Szkodliwa fanaberia czy wspaniałe naturalne wspomaganie dla ciężarnej? Poród w wodzie w Polsce wciąż nie jest tak powszechny jak w innych krajach, choć jego popularność nieustannie rośnie. Wyjaśniamy kiedy i dlaczego warto z niego skorzystać.
Czym jest poród w wodzie?
Współcześnie poród w wodzie rozumiany jest jako praktyka, w której ciężarna spędza przynajmniej część porodu w specjalnej wannie wypełnionej wodą o temperaturze 35-37° C. Może to być wyłącznie pierwsza faza skracania i rozszerzania się szyjki macicy, bądź też druga faza parcia i faktycznego rodzenia. W tym ostatnim przypadku noworodek przebywa w wodzie do 60 sekund, po czym wyjmowany jest na powietrze.
Jednorazowa kąpiel rodzącej nie powinna trwać więcej niż 30 minut. Okresy przebywania w wannie przeplatają się z okresami odpoczynku w suchości. Ciężarna powinna sama zdecydować, czy na końcowy okres parcia chce powrócić do wody.
Przypomnijmy, że przyjęte w 2018 r. nowe standardy opieki okołoporodowej przyznają kobiecie prawo do korzystania z niefarmakologicznych metod łagodzenia bólu porodowego, do których zalicza się właśnie „immersję wodną”. Poród w wodzie w Polsce po części jest więc już uznaną medyczną praktyką, oferowaną przez większość szpitali położniczych.
Czy poród w wodzie jest kosztowny? Niekoniecznie. W wielu państwowych szpitalach, które oferują tę opcję, jest ona całkowicie bezpłatna. Nie zawsze wanna do rodzenia jest jednak wolna, więc jeśli nie chcesz ryzykować, możesz wybrać poród wodny w prywatnej placówce. Zdarza się też, że niektóre placówki publiczne mają swój własny system opłat i mimo wszystko każą dopłacać sobie za poród w wodzie – nie jest to jednak zwykle zawrotna suma i ogranicza się do 300-400 zł.
Jak wybrać szpital do porodu? Podpowiadamy: https://niebieskiepudelko.pl/jak-wybrac-szpital-do-porodu/
Zalety porodu w wodzie
Dlaczego kobieta miałaby jednak rodzić w wannie? Argumentów „za” jest bardzo wiele i ogólnie dotyczą one lepszego samopoczucia ciężarnej. Woda sprzyja mentalnej relaksacji, redukuje poziom stresu i ułatwia zmiany pozycji. Wiele matek chwali sobie również subiektywne poczucie bezpieczeństwa i odizolowania od świata – łatwiej jest się skupić na własnym ciele, oddechu i emocjach.
Czy poród w wodzie mniej boli? Według analizy Cochrane opublikowanej w 2018 r. spędzanie pierwszej fazy porodu w wodzie redukuje ból na tyle, że kobiety rzadziej proszą o znieczulenie zewnątrzoponowe. Wynika to po części z fizycznego wpływu ciepłej wody, po części z efektu psychicznego odprężenia. Pod wpływem masażu, jaki zapewnia woda, rozszerzają się naczynia krwionośne, co również ma efekt przeciwbólowy, a dodatkowo zwiększa poziom metabolizmu i redukuje ewentualne obrzęki.
Według Fundacji „Rodzić po Ludzku” przebywanie w ciepłej wodzie pozwala też rozluźnić tkanki krocza, dzięki czemu zmniejsza się ryzyko urazu lub konieczności nacięcia krocza (epizjotomii). Skraca się również czas I okresu porodu, zaś w przypadku zastosowania chłodniejszej wody w II okresie, krwawienie z dróg rodnych jest mniejsze.
W zakresie potencjalnych korzyści z porodu do wody dla dziecka wskazuje się mniejszy szok dzięki zachowaniu ciągłości środowiska wodnego, do którego płód jest przyzwyczajony, oraz ograniczeniu bodźców świetlnych i dźwiękowych. Pojawiają się również sugestie, że poród w wodzie z uwagi na wyrównanie ciśnień opóźnia pęknięcie błon płodowych, co ogranicza ryzyko infekcji.
