Czy kobiety ciężarne powinny bać się kotów? Czy przyszli rodzice powinni pozbyć się z domu ulubionego Mruczka? Odpowiadamy na częste pytania o toksoplazmozę…
Toksoplazmoza jest chorobą pasożytniczą wywoływaną przez pierwotniaka Toxoplasma gondii, jednego z najpowszechniej występujących na świecie. Dla większości z nas jest całkowicie niegroźna, ale faktycznie problemy mogą pojawić się, gdy zakażona jest w ciąży.
Jak można zarazić się toksoplazmozą?
Trzy najczęstsze sposoby zakażenia człowieka toksoplazmozą to konsumpcja niedogotowanego zanieczyszczonego mięsa, kontakt z odchodami kocimi oraz przeniesienie z matki na dziecko w czasie ciąży. Jeśli kobieta zarazi się toksoplazmozą zaraz przed zajściem w ciążę lub w czasie jej trwania, istnieje ryzyko przekazania jej dziecku, nawet jeśli matka nie rozwinie żadnych symptomów. Najbardziej niebezpieczny jest pod tym względem trzeci trymestr ciąży, choć infekcja na początku ciąży może spowodować najdalej idące konsekwencje.
Rzadziej toksoplazmoza przenika do organizmu również wraz ze skażoną wodą lub w czasie transfuzji krwi czy transplantację organu. Wreszcie, pierwotniak znajduje się również czasem na warzywach hodowanych w ziemi z dodatkiem gnojówki. Chociaż koty są bowiem jedynymi znanymi żywicielami pierwotniaka (jest on w stanie się w nich rozmnażać), obserwowane są u większości zwierząt ciepłokrwistych.
Jakie są symptomy toksoplazmozy?
Spora część z nas przeszła toksoplazmozę, nawet o tym nie wiedząc. U zdrowych ludzi często nie daje ona bowiem żadnych symptomów, a ponieważ zarazić się można tylko raz – potem chronią nas już przeciwciała – cały proces infekcji i dożywotniej odporności pozostaje w sferze nieświadomości. Nawet jeśli pojawiają się jednak objawy, to są one albo tak słabe, albo niespecyficzne, że zwykle podejrzewamy raczej grypę lub przejściową niedyspozycję. Chorzy odczuwają bowiem najczęściej zmęczenie, bóle głowy i innych części ciała, a czasem także obserwują gorączkę i/lub powiększenie węzłów chłonnych. Infekcja mija przy tym sama po kilku dniach i nie wymaga żadnego specyficznego leczenia, choć niesterydowe środki przeciwzapalne mogą oczywiście poprawić samopoczucie.
Osoby zagrożone toksoplazmozą
Strach przez zakażeniem pierwotniakiem Toxoplasma gondii jest uzasadniony w przypadku osób zarażonych wirusem HIV, przechodzących chemioterapię lub będących świeżo po przeszczepie. Znacząco obniżona odporność może bowiem powodować reaktywację toksoplazmy, którą przeszliśmy dawniej i spowodować zaburzenia widzenia, problemy z płucami, a nawet drgawki. Niebezpieczeństwo związane z toksoplazmozą dotyka również małych dzieci, które rodzą się bez rozwiniętego systemu immunologicznego.
Co grozi noworodkom zarażonym toksoplazmozą?
Zakażenie toksoplazmozą na początku ciąży może prowadzić nawet do poronienia lub martwego urodzenia. Dzieci, które przeżyją, mogą z kolei urodzić się z poważną infekcją oczu, zaawansowaną żółtaczką, powiększoną śledzioną lub drgawkami. Czasami po urodzeniu nie występują żadne symptomy, a problemy ze wzrokiem, słuchem czy nawet rozwojem intelektualnym, manifestują się dopiero w wieku szkolnym!
W świetle danych statystycznych wrodzona toksoplazmoza w Europie dotyczy 1-10 dzieci na 10 tysięcy noworodków – nie jest to więc problem częsty!
Jak chronić się przed toksoplazmozą w ciąży?
Aby zarazić się toksoplazmozą, należy pierwotniaka Toxoplasma gondii spożyć. Nawet dotykając kocich, odchodów nie jesteśmy więc narażani na niebezpieczeństwo, o ile umyjemy ręce. Niemniej jednak kobietom w ciąży zaleca się:
- nie czyścić nigdy kociej toalety (ewentualnie w jednorazowych rękawicach);
- myć dokładnie wszystkie warzywa;
- nie spożywać dań zawierających niedogotowane lub surowe mięso, lub owoce morza;
- nie pić surowego mleka koziego;
- myć dokładnie wszystkie powierzchnie i przybory kuchenne mające kontakt z surowym mięsem;
- unikać trudnych do mycia warzyw i owoców, które uprawiane są na grządkach w ogrodzie, gdzie często przebywa kot.
Generalnie, obserwacje przeprowadzone w Stanach Zjednoczonych wskazują, że koty (zwłaszcza te domowe) bardzo rzadko są źródłem infekcji toksoplazmozą – zdecydowaną większość zakażeń wiążę się ze spożyciem zanieczyszczonej żywności. Nie ma więc żadnego powodu, aby przyszła mama pozbywała się swego futrzanego pupila!
Badania na toksoplazmozę w ciąży
Współcześnie zaleca się wykonanie badania na obecność przeciwciał toksoplazmozy wszystkim kobietom do 10 tygodnia ciąży. Badanie polega na pobraniu krwi i oznaczeniu obecności swoistych przeciwciał z klasy IgG oraz IgM. Jeśli wyniki są pozytywne, uważa się, że kobieta przebyła toksoplazmozę przed ciążą i ryzyko zakażenia płodu jest nieistotne. Jeśli są negatywne, badanie warto powtarzać w każdym kolejnym trymestrze ciąży. Jeśli bowiem uda się wychwycić infekcję u ciężarnej można jej podać antybiotyk bezpieczny dla płodu, który uchroni dziecko przed konsekwencjami zakażenia. W przypadku, gdy badania USG potwierdzą przeniesienie choroby na płód, podaje się inne antybiotyki przenikające przez barierę łożyska. W każdym przypadku wiedza o infekcji jest jednak kluczowa!
Bibliografia:
https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/toxoplasmosis/symptoms-causes/syc-20356249
https://www.healthline.com/health/toxoplasmosis#diagnosis
https://www.cdc.gov/parasites/toxoplasmosis/index.html
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4046541/
Tagi: toksoplazmoza
Dodaj komentarz