Ponad połowa przyszłych mam w przypadku dolegliwości bólowych lub gorączki sięga po paracetamol, generalnie polecany przez lekarzy. W 2023 r. ukazało się jednak badanie naukowe sugerujące, że nie jest on tak bezpieczny, jak się dotychczas uważało.
Paracetamol w ciąży przyjmowany jest przede wszystkim w związku z bólem głowy, częstym objawem ciążowym wynikającym ze zmian hormonalnych. Do łykania tabletek przeciwbólowych przyznaje się 65% Amerykanek i ponad 50% Europejek, w tym 61% mieszkanek północnej Europy. Jest to lek tani, ławo dostępny i wydawany bez recepty, a przy tym znacznie mniej kontrowersyjny niż ibuprofen czy kwas salicylowy (aspiryna).
Dlaczego ciężarne potrzebują paracetamolu?
Silny ból lub wysoka gorączka wpływają negatywnie na stan ciężarnej i płodu – w takich sytuacjach uznanym standardem medycznym jest przyjmowanie paracetamolu. W krótkotrwałym przyjmowaniu lek ten jest bezpieczny i może przynieść faktyczną ulgę.
Efektywność paracetamolu w kontekście migren, bólów krzyża czy leczenia grypy jest jednak ograniczona – jak wynika z badań naukowych. Co więcej, istnieją dowody, że osoby cierpiące na migreny doświadczają mniejszej ilości dni z bólem, jeśli generalnie obniżą przyjmowanie analgetyków.
Zalecane dawki paracetamolu w ciąży są tożsame z dawkami dla dorosłych i wynoszą 1-2 tabletki (po 500 mg) co 4 godziny, jednak nie więcej niż 8 tabletek na dobę.
Jak paracetamol wpływa na płód?
Po połknięciu paracetamol bardzo szybko przenika do krwi i przekracza barierę łożyska oraz barierę krew-mózg. W formie pasywnej infuzji dostaje się więc do organizmu płodu. Niestety, jak wynika ze wspomnianych wyżej badań naukowców z Norwegii (Nilsen i in., 2023), paracetamol w ciąży działa słabiej na matkę, a bardziej intensywnie na płód, przenikając aż do jego mózgu. W krótkim okresie nie powinno to mieć znaczenia dla przyszłego zdrowia dziecka, ale przed połknięciem pigułki warto uświadomić sobie, że najprawdopodobniej nie przyniesie ona aż takiej ulgi, jaką byśmy oczekiwały.
Kiedy paracetamol w ciąży może szkodzić?
Przedłużone stosowanie paracetamolu, definiowane jako dłuższe niż 20 dni, może niestety mieć negatywne skutki – wynika z najnowszych badań. Przede wszystkim wykazano zależność między terapią przeciwbólową matki a wyższym ryzykiem ADHD u dzieci. Rosnąć wydaje się również prawdopodobieństwo rozwoju zaburzeń spektrum autyzmu (ASD). U dzieci, w których smółce (pierwszej kupie po urodzeniu) znaleziono ślady metabolitów paracetamolu, w rezonansie magnetycznym wykonanym w wieku 9-11 lat wykazano mniejszą łączność w płacie czołowo-ciemieniowym mózgu, co może przekładać się na problemy z zachowaniem i ogólną hiperaktywność.
Jak to możliwe? Naukowcy są pewni, że paracetamol jest w stanie zaburzać wydzielanie hormonów, które są krytyczne dla rozwoju płodu. Podejrzewają, że może on hamować rozwój nerwowy blokując syntezę prostaglandyn i/lub wpływając na układ endokannabinoidowy – zmiany w tym ostatnim asocjowane są właśnie z zaburzeniami autystycznymi.
Dodatkowo, z duńskiego badania opublikowanego w 2021 r. w magazynie „Nature” wynika, że paracetamol w ciąży może wpływać negatywnie na rozwój narządów płciowych i moczowych u płodu. W szczególności zaobserwowano zwiększone ryzyko deformacji układu rozrodczego u dziewczynek i niezstąpienia jąder u chłopców. Mówi się również o zagrożenia dla przyszłej płodności potomstwa.
Łykać czy nie łykać?
Paracetamol w ciąży nie stanowi bezpośredniego zagrożenia dla matki ani płodu. Błędem jest jednak traktowanie tego najłagodniejszego ze środków przeciwbólowych jako witaminy, którą można w każdej chwili przyjąć. Paracetamol nie powinien więc być łykany przy mniejszym dyskomforcie, możliwym do złagodzenia naturalnymi metodami. Nie powinien być również przyjmowany codziennie przez długi okres czasu, nawet w przypadku chronicznego bólu.
Jeśli masz wysoką gorączkę lub cierpisz na silny ból, sięgnij po paracetamol z pełnym spokojem. Pamiętaj, że wysoka temperatura i stres również mogą być zagrożeniem dla płodu. Próbuj jednak zawsze do minimum skrócić okres terapii!
Bibliografia:
https://obgyn.onlinelibrary.wiley.com/doi/full/10.1111/aogs.14557
https://www.nature.com/articles/s41574-021-00553-7
Tagi: gorączka, środki przeciwbólowe
Dodaj komentarz