Jakich witamin i minerałów potrzebujesz w poszczególnych trymestrach?

Świat dzieli się na kobiety, który już na myśl o poczęciu dziecka zaczynają nałogowo łykać witaminy, i na te, które uważają, że Matce Naturze nie trzeba pomagać  – wystarczy jeść zdrowo. Gdzie leży prawda?

Nie da się ukryć, że ciąża jest dla organizmu wyzwaniem, a już zdrowy rozsądek podpowiada, że trzykilowe dziecko, które urodzi się w 40-tym tygodniu musi być z „czegoś” zbudowane. To coś, to oczywiście tkanki, a więc przede wszystkim dużo białka, ale aby rozwój był prawidłowy potrzeba wielu procesów fizjologicznych regulowanych przez witaminy i minerały. Oczywiście, przy niedostatku będą one „wyssane” z organizmu matki, na jej szkodę, a gdy i tego będzie mało, maluszek może wykazywać oznaki deficytów – od niskiej wagi urodzeniowej po ciężkie wady wrodzone.

Pierwszy trymestr

Wiele mówi się o przygotowaniu ciała do ciąży. Jest w tym nieco przesady, bowiem zdrowy organizm kobiety w wieku rozrodczym w zupełnie naturalny sposób jest w stanie poradzić sobie z poczęciem i adaptacją zarodka w macicy – większość z nas nawet nie zdaje sobie z tego procesu sprawy. Prawdą jest natomiast w początkowym okresie ciąży jest niezwykle wysokie zapotrzebowanie na kwas foliowy, który zdaniem wielu ginekologów jest jedynym suplementem, którego przyjmowanie jest naprawdę wskazane. Niby jest to witamina obecna w wielu produktach żywnościowych, ale ponieważ jej niedobór może prowadzić do poważnych wad cewy nerwowej, lepiej jest chuchać na zimne. Za zasadne uważa się przyjmowanie dawki 0,4 mg kwasu foliowego dziennie przez pierwsze 4 tygodnie ciąży.

W pierwszym trymestrze nie trzeba zwiększać całościowego balansu kalorycznego, ale naukowcy podkreślają, że kluczową rolę w tym okresie odgrywają trzy pierwiastki:

• Żelazo – spora część społeczeństwa cierpi na deficyt żelaza, a w pierwszym trymestrze może się on przekładać na osłabienie odporności matki, a także przedwczesny poród i niską wagę urodzeniową. Żelazo znajdziemy przede wszystkim z czerwonym mięsie i podrobach.
• Cynk – redukuje ryzyko wystąpienie niektórych wad wrodzonych i warunkuje zdrowy rozwój płodu; obecny przede wszystkim w mięsie, owocach morza, warzywach strączkowych.
• Jod – niedobory jodu skutkują zaburzeniami motorycznymi i słuchowymi o dziecka, mogą również powodować problemy z nauką. Jod znajdziemy przede wszystkim w rybach morskich oraz jodowanej soli.

Ponadto dużo mówi się także o kwasie dokozaheksaenowym (DHA), będącym formą kwasu omega 3, który ma decydujący wpływ na rozwój układu nerwowego dziecka, w tym wzroku i mowy. DHA obecny jest przede wszystkim w tranie.

Drugi trymestr

Drugi trymestr oznacza zamknięcie fazy organogenezy i „inwestowanie” we wzrost płodu. Na tym etapie wciąż istotny jest stały dopływ żelaza, warunkującego odpowiedni poziom hemoglobiny dla dwojga oraz jodu. Istotna staje się jednak podaż innych związków odżywczych:

• Wapń – pierwiastek niezbędny do budowy kości i zębów dziecka, w przypadku niedoboru zostanie pobrany z kości matki, prowadząc w drastycznych przypadkach nawet do złamań i osteoporozy. Stąd bardzo ważne jest zwiększenie ilości nabiału w diecie od drugiego trymestru.
• Witamina C – zwiększona objętość krwi w organizmie stwarza zapotrzebowanie na kolagen, który buduje naczynia krwionośne, a jego syntezę warunkuje właśnie witamina C. Znajduje się ona przede wszystkim w świeżych warzywach i owocach
• Witamina D – najłatwiej pozyskać ją ze słońca, ale nie każdy ma szczęście przeżywać drugi trymestr latem. Stąd wiele produktów jest dziś sztucznie wzbogacanych w witaminę D, która dla ciąży oznacza lepsze wchłanianie wapnia do kości oraz poprawę krążenia.
• Magnez – niedobór magnezu w drugim trymestrze często manifestuje się skurczami macicy, które mogą prowadzić do poronienia lub przedwczesnego porodu. Magnez wzmacnia również kości płodu oraz pomaga regulować poziom cukru we krwi. Jego niedobór może wiązać się z wystąpieniem stanu przedrzucawkowego. Magnez obecny jest przede wszystkim w kakao, migdałach, orzechach, fasoli.

Trzeci trymestr

W ostatnich miesiącach ciąży kluczowe jest przede wszystkim picie odpowiedniej ilości wody oraz spożywanie dodatkowych kalorii, idealnie w postaci białka i zdrowych tłuszczy nienasyconych – wbrew pozorom węglowodany, zwłaszcza te proste, nie są dziecku potrzebne. Jeśli chodzi o minerały i witaminy na uwagę zasługują w tym okresie:

• Sód – większość ludzi spożywa zbyt wiele sodu, ze szkodą dla serca, więc lekarze przekonują o konieczności ograniczenia spożycia soli. W trzecim trymestrze ciąży nie ma potrzeby go jednak specjalnie ograniczać, chyba, że dokuczają nam opuchlizny. Sód jest bowiem w zdrowych dawkach (do 2300 mg dziennie) potrzebny do utrzymywania równowagi elektrolitów w organizmie.
• Witamina K – niedobór witaminy K, obecnej przede wszystkim w ciemnozielonych warzywach liściastych, prowadzić może prowadzić do zwiększonych krwawień przy porodzie i zaburzeń krzepnięcia.
• Witamina B2 – witamina B2 warunkuje zdrowy rozwój systemu nerwowego dziecka, mięśni i kości, a także redukuje ryzyko preeklampsji. Można ją znaleźć w mleku, jajkach, migdałach.

Do końca ciąży poleca się też dbanie o prawidłowy poziom witaminy D zapobiegającej stanowi przedrzucawkowemu i niskiej wadze urodzeniowej oraz magnezu zapobiegającego przedwczesnym skurczom. Na tym etapie organizm gromadzi już witaminy rozpuszczalne w tłuszczach (A, D, E , K), które będą potem wykorzystane do produkcji mleka.

Czy warto kupować suplementy?

Moda na kupowanie zestawów „witamin ciążowych” to typowy wymysł XXI w., gdzie przemysł farmaceutyczny kreuje potrzeby i zarabia wielkie pieniądze. Istnieją dziś dziesiątki studiów naukowych stwierdzających, że nie ma potrzeby suplementowania zdrowej ciąży preparatami aptecznymi, za wyjątkiem kwasu foliowego w pierwszym trymestrze. Racjonalna, zrównoważona dieta najzupełniej wystarczy. Pamiętajmy jednak, że każdy przypadek należy rozpatrywać indywidualnie i niektóre ciężarne mogą potrzebować dodatkowej dawki określonej witaminy czy minerału – o tym jednak decydować powinien zawsze doktor prowadzący!

Tagi: dawkowanie witamin, preparaty witaminowe