Owsica to jedna z najczęściej występujących chorób pasożytniczych, szczególnie u dzieci w wieku przedszkolnym. Zakazić się owsicą można, jedząc niemyte owoce lub warzywa, na których znajdują się jaja tego pasożyta. Jak zatem wygląda leczenie owsików i co można zrobić, aby zapobiec powrotom tej choroby pasożytniczej?
W jaki sposób można zarazić się owsicą?
Jest najczęstszą inwazją pasożytniczą u dzieci, wywołuje ją owsik ludzki (oxyuris vermicularis). Jest to pasożyt występujący u ludzi. Wyglądem przypominają białe niteczki o długości do 1 cm. Samice wędrują nocą w okolice odbytu i tam składają duże ilości jaj. W wilgotnych i ciepłych warunkach okolicy odbytu już po 4-6 godzinach z otoczki jajowej mogą uwolnić się larwy. Wędrują one zwykle z powrotem do opuszki odbytu. Część larw pozostaje w otoczce jajowej i zostaje strzepana z pościeli do środowiska – kurzu domowego lub pod paznokciami drapiącego się dziecka jest przenoszona do ust.
Najczęstszym źródłem zakażenia są jaja. Są one przenoszone za pośrednictwem zabrudzonych rąk, urządzeń sanitarnych, bielizny, ręczników i kurzu domowego. Dostają się pod paznokcie drapiącego się dziecka i są przenoszone bezpośrednio do ust – jest to najczęstsza droga permanentnego samozakażenia.
Ogromna łatwość zakażenia i upowszechnianie jego źródeł przez wspomniane już rozsianie jaj w otoczeniu zakażonego dziecka sprawia, że chorują całe rodziny lub środowiska. Zakażają się całe grupy przedszkolne i klasy. Trwałość zakażenia jest wprost proporcjonalna do złych warunków higienicznych.
Objawy zakażenia owsikiem u dzieci – co powinno niepokoić?
Najbardziej stałym objawem jest świąd okolicy odbytu, u dziewczynek – sromu i pochwy, a także zaczerwieniona skóra wokół odbytu. Jaja owsików mogą być wykryte za pomocą badania makroskopowego celofanowej taśmy przyklejonej rano na okolicę odbytu lub wymazu zrobionego pałeczką okręconą celofanem. Osobniki dorosłe można zobaczyć w kale gołym okiem.
Zarażenie owsicą może przebiegać bezobjawowo, częściej jednak pojawiają się objawy kliniczne, do których należy:
- nocne swędzenie okolic odbytu, a nawet zmiany zapalno-uczuleniowe tej okolicy, które nasila drapanie;
- osłabienie, bladość, podkrążone oczy;
- brak apetytu, pobudzenie ruchowe, zgrzytanie zębami, brak koncentracji;
- niekiedy gorsze przybytki masy ciała.
Objawy owsicy u dzieci bywają niespecyficzne, dlatego w przypadku podejrzeń warto skonsultować się z pediatrą, który może skierować dziecko na badania kału w kierunku owsicy. Wczesne rozpoznanie owsicy i potwierdzenie obecności owsików pozwala szybko wdrożyć odpowiednie leczenie.
Uwaga: u osoby dorosłej powyższe objawy niekoniecznie wskazują na zarażenie. Jednak w przypadku jeśli nasze dziecko choruje na owsice, wszyscy domownicy powinni zachować uważność i wykonać badania potwierdzenia owsicy lub jej wykluczenia. Jeśli w najbliższym otoczeniu są osoby chore na owsice, powinno się regularnie zmieniać pościel i ręczniki, aby zapobiec przenoszeniu się pasożytów na pozostałych członków rodziny.
Zobacz również: Zaparcia u dzieci w wieku przedszkolnym: https://niebieskiepudelko.pl/zaparcia-u-dzieci-w-wieku-przedszkolnym/
Leczenie owsicy u dzieci
W przypadku owsicy leczenie powinno zostać wdrożone jak najszybciej po potwierdzeniu obecności owsików. Owsica nie powinna być bagatelizowana – mimo że nie zawsze powoduje poważne powikłania, może znacząco pogorszyć samopoczucie dziecka, wpłynąć na jego koncentrację, sen oraz funkcjonowanie w grupie rówieśniczej. Leczenie owsicy u dzieci polega zazwyczaj na zastosowaniu preparatów przeciwpasożytniczych dostępnych na receptę, a w niektórych przypadkach – bez recepty.
Najczęściej stosowane leki na owsiki zawierają substancje takie jak pyrantel, mebendazol lub albendazol. Są to środki skuteczne zarówno u dzieci, jak i dorosłych, jednak decyzję o ich podaniu zawsze powinien podjąć pediatra. Leczenie farmakologiczne może wymagać powtórzenia po 2–3 tygodniach, ponieważ nie działa na jaja pasożyta, a jedynie na formy dojrzałe obecne w jelicie. Z tego powodu leczenie obejmuje zazwyczaj całą rodzinę lub grupę domowników.
