Dlaczego i jak uczyć małe dzieci niezależności?

Naturalnym odruchem każdej mamy jest czuła opieka i bezwarunkowa ochrona maluszka. Kangurzy instynkt warto jednak czasami trochę poskromić!

Nie ma żadnych wątpliwości, że niemowlę do ukończenia 1 roku życia jest całkowicie uzależnione od matki i potrzebuje jak najwięcej jej ciepła, czasu, miłością i… mleka. Po pierwszych urodzinach maluch zwykle sam już jednak daje znać, że jest gotowy na nieco samodzielności. Nie broń mu na tej drodze!

Pierwsze kroki do niezależności

Psychologowie uważają, że nauka niezależności jest jednym z kluczowych zadań rodziców. Proces tej jest bardzo powolny i trwa aż do osiągnięcia pełnoletności, ale może rozpocząć się już w drugim roku życia. Sam fakt, że dziecko zaczyna chodzić, oznacza, że jest gotowe, aby choć na chwilę oddalić się od ciebie i iść własną drogą!

Jak wspierać niezależność u najmłodszych? Przede wszystkim uzbrój się w cierpliwość. Będziesz jej potrzebować, aby spokojnie patrzyć, jak maluch popełnia własne błędy i uczy się na nich. Musisz również nauczyć powstrzymać się od ciągłego powtarzania: „Daj, ja to zrobię!”, nawet jeśli zaoszczędza ci to czasu i pracy.

Naukę niezależności najmłodszych można też wspomóc poprzez:

• Uczenie nowych umiejętności – począwszy od pierwszych urodzin, w każdym tygodniu możesz spróbować nauczyć dziecko czegoś nowego. Może to być picie z kubka-niekapka, zdejmowanie skarpetek czy wkładanie owoców do misy. Nawet najmniejsza umiejętność jest powodem do domu i daje maluchowi poczucie wiary we własne siły. Za chwilę będzie sam chciał pomagać ci w różnych pracach domowych!
• Samodzielne ubieranie – zacznij od wkładania i zdejmowania czapki, a potem przejdź do trudniejszych rzeczy. Maluchy bardzo chętnie i szybko się uczą, a ubieranie się jest zwykle dla nich wielką frajdą. Nieważne, że kaftanik jest tył na przód! Krok po kroku dziecko nauczy się odziewania, co w żłobku lub przedszkolu będzie wielkim
• Dawanie prawa wyboru – każdy dorosły musi umieć podejmować decyzje. Niestety, trzeba przejść długą drogę, aby nauczyć się ważyć alternatywy i wyciągać wnioski ze złego lub dobrego wyboru. Zacznij więc wcześnie, ale od małych rozterek. Ogórek czy marchewka na śniadanie? Czerwona czy niebieska czapeczka? Plac zabaw czy park? Tak długo jak obie opcje są bezpieczne, decydowanie daje maluchowi przyjemną i cenną iluzję bycia panem własnego losu!
• Zapewnienie mu własnego kąta. Aby dziecko poczuło się samodzielne, musi mieć jak najwięcej atrybutów własnej odrębności. Moje łóżeczko, moja poduszka, mój kosz na zabawki, mój pokoik… Ta terytorialność jest bardzo ważnym elementem rozwoju i w przyszłości będzie podstawą do nauki dbałości o własne rzeczy.

• Uczenie samo uspokojenia. Maluszek się złości, bo coś mu nie pasuje? Płacze, bo chciałby coś, czego nie może dostać? Radzenie sobie ze swoimi emocjami to jeden z największych atutów w dorosłym życiu. Już we wczesnym dzieciństwie możesz zacząć uczyć pociechę, jak ukoić stres, desperację i żal. Techniki są różne – od dmuchania na rączkę po tulenie ulubionej maskotki; cel jeden – zyskać kontrolę nad samym sobą.

Bycie razem a osobno

Nie da się dyskutować z faktem, że dzieci do lat trzech potrzebują jak najwięcej czasu spędzać z rodzicami. Separacja bardzo często jest dla nich wielkim stresem i nie ma potrzeby na siłę uczyć ich samotności. Empatyczny i wrażliwy rodzic dostrzeże jednak momenty, kiedy warto jest popchnąć delikatnie maluszka w stronę niezależności.

Jesteście w parku, a dziecko idzie zbadać co jest za drzewem? Miej go na oku, ale pozwól mu poczuć się choć chwilę sam na sam ze sobą. Możecie też bawić się w chowanego albo wyzwania typu: będziesz dzielnym chłopcem i poczekasz sam w domu, podczas gdy mama wyjdzie ze śmieciami? Pozwól dziecku podjąć decyzję, a jeśli poradzi sobie z chwilową samotnością, obsyp go potem buziakami i daj mu zrozumieć, że może być pewny, że zawsze do niego wrócisz.

Wspieranie niezależności u starszych dzieci

Z każdym miesiącem i każdym rokiem maluch nabiera nowych umiejętności i jest gotów na coraz większe wyzwania. Wykorzystaj ten naturalny rozwój i pozwól mu nabrać wiatru w żagle. Pamiętaj, że lepiej jest zachęcać i motywować, nie zaś zmuszać czy szantażować.

Jak więc możesz dalej uczyć dziecko, jak radzić sobie samodzielnie?

• Już w wieku 2 lat możesz wyznaczać maluchowi obowiązki, które napełnią go dumą – od ustawiania butów w przedpokoju po pomoc w segregowaniu skarpetek po praniu. Nie zapomnij za każdym razem wyrazić swoją wdzięczność i podziw!
• Zachęcaj pociechę do rozwiązywania problemów. Jeśli próbuje zbudować bunkier z koców i poduszek, podpowiedz mu delikatnie, co może wykorzystać, ale pozwól samodzielnie pokonać trudności. Służ radą i wskazówką, ale nie rozwiązuj problemów za niego!
• Inicjuj projekty. Rozbudź w dziecku ochotę na realizację marzeń. Może chciałoby zrobić latawca albo upiec ciasto? Wspieraj od początku do końca, ale nie rób nic za niego. Niech nauczy się planować, przygotowywać, realizować, sprzątać po sobie…
• Postaw na wolną zabawę. Współcześni rodzice lubią organizować pociechom czasu, bo mają wówczas kontrolę nad bezpieczeństwem. Niestety, nie tędy wiedzie droga do niezależności. Umów się z koleżanką na placu zabaw i pozostawcie dzieciom swobodę. Pozwólcie im samym wymyślać zabawy, dogadywać się, a czasem nawet pokłócić. Nie stój wiecznie nad pociechą w obawie o zabrudzenie, upadek czy niekoleżeński wybryk!

Istotą niezależności i dojrzałości maluchów jest z poczucie bezpieczeństwa i pewności – te musicie zapewnić wy jak rodzice. Swoboda, wolność i spontaniczność są jednak bezwzględnie dziecku potrzebne!

Tagi: nauka i rozwój, samodzielne dziecko, wychowanie dziecka