Wady postawy wśród dzieci to nie tylko skrzywienia kręgosłupa i płaskostopie. Stosunkowo często u maluchów diagnozuje się również klatkę piersiową lejkowatą.
Pectus excavatum, inaczej klatka piersiowa lejkowata lub klatka szewska, to wada wrodzona, która rozwija się jeszcze w łonie matki lub już po narodzinach dziecka. Nie znamy jej przyczyny, choć wiemy, że może być skojarzona z innymi wadami genetycznymi.
Co to jest klatka piersiowa lejkowata?
Prawidłowo zbudowana klatka piersiowa składa się z mostka, 12 par żeber oraz 12 kręgów piersiowych kręgosłupa. Ta struktura kostna odgrywa w naszej fizjonomii ogromną rolę, bowiem chroni najważniejsze organy – serce i płuca – przed urazami. Aby owa ochronna funkcja była spełniona, mostek jest wysunięty wyraźnie do przodu, a żebra pozostawiają płucom odpowiednio dużo miejsca. Klatka piersiowa umożliwia nam bowiem sprawne oddychanie.
W przypadku klatki piersiowej lejkowatej mostek zapada się do wewnątrz, czasami tworzą wręcz wyraźne wgłębienie. Żebra wydają się wówczas przesadnie wystawać. Stopień tego zapadnięcia może być bardzo różny – od lekkiego defektu estetycznego po deformację negatywnie wpływającą na działanie narządów wewnętrznych.
Zdaniem naukowców rozwój klatki piersiowej lejkowatej wynika przede wszystkim z nadmiernego wzrostu tkanki łącznej, która wciąga mostek do środka. Deformacja jest częstsza u chłopców niż u dziewczynek. Niestety, aż 1 na 400 dzieci rodzi się z tym problemem – jest to zdecydowanie najpowszechniejsza wada w budowie klatki piersiowej.
Jak diagnozuje się klatkę piersiową lejkowatą?
Bezpośrednio po porodzie trudno jest rozpoznać klatkę piersiową lejkowatą ze względy na małe rozmiary ciała noworodka i niewykształconą jeszcze strukturę kostną. Dopiero wraz ze wzrostem i rozwojem kości deformacja staje się widoczna, a zazwyczaj się nawet pogłębia. Diagnozę stawia się najwcześniej w wieku 2-3 lat, ale czasem dopiero w ok. 10 roku życia.
Oprócz charakterystycznego zagłębienia w klatce piersiowej wada zazwyczaj wpływa na całą postawę ciała. Dzieci nią dotknięte często wykazują opadanie barków w przód, uwypuklenie brzucha, a także kifozę, czyli skrzywienie kręgosłupa na odcinku piersiowym. Łopatki zaczynają odstawiać, a mięśnie grzbietu są osłabione. Te zmiany ortopeda jest w stanie stwierdzić gołym okiem bez żadnych specjalistycznych badań. Do potwierdzenia diagnozy wykorzystuje się jednak zazwyczaj zdjęcia rentgenowskie, a nawet tomografię komputerową (CT) lub rezonans magnetyczny, aby precyzyjnie określić zakres problemu i jego wpływ na narządy wewnętrzne.
Powikłania związane z klatką piersiową lejkowatą
Niestety, im silniejsza deformacja, tym poważniejsze konsekwencje zdrowotne. U wielu dzieci klatka piersiowa lejkowata jest głównie problemem estetycznym, którego ważkość staje się widoczna w okresie dojrzewania. Ale nacisk mostka na serce i płuca może również wywołać niepożądane objawy takie jak niska wytrzymałość na wysiłek fizyczny, przyspieszone tętno, palpitacje, a nawet szmery w sercu. Dzieci bywają częściej zmęczone, doświadczają zawrotów głowy, a nawet mogą skarżyć na ból w klatce piersiowej. Ponadto wada zwiększa również częstotliwość infekcji dróg oddechowych i wywołuje chroniczny kaszel bądź świszczący oddech, który da się mylnie wziąć za astmę.
W wyjątkowo drastycznych przypadkach dochodzi do poważnego ograniczenia pracy płuc lub serca. Bywa, że to ostatnie spychane jest wręcz przez mostek w lewą stronę, wskutek czego mniej efektywnie pompuje krew. Dodatkowe badania dzieci z klatką piersiową lejkowatą obejmują więc również EKG, echo serca, testy wydajności płuc oraz próby wysiłkowe.
Jak leczy się dzieci z klatką piersiową lejkowatą?
W umiarkowanie zaawansowanych i poważnych przypadkach deformację leczy się operacyjnie. W mniej inwazyjnej opcji poprzez małe nacięcia w skórze wprowadza się pod mostek metalowy drążek, który podtrzymuje zdeformowaną kość i wypycha ją w przód. Po 2-3 lat obręcz się usuwa. Alternatywnie operacji dokonuje się z dużym nacięciem i usunięciem nadmiaru tkanki łącznej. Również i w tym przypadku mostek otrzymuje jednak tymczasową podporę. Operacje obu typów przeprowadza się najczęściej w okresie wzrostowym na etapie dojrzewania, a prognozy są bardzo dobre.
W lekkich przypadkach klatki piersiowej lejkowatej operacja nie jest konieczna, ale bardzo istotna jest odpowiednia rehabilitacja. Istnieje szeroki zestaw ćwiczeń, które poprawiają strukturę mięśni, a tym samym korygują postawę. Dla maksymalnej efektywności powinno się je wykonywać w okresie dojrzewania, kiedy układ kostny intensywnie się zmienia. Rolą rodziców jest motywowanie dzieci do chodzenia na zajęcia fizjoterapeutyczne i ćwiczenia w domu – jest to problem, który szkoda ignorować, zwłaszcza że miewa tak zasadniczy wpływ na samoocenę młodego człowieka.
W ramach terapii zachowawczej poleca się również specjalistyczne masaże, laseroterapię czy kinesiotaping. Odpowiednie formy ruchy pozostają jednak kluczowe!
Pamiętaj:
Klatka piersiowa lejkowata nie powinna wprawdzie wpływać na oczekiwaną długość życia, ale może być poważnym dyskomfortem w życiu dorosłym. Zwłaszcza że symptomy mają tendencję do nasilania się. Żadne wady postawy u dzieci nie powinny być ignorowane!
Bibliografia:
https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/17328-pectus-excavatum
https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/pectus-excavatum/symptoms-causes/syc-20355483
https://www.cedars-sinai.org/health-library/diseases-and-conditions/p/pectus-excavatum.html
https://kidshealth.org/en/parents/pectus-excavatum.html
Tagi: Klatka piersiowa lejkowata, wady postawy dziecka
Dodaj komentarz