Czy ciężarne powinny poddawać się badaniom na cytomegalię? Co to za choroba i jakie może stwarzać zagrożenie dla przyszłych mam? Wyjaśniamy wszystkie wątpliwości.
Pośród budzących gęsią skórkę zagrożeń czyhających na ciężarne znajduje się mało znana choroba o nazwie cytomegalia. Słyszymy o niej rzadko, ponieważ często przebiega bezobjawowo i dla większości społeczeństwa nie stwarza poważnego ryzyka zdrowotnego.
Co to jest cytomegalia?
Infekcję wywołuje cytomegalowirus (CMV) blisko spokrewniony z wirusem opryszczki, mononukleozy oraz ospy wietrznej. W ciągu życia większość z nas podlega zakażeniu i nawet o tym nie wie. Zarażenie odbywa się drogą kropelkową oraz przez bezpośredni kontakt z wydzielinami fizjologicznymi. Symptomy, jeśli się pojawią, u zdrowych ludzi obejmują zimnicę i poty, zmęczenie, utratę apetytu, bóle głowy i mięśni, bóle gardła i powiększenie węzłów chłonnych, a czasami też gorączkę.
Z chwilą, gdy zarazisz się wirusem CMV, pozostaje on w organizmie na całe życie w formie uśpionej. Może się jednak kiedykolwiek reaktywować, bądź może dojść do zarażenia innym jego szczepem. Poważne zagrożenie cytomegalowirus stwarza przede wszystkim dla osób o obniżonej odporności, noworodków zarażonych w łonie matki oraz wcześniaków.
Jeśli wirus zaatakuje akurat w czasie ciąży, stwarza ryzyko przeniesienia na płód i wówczas mówimy o cytomegalii wrodzonej. CMV niestety łatwo przenika przez barierę łożyska i skutecznie przenosi się z matki na płód. Do zakażenia może dojść także w trakcie porodu przy kontakcie z płynami fizjologicznymi. Ogólnie zjawisko jest zaskakująco częste (dane z USA mówią nawet o 1 na 200 ciąż), ale dla uspokojenia dodajmy, że większość zainfekowanych noworodków nie wykazuje żadnych problemów zdrowotnych. Nie oznacza to jednak, że cytomegalię można ignorować!
Jakie zagrożenie stwarza cytomegalowirus w ciąży?
Istnieje o wiele większe ryzyko zakażenia płodu CMV, jeśli infekcją zarazi się mama w ciąży (ok. 33%) – zachorowanie przed ciążą również stwarza zagrożenie, ale wynosi ono już jedynie ok. 1%. Niestety, nawet połowa wszystkich dorosłych przechodzi cytomegalię, nim skończy 40 lat.
Zakażenie płodu cytomegalowirusem we wczesnych stadiach ciąży może być przyczyną poronienia. Ponadto cytomegalia wrodzona może powodować:
- uszkodzenie słuchu;
- zaburzenia rozwojowe lub intelektualne, zwłaszcza problemy z komunikacją i uczeniem się;
- zaburzenia koordynacji i osłabienie mięśniowe;
- małogłowie;
- problemy ze śledzioną, wątrobą lub płucami – nawet zapalenie płuc;
- drgawki i konwulsje oraz inne zaburzenia neurologiczne;
- przedwczesny poród i niską wagę urodzeniową
- utratę wzroku.
Pamiętaj! Tylko 1 z 5 dzieci urodzonych z cytomegalią doświadczy z tego powodu trudności! W przypadku wykrycia infekcji i ewentualnych problemów z nią związanych słabszym noworodkom podaje się czasem leki antywirusowe. Ogólnie CMV nie podlega jednak zwykle leczeniu, a jedynie obserwacji.
Infekcja przekazana w trzecim trymestrze, w czasie porodu lub tuż po nim jest już znacznie mniej niebezpieczna dla dziecka. Jeśli urodzi się ono w terminie i ma prawidłową wagę urodzeniową, najprawdopodobniej nie dozna żadnych skutków choroby. Ważne jest jednak, aby maluchy dotknięte CMV w trakcie ciąży lub po niej były poddawane regularnym kontrolom słuchu!
Badania w ciąży – jak i kiedy można wykryć CMV?
Testowanie pod kątem cytomegalii nie należy do standardowych badań wykonywanych mamom w ciąży. Jeśli jednak przyszła mama wykazuje oznaki infekcji lub ktoś w jej najbliższym otoczeniu jest chory, wykonuje się badania na przeciwciała CMV z krwi.
Test można również wykonać profilaktycznie w pierwszym trymestrze ciąży – niektórzy lekarze polecają go wszystkim kobietom, choć jest nieobowiązkowy i dodatkowo płatny. Inni z kolei odradzają jego profilaktyczne wykonywanie, bowiem wyniki są bardzo często pozytywne i niepotrzebnie przydają stresu przyszłej mamie. Jedynie stwierdzenie świeżych przeciwciał ma wartość diagnostyczną, gdyż świadczy o toczącej się właśnie infekcji.
W przypadku faktycznej, aktywnej cytomegalii u ciężarnej lekarz może podjąć decyzję o zbadaniu płodu poprzez amniopunkcję, a dokładnie weryfikację czy wirus obecny jest w wodzie płodowej.
Czy można uchronić się przed cytomegalią?
Jak to bywa z powszechnymi infekcjami, trudno jest w okresie ciąży odizolować się całkowicie od potencjalnie groźnych patogenów. W ramach prewencji na pewno wskazane jest jednak:
- częste mycie rąk wodą z mydłem;
- ograniczanie bliskiego kontaktu z obcymi osobami (np. całowania);
- pieczołowita dbałość o higienę osobistą;
- unikanie osób, które wykazują jakiekolwiek oznaki infekcji.
Co jeszcze warto wiedzieć o CMV?
- Jeśli u matki stwierdzona zostanie aktywna infekcja CMV, może ona karmić piersią tylko, jeśli dziecko urodziło się w terminie i miało dostateczną wagę. Mniejsze wcześniaki nie powinny być narażone na ewentualne zakażenie, które możliwe jest również przez mleko.
- Stwierdzenie cytomegalii u ciężarnej może być podstawą do podjęcia decyzji o cesarskim cięciu.
- Mamy w ciąży, u których potwierdzono CMV, nie są poddawane leczeniu.
- Jak dotąd nie znaleziono szczepionki przeciwko cytomegalii.
Bibliografia:
https://www.nhs.uk/conditions/cytomegalovirus-cmv/
https://www.health.nsw.gov.au/Infectious/factsheets/Pages/cmv-and-pregnancy.aspx
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3046747/
https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/cmv/symptoms-causes/syc-20355358
Tagi: cytomegalia
Dodaj komentarz