Czy poród w wodzie jest bezpieczny?
Przebywanie w wannie w pierwszej fazie porodu wydaje się jednoznacznie korzystne dla matki i jest jedną z najbezpieczniejszych i najtańszych metod łagodzenia bólu. Odpowiedź na pytanie co do bezpieczeństwa faktycznego porodu do wody budzi więcej kontrowersji, a wielu badaczy, w tym wspomniana wyżej analiza Cochrane, otwarcie przyznają, że brakuje wciąż pogłębionych badań w tym zakresie.
W literaturze medycznej (Vidiri, 2022) pojawiają się pojedyncze doniesienia o zagrożeniach dla noworodków. Wspomina się m.in. o infekcjach górnych dróg oddechowych wywołanych bakteriami, uszkodzeniu pępowiny z następującym krwotokiem oraz zaburzeniach oddychania. Są to incydenty bardzo rzadkie, ale warto o nich wiedzieć. Stąd też taka ważne jest wsparcie personelu, który ma doświadczenie w sferze wodnych porodów.
Poród w wodzie – przeciwwskazania
Mimo wszystkich potencjalnych zalet nie każda mama może pozwolić sobie na poród w wodzie. Przeciwwskazania obejmują przede wszystkim ciążę wysokiego ryzyka, przedwczesny poród oraz zaburzenia biocenozy pochwy u ciężarnej. Dyskwalifikujące jest przodujące łożysko, nieprawidłowa pozycja płodu oraz stwierdzone w wady wrodzone lub makrosomia.
Poza tym rodzenie w wannie nie jest wskazane w przypadku:
- infekcji ciężarnej, zwłaszcza przebiegającej z temperaturą;
- nadciśnienia lub bardzo niskiego ciśnienia krwi u matki;
- chorób dermatologicznych matki;
- ciężkiej anemii u matki;
- zaburzeń tętna płodu;
- wycieku zielonych wód płodowych lub
- odejścia wód płodowych przed ponad 24 godzinami.
Warto pamiętać, że, nawet gdy poród w wodzie okaże się niemożliwy do realizacji, nie oznacza to tragedii. Istnieje wiele innych metod niefarmakologicznego łagodzenia bólu porodowego, a dzięki wsparciu douli i/lub partnera, całe doświadczenie może być pozytywnie wzruszające.
Poród w wodzie – jak się przygotować?
Przygotowanie do porodu w wodzie leży przede wszystkim po stronie personelu – rodząca może się jedynie upewnić, że sala porodowa została wyposażona jak należy. Wanna powinna gwarantować stałą filtrację wody i pomiar temperatury, a wejście do niej powinno być zabezpieczone. Koniecznością są czyste ręczniki oraz sprzęt do badania kardiotokograficznego.
Podczas porodu w wodzie konieczna jest przez cały czas obecność osoby towarzyszącej, która pomoże przyszłej mamie z wchodzeniem i wychodzeniem z wanny. Warto również zadbać o wygodny szlafrok i klapki. Kwestia temperatury wody jest do uzgodnienia – nie powinna ona nigdy przekraczać 38°C, ale niektóre źródła sugerują korzyści wynikające z chłodniejszej wody, ok. 35°C. Kobieta musi się w niej jednak czuć komfortowo.
Bibliografia:
Dziennik Ustaw Rzeczpospolitej Polskiej, https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20180001756/O/D20181756.pdf
Fundacja Rodzić po Ludzku, https://rodzicpoludzku.pl/baza-wiedzy/wiedza-o-porodzie-baza-wiedzy/sprawozdania-2005-123/
Cochrane, https://www.cochrane.org/pl/CD000111/PREG_zanurzanie-w-wodzie-podczas-porodu-i-narodzin-dziecka
Acta Biomedica, https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC8972863/
BMC Pregnancy and Childbirth, https://bmcpregnancychildbirth.biomedcentral.com/articles/10.1186/s12884-023-05690-7
American Journal of Obstetrics and Gynecology, https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S000293782300604X
Tagi: Pozycje w czasie porodu
Dodaj komentarz