Ruchy dziecka w łonie – kiedy i dlaczego warto je liczyć?

Każda mama w ciąży przeżywa szczególne chwile, czując, gdy jej dziecko kopie i boksuje. Owe radosne przejawy egzystencji są jednak również ważnym kryterium diagnostycznym.

Pierwsze ruchy dziecka dają się odczuć między 16 a 24 tygodniem ciąży. Dla przyszłej mamy, która już wcześniej rodziła, chwila ta zwykle przychodzi wcześniej niż dla pierworódki, ale istotny wpływ może mieć również figura – szczupłym paniom łatwiej jest odnotować akrobacje płodu. Te pierwsze ruchy porównywane bywają do łaskotania czy motyli w brzuchu. Płód ma jeszcze wówczas stosunkowo dużo miejsca i swobodnie fika koziołki w macicy, nie sprawiając mamie żadnego dyskomfortu.

Uwaga: Jeśli do 24 tygodnia ciąży nie odczujesz ani razu ruchów płodu, bezzwłocznie skontaktuj się z położną lub lekarzem prowadzącym.

Ruchy dziecka w zaawansowanej ciąży

Z każdym tygodniem płód staje się coraz większy i jest mu w łonie coraz ciaśniej. Stopniowo jego ruchy są więc coraz wyraźniejsze, a nawet dotkliwsze. Kopiąc, wystawiając piąstki czy łokcie, dziecko zaczyna uderzać w organy wewnętrzne matki, co bywa wręcz bolesne. Na powierzchni brzucha widać przesuwające się kształty kończyn, stata, położywszy rękę na wierzchu, jest już także w stanie odczuć ruchy maluszka.

Z czasem nauczysz się obserwować nawyki swojego dziecka. Mają one zwykle dość regularny charakter i często kolidują z Twoimi – chwile największej aktywności przypadają często na okres Twojego odpoczynku. Z reguły, nienarodzone dzieci śpią w interwałach 20-90 minut, a między nimi lubią dokazywać. Godzina i pół bez żadnych sygnałów z macicy nie jest więc niczym niepokojącym.

Im bardziej zaawansowana ciąża, tym dziecko rusza się więcej, a Ty bardziej odczuwasz jego wysiłki. Gdy stoisz czy chodzisz, mogą one być mniej zauważalne, zwłaszcza, że maszerowanie często ukołysze maluszka do snu. W pozycji leżącej jednak, przy zachowaniu spokoju, dość łatwo jest „nawiązać kontakt”.

Powinnaś odczuwać ruchy płodu aż do momentu porodu! Czasami w ostatnich dniach obserwuje się delikatne zmniejszenie aktywności, ale nie jest to ogólną zasadą.

Jakie czynniki mogą wpływać na ruchliwość dziecka w macicy?

Każdy płód ma inny temperament i dlatego nie proponuje się jednego ustalonego schematu ruchliwości dla każdej ciąży. Na ogół jednak zwiększona aktywność obserwowana jest zwykle:

• po wieczornym położeniu się do łóżka, gdy ciało mamy się relaksuje;
• po zjedzeniu przekąski, zwłaszcza bogatej w cukier, który zwiększa również poziom glukozy we krwi płodu;
• w okresach zdenerwowania matki, gdy na dziecko oddziałuje jej adrenalina;
• po wypiciu napoju z kofeiną;
• podczas epizodów czkawki u płodu.

To, że dziecko wydaje się być hiperaktywne w macicy nie jest ani powodem do zmartwienia, ani prognozą na temat jego późniejszych zachowań.

Na odczucia mamy wpływać może również ułożenie łożyska. Gdy znajduje się ono na przedniej ścianie macicy, trudniej jest zaobserwować aktywność dziecka. Podobne rezultaty daje także pozycja płodu plecami do Twojego brzucha. Ponadto dziecko uspokaja się zwykle po stosunku seksualnym mamy, choć niektóre płody paradoksalnie zwiększają wówczas aktywność (nie jest to powodem do niepokoju).

Czy należy monitorować ruchy płodu?

Ograniczenie ruchów dziecka w macicy może oznaczać, że coś mu dolega. Monitorowanie jego aktywności jest dla przyszłej mamy jedynym sposobem na wczesne wykrycie ewentualnego problemu. Stąd tak dużą wagę przywiązuje się do obserwacji pchnięć i kopnięć. Kiedyś zachęcało się wręcz kobiety w ciąży do prowadzenia dziennych tabeli ruchów, ale dziś, przy zaawansowanym programie kontroli ginekologicznych, zalecana jest raczej ogólna uważność niż skrupulatne liczenie.

Niemniej jednak wiele położnych i lekarzy wciąż jeszcze sugeruje prowadzenie rutynowego monitoringu aktywności, zwracając słuszną uwagę, że nie może on zaszkodzić, a może bardzo pomóc. Liczenie przeprowadza się od 28 tygodnia ciąży jeden lub dwa razy dziennie, najlepiej rano i wieczorem. Jak to zrobić?

1. Usiądź wygodnie lub połóż się i sprawdź czas na zegarku.
2. Zacznij liczyć wszystkie odczuwalne ruchy płodu.
3. Gdy dojdziesz do 10, skontroluj godzinę.

Jeśli nie minęło jeszcze 60 minut, to wszystko wydaje się w porządku. W przeciwnym przypadku zjedz coś, pogimnastykuj się lekko, połóż się na lewy bok lub wypij sok i spróbuj policzyć raz jeszcze.

Nie jest poważnym zaniedbaniem, jeśli nie uda Ci się codziennie znaleźć czasu na wsłuchiwanie się w swój brzuch. Jeśli wydaje Ci się jednak, że dziecko danego dnia jest mniej aktywne i martwisz się z tego powodu, wykonaj powyższy test 10 ruchów. Istnieją już aplikacje na smartfony, które pomagają odnotowywać liczbę kopnięć i pozwalają Ci porównywać aktywność dziecka w poprzednich dniach.

Co powinno Cię zaniepokoić?

Uważna mama w ciąży w trzecim trymestrze będzie już znać nawyki swojego dziecka i z łatwością odnotuje ich zasadnicze zmiany. Wahania ruchliwości obserwowane z godziny na godzinę nie są niczym niezwykłym i nie wymagają interwencji. Niepokojące jest natomiast, gdy:

• W danym dniu ruchy dziecka wydają się wyraźnie rzadsze i słabsze lub nie odnotowałaś ich wcale.
• 3-4 dni z rzędu obserwujesz wyraźne uspokojenie aktywności maluszka.
• Podczas aktywnego liczenia w ciągu dwóch godzin nie doliczyłaś się nawet 10 ruchów płodu.

Jeśli masz wątpliwości czy dziecko się rusza, nie próbuj nigdy w żaden sposób wymóc na nim aktywności. Połóż się w spokoju na ok. godzinę i wsłuchaj się w siebie, ale jeśli nic nie odczujesz, skontaktuj się z lekarzem. Domowe sprzęty do monitorowania pulsu płodu nie są wiarygodną formą diagnostyki!

Pamiętaj, że w ogromnej większości przypadków kontrola u ginekologa obejmująca badanie KTG i/lub badanie USG nie wykaże żadnych nieprawidłowości. Wątpliwości zawsze warto jednak zweryfikować, gdyż możesz tym sposobem uratować życie i zdrowie niemowlaka.

Tagi: ruchy dziecka