Rozwój psychoruchowy dziecka w pierwszym roku życia

Pierwsze miesiące i lata życia to okres burzliwego rozwoju ruchowego i psychicznego. Im młodsze dziecko, tym trudniej oba te wątki od siebie oddzielić, stąd w pierwszym roku życia możemy obserwować rozwój psychoruchowy dziecka. Odbywa się on w pewnym sensie skokowo i dlatego poszczególne etapy określa się często mianem kamieni milowych.

Ocena rozwoju psychoruchowego dziecka

Elementy rozwojowe podlegające zwykle ocenie to: czynność motoryczna, funkcje ręki, widzenie, słuch i rozumienie mowy, mowa, samodzielność i stopień uspołecznienia (socjalizacji). Ich znajomość jest ważna nie tylko dla lekarzy, ale i dla rodziców, gdyż wczesne rozpoznanie nieprawidłowości rozwojowych pozwala na rozpoczęcie odpowiedniego leczenia we właściwym czasie. Wymienione wyżej kamienie milowe u dzieci w wieku od 5 do 12 miesiąca życia ilustrują poniższe tabele.

Te kroki milowe mają charakter orientacyjny – opracowane zostały na podstawie uśrednionych wyników z badań populacji. Oznacza to, że część dzieci osiąga je znacznie szybciej, a inne zaś nieco później. Bardzo często obserwuje się sytuację, w której dziecko rozwija się szybciej niż norma w niektórych sferach, a później w innych. Wspomniane wyżej kroki milowe można oczywiście mnożyć. Dla przykładu dwumiesięczne dziecko powinno już zacząć eksperymentować ze swoimi rączkami, a wieku czterech miesięcy śmieje się i powtarza niektóre sylaby. Statystyczny pięciomiesięczny maluszek będzie już próbował włożyć wszystko do buzi i obracał sam z brzuszka na plecy i powrotem. Tyle przynajmniej normy – Twoje dziecko może rozwijać się nieco inaczej i nie oznacza to jeszcze nic złego. Dlaczego więc obserwuje się kroki milowe w rozwoju psychoruchowym niemowlaka? Dają one rodzicom i pediatrze ogólną orientację na temat tempa rozwoju maluszka. Jeśli opóźnień jest dużo i są coraz większe, wówczas dopiero można pomyśleć o interwencji.

Objawy opóźnienia w rozwoju niemowlęcia

Przedstawione normy należy więc przyjąć jako orientacyjne. Opóźnienie pojawiania się pewnych umiejętności np. o miesiąc, ale przy zachowanej kolejności, nie powinno budzić specjalnego niepokoju. Warto o nich poinformować lekarza podczas wizyty kontrolnej, ale najpewniej zaleci on obserwację i stymulację. Sam fakt, że niemowlę nie garnie się do pewnych aktywności, nie oznacza koniecznie deficytów. Przyczyną może być brak odpowiednio silnych bodźców. Dla każdego wieku istnieje zestaw wskazówek, jak aktywnie wspierać rozwój dziecka za pomocą zabawy, czułości czy lekkiej niemowlęcej gimnastyki.

Dowiedz się więcej na temat gimnastyki dla niemowląt: https://niebieskiepudelko.pl/metoda-vojty/

Bardziej niepokojące objawy opóźnienia rozwoju, które powinny skłonić rodziców do zasięgnięcia porady lekarskiej, przedstawia poniższa tabela:

Niestety, powyższe opóźnienia z dużym prawdopodobieństwem wskazują na nieprawidłowości rozwojowe, które mogą mieć jednak bardzo różnych charakter – od zaburzeń spektrum autyzmu (najczęściej wykrywanych jednak dopiero w wieku 2-3 lat) po zaburzenia nerwowe czy mięśniowe. W tym przypadku prawidłowa diagnoza jest bardzo ważna, bowiem umożliwia podjęcie celowanej terapii. I choć żaden rodzic nie chce myśleć ani słyszeć o opóźnieniach rozwojowych, warto wiedzieć i rozumieć, że nie są one wcale tożsame z tragedią. Mózg jest najbardziej plastycznym ze wszystkim ludzkich organów i można go kształtować w zaskakująco skuteczny sposób, nawet jeśli kroki milowe w rozwoju nie są osiągane na czas. Energię poświęconą na zmartwienia i smutek warto więc poświęcić na pracę i interakcje z maluszkiem. Obserwacje dowodzą, że to właśnie zaangażowanie rodziców determinuje, w jakim stopniu opóźnienia rozwojowe dają się nadgonić i zredukować.