Zakażenia układu moczowego u dzieci

Infekcje dróg moczowych i pęcherza dla nikogo nie są przyjemne, maluchom zaś dają się szczególnie we znaki. Jak rozpoznać symptomy u dziecka?

Przyczyną zakażeń układu moczowego są najczęściej bakterie. Mogą one zaatakować nerki, których zadaniem jest filtrowanie krwi i produkcja moczu, pęcherz, który go zbiera, czy drogi moczowe odprowadzające płyn na zewnątrz organizmu.

Skąd się biorą infekcje układu moczowego u dzieci?

Zdrowy mocz składa się z wody, soli i ubocznych produktów przemiany materii. Jego wydalanie jest ważną częścią utrzymania równowagi metabolitów i pozbywania się toksyn. Niestety, drobnoustroje pochodzące najczęściej z układu pokarmowego mają zdolność do przenikania w głąb cewki moczowej i powodowania infekcji. Najczęstszym winnym jest pałeczka okrężnicy, znana także pod łacińską nazwą E.coli i zamieszkująca jelito grube oraz skórę. Może się ona dostać do cewki, chociażby podczas przewijania wraz z resztkami kału.

Zakażenia układu moczowego znacznie częściej dotykają dziewczynek, ponieważ mają one znacznie krótszą cewkę moczową, co ułatwia wnikanie bakterii. Według amerykańskich danych nawet 8% dziewczynek i 2% wszystkich chłopców doświadczy infekcji urologicznej przed ukończeniem 5 lat. Czynnikiem sprzyjającym zakażeniom są nieprawidłowości anatomiczne i wcześniejsze problemy z nerkami bądź pęcherzem moczowym.

Jak rozpoznać infekcję dróg moczowych u małych dzieci?

Dorosły nie ma zwykle trudności z lokalizacją dyskomfortu spowodowanego zakażeniem układu moczowego. Niestety, u małych dzieci, zwłaszcza niemowląt, symptomy są znacznie trudniejsze do rozpoznania i mogą być mylone z wieloma innymi przypadłościami. Dzieci do 1 roku życia zwykle doświadczają bowiem gorączki, pogorszenia apetytu i płaczliwości. Bardziej specyficznym objawem są ślady krwi i nieprzyjemny zapach na pieluszce bądź też różowe zabarwienie moczu.

U starszych dzieci podczas infekcji urologicznej zaobserwować można także:

• Częstsze moczenie się, a nawet utratę kontroli nad pęcherzem mimo wcześniejszych sukcesów z nocnikiem;
• Bóle brzucha, dolnej części pleców lub boku;
• Uczucie palenia doświadczane podczas siusiania;
• Nieprzyjemnie pachnący i/lub mętny mocz;
• Częste zgłaszanie potrzeby siusiania połączone z wydalaniem zaledwie kilku kropli moczu;
• Gorączkę;
• Nudności, wymioty, a nawet biegunkę.

Przebieg zakażenia i leczenie

Infekcja rozwija się zwykle dość szybko i potrafi z dnia na dzień zmienić grzecznego maluszka w płaczliwego niejadka. Nieleczona, ulega zaostrzeniu i może poważnie nadwątlić kondycję małego dziecka. Niestety, w miarę jak bakterie mnożą się w układzie moczowym, pojawia się ryzyko zakażenia nerek, które będzie wiązać się z dalszymi symptomami – najczęściej wysoką gorączką i silnymi bólami brzucha. Zdrowie niemowlaka jest wówczas poważnie zagrożone.

W przypadku zaobserwowania niepokojących objawów należy więc dziecko zabrać do pediatry. Podstawowa diagnoza oparta jest na badaniu próbki moczu, dlatego warto zabrać ze sobą sterylną probówkę wypełnioną zebranym moczem. Zadanie to jest nieco trudniejsze u niemowląt, które nie siusiają do nocnika. W razie potrzeby lekarz urolog może jednak zwieść cewnik i samodzielnie pozyskać potrzebną próbkę.

Zakażenia układu moczowego leczy się najczęściej antybiotykami w połączeniu z niesterydowymi środkami przeciwzapalnymi typu paracetamol czy ibuprofen, które pomagają złagodzić nieprzyjemne objawy. Zazwyczaj ustępują one w ciągu jednego tygodnia, ale zdarza się, że niektóre trapią dzieci nawet kilka tygodni. Zwiększenie ilości płynów i regularne chodzenie „na siusiu” może przyspieszyć powrót do pełnego zdrowia.

Co robić, jeśli infekcje się powtarzają?

W ogromnej większości przypadków zakażenia układu moczowego mają charakter jednorazowy i po wyleczeniu nie pojawiają się przez co najmniej kilka dalszych lat. Niektóre dzieci mogą jednak doświadczać ich ponownie w przeciągu kolejnych 12 miesięcy. Taka sytuacja powinna skłonić pediatrę do wystawienia skierowania do specjalisty urologa. Dziecku wykonuje się wówczas pogłębione testy obejmujące USG lub tomografię komputerową dróg moczowych i pęcherza.

Jak zapobiegać infekcjom układu moczowego u dzieci?

Zakażeniom dróg moczowych u dzieci na szczęście można aktywnie i skutecznie zapobiegać. Do podstawowych form prewencji należą:

• regularne zmiany pieluszek u niemowląt, zwłaszcza gdy pojawia się w nich kał;
• dokładne mycie genitaliów przy przewijaniu ze zwróceniem szczególnej uwagi na kierunek podmywania dziewczynek – zawsze od przodu do tyłu!
• zachęcanie dzieci do korzystania z nocnika, gdy tylko odczują potrzebę – wstrzymywanie moczu jest wysoce niewskazane;
• unikanie pachnących kosmetyków do mycia i kąpieli;
• zakładanie starszym dziewczynkom tylko bawełnianych majtek;
• dbanie o prawidłowy bilans wodny dzieci – najlepiej by piły one wodę;
• unikanie zaparć przez dietę bogatą w warzywa i owoce.

Pamiętaj: Infekcji urologicznych u dzieci nie wolno lekceważyć! Z uwagi na ograniczoną odporność i krótkie dystanse między poszczególnymi odcinkami układu moczowego istnieje wysokie ryzyko rozwoju zakażenia i zapalenia nerek. To ostatnie może być przyczyną trwałego uszkodzenia kluczowych dla organizmu organów!

Tagi: anatomia, bakterie, choroby dziedziczne, czynniki toksyczne, enterokoki, gronkowce, hemoliza typu beta, infekcja dróg, infekcje, miąższ nerek, narządy, nerki, oddychać, pa­łeczka Klebsiella, paciorkowce, paciorkowce jeli­towe, pałeczka odmieńca, pałeczka okrężnicy, pałeczka ropy błękitnej, przemiana materii, układ moczowy, układ oddechowy, wady wrodzone, Zakażenia, zakażenie nerek, zatrucia, zatrucia chemiczne, zatrucia endogenne, zatrucia polekowe, zmiany zapalne, życie płodowe