W przypadku owsicy leczenie powinno być zawsze połączone z rygorystycznym przestrzeganiem zasad higieny. Należy pamiętać, że samo podanie leków bez równoczesnego ograniczenia rozprzestrzeniania jaj pasożyta zwykle nie wystarcza, by całkowicie pozbyć się owsików.
Domowe sposoby na owsiki
Choć leczenie farmakologiczne pozostaje podstawą w zwalczaniu pasożytów, warto wspomóc je domowymi metodami, które pomagają szybciej pozbyć się owsików z otoczenia i zmniejszają ryzyko ponownego zakażenia. Główną rolę odgrywa tu codzienna higiena – zarówno dziecka, jak i całego domu. Częste mycie rąk, szczególnie po skorzystaniu z toalety i przed jedzeniem, to absolutna podstawa. Warto również regularnie zmieniać pościel, piżamy i bieliznę, najlepiej codziennie, i prać je w wysokich temperaturach.
Domowe sposoby na owsiki obejmują także dokładne sprzątanie powierzchni, na których mogą znajdować się jaja pasożyta – zwłaszcza łazienki, klamek, zabawek i mebli. W przypadku zarażenia owsikami ważne jest także codzienne odkurzanie i wietrzenie pomieszczeń. Dodatkowo można zadbać o dietę – wskazana jest dieta bogata w błonnik, który wspiera pracę przewodu pokarmowego i jelit. Produkty takie jak kasze, warzywa, pełnoziarniste pieczywo i owoce mogą wspomagać naturalną perystaltykę jelit, co utrudnia pasożytom dalszy rozwój i osiedlanie się w jelicie grubym.
Chociaż domowe sposoby nie zastąpią leczenia lekami, w przypadku owsicy pełnią istotną rolę pomocniczą. Pozwalają ograniczyć obecność owsików w organizmie oraz zminimalizować ryzyko rozprzestrzeniania się pasożytów wśród domowników.
Zobacz również: Leczenie pleśniawek u niemowląt: https://niebieskiepudelko.pl/leczenie-plesniawek-u-niemowlat/
Profilaktyka, czyli jak zapobiegać owsicy u dzieci?
Owsica to jedna z najczęstszych chorób pasożytniczych, która dotyka głównie dzieci w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym. Profilaktyka w przypadku dzieci jest niezbędna, ponieważ pasożyty rozprzestrzeniają się wyjątkowo łatwo – szczególnie w dużych skupiskach, takich jak przedszkola, szkoły czy domy dziecka. Zapobieganie zakażeniu owsikami opiera się przede wszystkim na konsekwentnym przestrzeganiu zasad higieny osobistej.
Najważniejszym nawykiem pozostaje regularne i dokładne mycie rąk – zarówno po skorzystaniu z toalety, jak i przed jedzeniem. Należy uczyć dzieci, by unikały wkładania brudnych rąk do jamy ustnej, co jest częstym nawykiem u najmłodszych. Samice owsika mogą złożyć jaja w okolicy odbytu, skąd z łatwością przedostają się one na ręce, a następnie – drogą fekalno-oralną – do ust. To właśnie ta ścieżka: z okolicy odbytu do ust, jest najczęstszą drogą samozakażenia.
Oprócz higieny dłoni ważne jest częste zmienianie bielizny i pościeli, pranie ich w wysokich temperaturach, a także dokładne odkurzanie i wietrzenie pomieszczeń. Jaja owsika ludzkiego mogą unosić się wraz z kurzem, dlatego czystość otoczenia ma ogromne znaczenie. Warto również dbać o krótko obcięte paznokcie dziecka oraz częste kąpiele – najlepiej rano, by usunąć potencjalnie złożone jaja. Profilaktyka, przypomina zatem domowe sposoby na walkę z owsicą.
Jeśli w otoczeniu pojawi się przypadek owsicy, pediatra może zalecić leczenie nie tylko dziecku, ale także całej rodzinie, nawet jeśli objawy nie występują u wszystkich. Tylko połączenie leczenia i działań profilaktycznych pozwala skutecznie przerwać cykl zakażenia i ograniczyć obecność pasożytów w środowisku domowym.
Bibliografia:
Forumpediatrii.pl, https://forumpediatrii.pl/artykul/owsica-u-dzieci-enterobioza-enterobiosis
Cdc.gov, https://www.cdc.gov/pinworm/about/index.html
Ncbi.nlm.nih.gov, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK536974/
Tagi: higiena, higiena intymna, owsiki
Dodaj komentarz