w ciąży może być skorelowane z niższą wagą urodzeniową maluszka.
Ogólne stanowisko medyczne potwierdza bezpieczeństwo leczenia metforminą w uzasadnionych przypadkach. Korzyści przewyższają bowiem ryzyko.
Przyjmowanie metforminy w okresie laktacji
Może się zdarzyć, że stan zdrowia matki wymaga kontynuacji leczenia również po porodzie – decyduje o tym oczywiście lekarz. Lek przenika co prawda do mleka z piersi, ale w bardzo małych ilościach i nie ma żadnych doniesień o ewentualnych skutkach ubocznych. Pojedyncze źródła wskazują wręcz, że metformina może wspomagać laktację.
Jaki z tego wszystkiego wniosek? Zaufaj lekarzowi. Jeśli zdiagnozowane u Ciebie PCOS lub cukrzyca ciążowa wymagają leczenia metforminą, zastosuj się do zaleceń medycznych dla dobra własnego i swego dziecka.
Bibliografia:
Fertility and Sterility, National Library of Medicine, https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC10544455/
Cureus, National Library of Medicine, https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC10544455/
International Journal of Molecular Sciences, https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC6073429/
Medical News Today, https://www.medicalnewstoday.com/articles/317397#during-and-after-pregnancy
Tagi: cukrzyca ciążowa, metformina, pcos
Dodaj komentarz