Pierwszy samodzielny krok dziecka jest jednym z najbardziej ekscytujących momentów wczesnego rodzicielstwa. Mało kto zdaje sobie jednak sprawę, że jest to ukoronowanie wielu miesięcy przygotowań…
Rozwój człowieka jako istoty chodzącej w pozycji wyprostowanej na dwóch nogach jest naprawdę fascynujący. Wiele z pozornie błahych czynności wykonywanych przez niemowlęta ma w rzeczywistości kluczowe znaczenie dla rozwoju motoryki, która kiedyś pozwoli im wstać i… pójść. Według oficjalnych standardów pediatrycznych dzieci zaczynają chodzić między 8 a 18 miesiącem życia, najczęściej w wieku ok. 1 roku, a i od tej dość szerokiej zasady zdarzają się wyjątki. Co ważne, fakt, że dziecko zacznie chodzić później, nie musi mieć żadnego związku z jego zdolnościami intelektualnymi lub dalszym potencjałem fizycznym.
Etapy nauki chodzenia
Aby zacząć chodzić, dziecko musi wykształcić szereg kluczowych umiejętności, z których żadna nie przychodzi łatwo. Równowaga, koordynacja, stanie w pozycji wyprostowanej, zdolność do przenoszenia ciężaru ciała z jednej nogi na drugą… To wszystko złożone fizycznie i psychicznie czynności, do których wiodą małe kroki, takie jak turlanie się, siadanie, ślizganie, czołganie, raczkowanie.
O prawdziwym przygotowaniu do chodzenia mówimy jednak z chwilą, gdy dziecko zacznie się podnosić do pozycji stojącej. Zazwyczaj ma to miejsce na 4 miesiące przed pierwszym krokiem. Potrzebuje do tego silnych mięśni nóg i koordynacji, więc nie należy się dziwić, że owych przysiadów będzie bardzo wiele. Tysiące powtórzeń dadzą w końcu rezultat i maluszek nauczy się wstawać i stać.
Dalszym krokiem są… dosłowne kroki. Najpierw zawsze z oparciem, zwykle trzymając się mebli, maluszek niezgrabnie zaczyna przestawiać wyprostowane nóżki w przód, często się przy tym pochylając do boków. Nic dziwnego, znowu bowiem potrzebuje długiego treningu, aby płynnie przenosić ciężar ciała z nogi na nogę, utrzymując przy tym wyprostowaną pozę. Na tym etapie istotne jest, aby usuwać dziecku z drogi przeszkody, ale zarazem upewnić się, że za wszystkie meble można się złapać bez ryzyka upadku czy ich przewrócenia.
Z czasem owa pomoc przy chodzeniu powinna stać się mobilna, aby umożliwić dziecku podbijanie otwartej przestrzeni. Specjalne autka z długimi uchwytami, wózki, a także ręce rodziców są w tym kontekście nieocenione. Finiszem tego długiego treningu jest niewiarygodna z punktu widzenia małego człowieczka sytuacja, w której dźwignie się on sam z podłogi, stanie bez podpórki i odważnie wysunie jedną nogę w przód. A to dopiero początek serii prób i upadków, czasem dość bolesnych!
Ciekawostka: Według badań naukowych (Adolph, 2012) maluch uczący się chodzić robi średnio 2300 kroków i spada 17 razy za godzinę!
Zmiany psychologiczne, które towarzyszą nauce chodzenia
Przygotowywanie się do pierwszego samodzielnego kroku to nie tylko wyzwanie dla małego ciałka, ale także psychiki. Z jednej strony, dziecko musi bowiem odnaleźć w sobie duszę odkrywcy i motywację do pokonania strachu. Każdemu maluchowi idzie to inaczej, ale niektóre okazują się na tyle śmiałe, że możemy je znaleźć wysoko na meblach, w budzących trwogę pozycjach. Z drugiej strony, zmiana perspektywy, codzienne porażki i wysiłki, poczucie związane ze stąpaniem na własnych nóżkach budzą też w dzieciach rozdrażnienie, płacz, a nawet zaburzenia snu. To mózg nie daje sobie bowiem rady z tak dużymi zmianami i odreagowuje je humorami. Zamiast się denerwować, okażmy dzielnemu maluchowi trochę empatii!
Jak pomóc dziecku w nauce chodzenia?
Współcześni pediatrzy są zgodni, że dzieci nie powinno się zmuszać do chodzenia czy stawiać na nóżki wbrew ich wyraźnej woli. Zakazane są dziś także chodziki dla niemowląt, które przyprawiły całe pokolenia o wady kręgosłupa i miednicy. Pociesze można, owszem, pomagać w nauce stawiania kroków, ale dopiero, gdy zacznie sama przejawiać oznaki gotowości, takie jak wspomniane wcześniej dźwiganie się na nóżki.
Oto co rodzice mogą zrobić, aby wspomóc dziecko:
- Chwalić postępy, nawet jeśli są znikome;
- Pomagać, gdy dziecko wyraźnie się trudzi; dać mu ćwiczyć samodzielnie, jeśli wydaje się dumne z siebie i zdeterminowane;
- Pocieszać przy upadkach, rozmasowywać urazy;
- Stwarzać bezpieczne środowisko, usuwać z drogi przedmioty, zabezpieczać ostre krawędzie;
- Pozwalać dziecku „chodzić” w różnych miejscach – w sypialni, u dziadków, kuzynów, na placu zabaw; ciekawość nowej przestrzeni jest najlepszą motywacją do chodzenia;
- Chodzić z dzieckiem za rączkę, gdy się tego domaga.
Badania wskazują, że dzieciom trudniej przychodzi nauka samodzielnego kroczenia, jeśli noszą pieluszkę. I choć nie jest to w żadnym razie powód, aby zmuszać dziecko do siadania na nocniku, rozsądne może być przy zmianie pieluch pozostawienie na jakiś czas maluszka bez balastu między nogami, przynajmniej w okresach, gdy jest zwykle najbardziej aktywny.
Co, jeśli dziecko nie chodzi?
Dziecko do wieku półtora roku może zacząć stawiać kroki kiedykolwiek i należy, mimo osobistej niecierpliwości, dać mu czas na odnalezienie własnej równowagi. Jeśli maluszek skończył jednak 18 miesięcy i nic nie wskazuje na to, aby lada chwila miał puścić się mebla i ruszyć przed siebie, sprawę warto jednak skonsultować z pediatrą, a często i ortopedą. Przyczyna opóźnienia może być medyczna (np. dysplazja stawu biodrowego czy osłabiony układ kostny), ale najczęściej z małą pomocą maluszek i tak zaczyna chodzić przed ukończeniem 20 miesiąca życia!
Bibliografia:
https://www.healthline.com/health/baby/signs-baby-will-walk-soon#takeaway
https://www.parentingscience.com/when-do-babies-start-walking.html
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3591461/
Tagi: chodzenie
Dodaj komentarz