Wysypka na skórze maluszka zawsze jest dla rodzica powodem do niepokoju. Akurat potówki u dziecka są jednak problemem błahym. Podpowiadamy, jak je zredukować…
Jak sama nazwa wskazuje, potówki to wykwity związane z nadmierną działalnością gruczołów potowych. Tworzą one różową lub czerwoną wysypkę w postaci maleńkich grudek. Skóra wokół nich również może być zaczerwieniona. Symptomem rozpoznawczym jest zwykle również świąd – maluch może podświadomie chcieć się drapać po skórze.
Skąd się biorą potówki u dziecka?
Na potówki najbardziej narażone są noworodki do 3 tygodnia życia. Ich skóra jest jeszcze bardzo delikatna i niedojrzała i nie potrafi prawidłowo reagować na bodźce zewnętrzne. Potówki przydarzają się jednak również niemowlętom, przedszkolakom, a nawet dorosłym – wiek nie jest więc czynnikiem determinującym.
Pojawienie się potówek związane jest zawsze z przegrzaniem. Nie jest ono bynajmniej ograniczone do okresu letnich upałów. Również zimą, kiedy dziecko jest zbyt ciepło ubrane, może dojść do rozwoju przykrej wysypki. Pamiętajmy, że w przeciwieństwie do dorosłych, którzy sami rozbierają się, gdy jest im za gorąco, niemowlęta są skazane na nasze decyzje odzieżowe. A ich gruczoły potowe są mniejsze i gorzej realizują funkcję termoregulacji.
Gdy pot ma problemy z przedostaniem się na powierzchnię i blokowany jest pod skórą, pojawiają się potówki.
Jak rozpoznać potówki u niemowlaka?
Są to drobne, czerwone grudki pojawiające się zwykle pod pieluszką, w pachwinach, a także pod pachami, na szyi i twarzy. Występują u maluchów w pierwszych trzech miesiącach życia. Spowodowane są zbytnim przegrzewaniem dziecka i wilgocią (pot gromadzi się na skórze i nie ma jak wyparować). Nie wymagają specjalnego leczenia – wystarczy, aby maluch nie był przegrzewany, nie pocił się i nie leżał długo w mokrej pieluszce.
Rodzaje potówek u noworodków i niemowląt
Potówki to zmiany skórne w postaci drobnych krostek na rumieniowym podłożu, które wynikają z przegrzania organizmu i problemów z wydzielaniem potu. Najczęściej pojawiają się u maluszków w okresie noworodkowym i niemowlęcym, gdy gruczoły potowe są jeszcze niedojrzałe. Wyróżniamy dwa rodzaje potówek, które różnią się wyglądem i stopniem nasilenia:
- Potówki zwykłe (czerwone) – najczęściej pojawiają się u maluszków w pierwszych miesiącach życia. Wyglądają jak skupisko drobnych, czerwonych grudek, którym towarzyszy zaczerwienieniem skóry. Takie potówki swędzą, dlatego niemowlę może być niespokojne. Najczęściej lokalizują się na karku, plecach, pośladku czy w pachwinach, a także w różnych miejscach na ciele, gdzie gromadzi się wilgoć i powstaje tarcie.
- Potówki głębokie – występują rzadziej, ale są bardziej dokuczliwe. Tworzą się wtedy, gdy pot nie wypływa na zewnątrz, tylko gromadzi się w porach i głębszych warstwach naskórka. Zmiany mają postać przezroczystych grudek, czasem z ropnym pęcherzykiem na szczycie. Mogą być mylone z innymi problemami skórnymi, np. trądzikiem niemowlęcym, dlatego w razie wątpliwości najlepiej skonsultować się z lekarzem pediatrą.
Potówki mogą wystąpić zarówno latem, jak i zimą – nie zależą wyłącznie od temperatury otoczenia, ale od nadmiernego pocenia i przegrzania organizmu. Choć najczęściej ustępują samoistnie w przeciągu kilku dni, właściwa pielęgnacja skóry dzieci i niemowląt pomaga szybciej złagodzić objawy i zapobiega nawrotom.
Sprawdź także: Żółtaczka u noworodka – czy jest groźna? https://niebieskiepudelko.pl/zoltaczka-u-noworodka-czy-jest-grozna/
Jak leczyć potówki u dziecka? Domowe sposoby na potówki
Potówki nie są problemem poważnym i w większości przypadków mijają samoistnie, nawet jeśli nic nie będziemy z nimi robić. Pasywność rzadko kiedy bywa jednak wyborem troskliwego rodzica – naturalne jest więc, że próbujemy pomóc.
Co można zrobić, gdy na skórze maluszka pojawią się potówki?
Przede wszystkim warto ochłodzić skórę dziecka. Latem oznacza to przejście do cienia lub skrycie się w klimatyzowanych wnętrzach; zimą zdjęcie nadmiernych warstw. Przegrzanie rozpoznasz łatwo, przykładają dłoń do karku maluszka – jego skóra będzie ciepła i spocona.
