Nawet co drugie dziecko w pierwszym tygodniu po porodzie doświadcza objawów żółtaczki. W ogromnej większości przypadków problem samoistnie ustępuje. Kiedy żółtaczka u noworodka jest jednak powodem do niepokoju?
Wśród dzieci urodzonych w terminie żółtaczka dotyka nawet 50-60% maluchów; u wcześniaków wskaźnik ten jest znacznie wyższy i wynosi według różnych źródeł nawet 80-90%. Najczęściej wykrywa się ją jeszcze podczas pobytu w szpitalu – znakiem rozpoznawczym jest żółty odcień skóry dziecka.
Skąd się bierze żółtaczka u noworodka?
Najczęściej spotykany typ żółtaczki niemowlęcej to żółtaczka fizjologiczna (hiperbilirubinemia), która rozwija się zwykle w 2-3 dniu po porodzie. Powoduje ją nadmiar bilirubiny, czyli żółtej substancji powstającej po naturalnym procesie rozpadu czerwonych krwinek. W czasie ciąży to wątroba matki zajmuje się usuwaniem jej z ustroju płodu, a po porodzie musi czasem minąć trochę czasu, zanim wątroba dziecka przejmie tę funkcję.
W rzadszych i poważniejszych przypadkach żółtaczka u noworodka spowodowana jest niezgodnością serologiczną krwi matki i dziecka (inne „Rh”). W takim przypadku rozkład czerwonych krwinek może zachodzić szybciej, a objawy żółtaczki są nasilone i wymagają interwencji lekarskiej.
Poza tym żółtaczka u noworodka może być również zawiniona:
- wewnętrznym krwawieniem lub dużym wylewem podskórnym powstałym w czasie porodu;
- chorobą wątroby maluszka;
- nadprodukcją czerwonych krwinek;
- genetycznym deficytem enzymu odpowiedzialnego za prawidłowe funkcjonowanie czerwonych krwinek;
- infekcją.
Czynniki zwiększające ryzyko wystąpienia żółtaczki
Jak widać ze statystyk, żółtaczka noworodkowa częściej dotyka wcześniaki. Narodziny przed 37 tygodniem ciąży oznaczają często, że wątroba nie jest jeszcze odpowiednio wykształcona i nie potrafi spełniać swojej funkcji wydalniczej. Co ciekawe, problem obserwowany jest także częściej u dzieci, których przodkowie podchodzą ze wschodniej Azji lub obszaru Morza Śródziemnego.
Paradoksalnie żółtaczka, która rozwija się około tygodnia po porodzie, może mieć również związek z karmieniem piersią. Gdy dziecko pije zbyt mało mleka, problemy z usuwaniem bilirubiny ze krwi się zwiększają. W tym scenariuszu symptomy utrzymują się dłużej niż w przypadku klasycznej żółtaczki fizjologicznej.
Diagnozowanie żółtaczki u noworodków
Najbardziej oczywistym objawem żółtaczki jest żółty odcień skóry maluszka. Najpierw pojawia się on na twarzy i widoczny jest dobrze przede wszystkim w naturalnym świetle – żarówki mogą nadawać skórze fałszywego tonu. Zażółceniu ulegają też często białka oczu oraz tkanka pod językiem.
W praktyce położniczej każdemu noworodkowi wykonuje się jednak pomiar poziomu bilirubiny w skórze – test jest nieinwazyjny i bezbolesny. Jeśli wyniki są niepokojące wysokie, lekarz zleci również odbiór krwi w kierunku oznaczenia całkowitego poziomu bilirubiny. Otrzymane wartości porównywane są z normami właściwymi dla wieku dziecka i pomagają zadecydować o konieczności leczenia. Duże przekroczenia normy sugerują, że żółtaczka ma głębsze przyczyny.
W przypadku, że żółtą skórę zaobserwujemy u maluszka dopiero po powrocie do domu ze szpitala, warto jak najszybciej skontaktować się z pediatrą. Natychmiastowa wizyta na pogotowiu jest konieczna, jeśli oprócz żółtej skóry dziecko:
- jest bardzo marudne;
- nie chce spać lub nie można go dobudzić;
- brudzi bardzo mało pieluszek;
- jest sztywne i wygina plecy w łuk;
- wydaje się mieć trudności z karmieniem piersią lub piciem z butelki.
Jak się leczy żółtaczkę u noworodków?
Ogromna większość dzieci z żółtaczką fizjologiczną nie wymaga żadnego leczenia. Objawy mijają samoistnie po kilku dniach, a lekarze kontrolują jedynie poziom bilirubiny do jego całkowitej stabilizacji. W szybszym pokonaniu hiperbilirubinemii pomaga częstsze karmienie piersią (a tym samym częstsze wydalanie) oraz wystawianie dziecka na światło dzienne z odsłoniętą klatką piersiową.
W poważniejszych przypadkach lekarze sugerują zwykle terapię światłem, która trwa średnio 1,5-3 dni. Dziecko w tym okresie naświetlane jest specjalną lampą, która pomaga przekształcić bilirubinę w skórze, tak, aby mogła zostać wydalona z moczem. Alternatywnie stosuje się również specjalne kocyki ze świecącymi włóknami.
Jeśli fototerapia nie przyniesie spodziewanych rezultatów, żółtaczka u noworodka leczona jest za pomocą transfuzji krwi lub kroplówki z immunoglobulinami. Leczenia nie można zaniedbywać, gdyż zbyt wysoki poziom bilirubiny w organizmie maluszka grozi trwałym uszkodzeniem mózgu, problemami ze wzrokiem, słuchem i uzębieniem. Warto więc zaufać wiedzy lekarzy!
Bibliografia:
https://www.marchofdimes.org/find-support/topics/planning-baby/newborn-jaundice
https://pm.amegroups.org/article/view/6073/html
https://www.aafp.org/pubs/afp/issues/2005/0301/p947.html
https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/22263-jaundice-in-newborns
Tagi: żółtaczka fizjologiczna
Dodaj komentarz