Poza tym warto:
- Delikatnie obmyć skórę z potu i łoju, po czym wysuszyć lekko poklepując papierowym ręcznikiem;
- Przyłożyć na miejsce wysypki chłodny kompres (niezimny!);
- Pozwolić dziecku pobaraszkować przez jakiś czas nago, jeśli to tylko możliwe;
- Unikać stosowania zasypek i olejków, póki skóra nie wróci do normy;
- Podawać maluszkowi więcej płynów – mleka z piersi lub wody w przypadku starszych dzieci.
Pod żadnym pozorem nie należy samodzielnie aplikować na potówki żadnych maści ani kremów bez konsultacji z lekarzem. Mogą one bardziej zaszkodzić niż pomóc. Jeśli wysypka po kilku dniach nie przechodzi sama lub się zaostrza, bądź też pojawia się na niej ropa, warto udać się na konsultację do specjalisty. W niektórych sytuacjach lekarz może przepisać maść sterydową, które pomoże ograniczyć stan zapalny.
Jak zapobiegać potówkom?
Prewencja jest oczywiście zawsze lepsza niż leczenie – zwłaszcza u małych dzieci. Aby ograniczyć niemowlęciu nieprzyjemności, należy przede wszystkim unikać nadmiernego ubierania. Nie ma też potrzeby ciągle okrywać małe dzieci kocami.
Kluczowa jest również kwestia doboru ubrań. Idealnie, jeśli są one luźne i przewiewne, najlepiej bawełniane. Nie każmy dzieciom płacić za własne ambicje stylowe.
Nie należy również eksponować dzieci na źródła ciepła – mowa zarówno o grzejnikach, kominkach, jak i bezpośrednich promieniach słonecznych. Umiarkowana temperatura jest najzdrowsza! Szczególnie istotne jest również unikanie pozostawiania dziecka w aucie w upale przez dłuższy czas. Sam fotelik samochodowy sprzyja poceniu się, a pasu bezpieczeństwa mogą dodatkowo podrażniać delikatną skórę.
Jak odróżnić potówkę od alergii?
Choć potówki to zmiany skórne podobne do wysypki alergicznej, różnią się przyczyną i wyglądem. Potówki powstają na skutek przegrzania organizmu i nadmiernego pocenia – najczęściej pojawiają się w skupisku na karku, pośladkach, w pachwinach czy pod pachami. Wyglądają jak drobne krostki lub pęcherzyki i zwykle ustępują po ochłodzeniu skóry. Alergia z kolei daje bardziej rozlane zaczerwienieniem, świąd i krostki pojawiające się w różnych miejscach na ciele, niezależnie od temperatury. Objawy mogą utrzymywać się długo i nie ustępują samoistnie. Jeśli wysypka budzi wątpliwości, najlepiej skonsultować się z lekarzem pediatrą, aby odróżnić potówki od reakcji uczuleniowej.
Jak ubierać niemowlę, aby uniknąć potówek
Skóra maluszka jest wrażliwa, dlatego ubranka powinny być lekkie, luźne i wykonane z naturalnych tkanin, najlepiej bawełny. Zbyt grube lub sztuczne materiały utrudniają wydzielanie potu i sprzyjają powstawaniu wysypki. Potówki pojawiają się zarówno latem, jak i zimą, gdy dojdzie do przegrzania organizmu. Najlepiej ubierać niemowlę tak, jak dorosłego w spoczynku – z ewentualnym kocykiem podczas snu. Warto obserwować sygnały dziecka: zaróżowiona buzia oznacza komfort, blade policzki zimno, a ospałość i pocenie przegrzanie. Regularne wietrzenie pokoju i dbanie o odpowiednią wilgotność powietrza dodatkowo chronią przed podrażnieniami.
Zobacz również: Dlaczego nie należy przegrzewać dziecka zimą? https://niebieskiepudelko.pl/dlaczego-nie-nalezy-przegrzewac-dziecka-zima
Zasady pielęgnacji, aby uniknąć wysypki i potówek u niemowląt
- wybieraj ubranka wykonane z naturalnych tkanin, najlepiej bawełnianych,
- ubieraj dziecko adekwatnie do temperatury, unikając przegrzewania,
- regularnie wietrz pomieszczenia i dbaj o odpowiednią wilgotność powietrza,
- kąp malucha w letniej wodzie, a czasem stosuj kąpiel w krochmalu lub naparu z rumianku czy nagietka,
- nie pozostawiaj niemowlęcia długo w mokrej pieluszce,
- pozwalaj maluchowi pobaraszkować nago, aby skóra oddychała,
- unikaj kosmetyków zapychających ujść gruczołów potowych.
Prawidłowa pielęgnacja skóry dzieci i niemowląt ogranicza ryzyko podrażnień i sprawia, że potówki najczęściej ustępują samoistnie w przeciągu kilku dni. Jeśli jednak zmiany nasilają się lub nie znikają, najlepiej skonsultować się z pediatrą.
Bibliografia:
Nhs.uk, https://www.nhs.uk/conditions/heat-rash-prickly-heat/
Saintlukeskc.org, https://www.saintlukeskc.org/health-library/when-your-child-has-heat-rash-prickly-heat
Kidshealth.org, https://kidshealth.org/en/parents/heat-rash.html
Tagi: gruczoły łojowe, wysypka
Dodaj komentarz