Wielu rzeczy o przyszłym potomku nie da się przewidzieć – czy będzie sportowcem, artystą, czy intelektualistą… Ale genetyka coraz lepiej pomaga nam rozumieć mechanizm dziedziczenia określonych chorób, w tym alergii.
Nie chodzi jednak wyłącznie o dziedziczenie, chociaż DNA odgrywa kluczową rolę w kształtowaniu naszego układu odpornościowego. Naukowcy odkryli już wiele innych czynników, które wpływają na rozwój alergii u dzieci. Aby je zrozumieć, trzeba cofnąć się do podstawowego pytania – czym właściwie jest alergia i jak wygląda w przypadku dzieci?
Czym jest alergia?
Z medycznego punktu widzenia alergia jest rodzajem biologicznego błędu. Nasz układ odpornościowy przygotowany jest do rozpoznawania zagrożeń w postaci wirusów, bakterii czy grzybów i uruchamiania mechanizmów obronnych – gorączka, kichanie, katar, kaszel, osłabienie organizmu – to wszystko typowe symptomy związane ze stanem walki, czyli chorobą.
Twoje dziecko jest przeziębione? Przeczytaj, jak je pielęgnować: https://niebieskiepudelko.pl/jak-pielegnowac-dziecko-podczas-przeziebienia/
Niestety, zdarza się, że układ odpornościowy zaczyna traktować niewinne dla większości ludzi substancje – takie jak pyłki traw, kurz domowy czy sierść – jako zagrożenie i próbuje odeprzeć ich „atak”. Przy kontakcie z alergenem pojawiają się dolegliwości: kichanie, łzawienie, katar, zaczerwienienie, podrażnienie i obrzęki… Niby fałszywy alarm, ale cały organizm staje do boju, co oznacza fatalne samopoczucie. To właśnie jest alergia, która może mieć charakter wziewny (np. na pyłki), kontaktowy lub pokarmowy.
Czy alergia jest dziedziczna?
Genetyka jest nauką, ale polegającą w dużej mierze na loterii, jaką stanowią przetasowania ponad 20 tysięcy genów, które każdy z nas ma w swoim organizmie – połowa pochodząca od matki, połowa od ojca. W kontekście chorób alergicznych mówi się przede wszystkim o dziedziczeniu skłonności do uczuleń, jako takich, raczej niż konkretnej alergii.
I tak, jeśli oboje rodzice cierpią na jakiś rodzaj uczulenia, ryzyko wystąpienia alergii rośnie (do 80%), choć alergia dziecka może mieć zupełnie inny charakter niż mamy czy taty. Przy jednym rodzicu uczulonym prawdopodobieństwo to już spada do 30-50%. Badania są przy tym wciąż w fazie rozwoju – znamy już umiejscowienie niektórych genów odpowiedzialnych za rozwój astmy, ale inne typy uczuleń wciąż jeszcze są mało rozpoznane. Wiemy również, które geny mogą być odpowiedzialne za ogólne zwiększenie liczby przeciwciał IgE w organizmie, a więc ową skłonność do gwałtownych reakcji na alergeny różnego rodzaju. Co ciekawe, chłopcy mają tendencję do dziedziczenia alergii czy astmy po ojcu, zaś dziewczynki po mamie!
Dodajmy, że alergie lubią się nakładać na siebie, jako dysfunkcje tego samego systemu odpornościowego. I tak w grupie atopii, a więc dziedzicznych alergii, znajdują się wszyscy cierpiący na egzemę i katar sienny, ale nie wszyscy astmatycy – astma może mieć bowiem charakter nabyty, niezwiązany z genetyką. Istnieje spora grupa dzieci, u których nieszczęśliwy zbieg genetycznych okoliczności doprowadzi do rozwinięcia się alergii skórnej, wziewnej oraz astmy jednocześnie!
A więcej o atopii u dzieci przeczytasz tutaj: https://niebieskiepudelko.pl/atopowe-zapalenie-skory-u-dzieci/
Czy alergia może być nabyta?
Niestety, nie da się zrzucić wszystkiego na genetykę, co pomogłoby usprawiedliwić sumienie rodzica. Coraz częściej mówimy bowiem o uczuleniach nabytych w wyniku określonych warunków życia. Najczęściej dotyczą one dzieci, których system odpornościowy zostaje poważnie osłabiony chorobami, antybiotykoterapią, nieprawidłową lub ubogą dietą, stresem lub brakiem snu. Takie osłabienie sprawia, że silne substancje, zwane alergenami, mogą stresować organizm i układ immunologiczny, wywołując reakcję uczuleniową, a wraz z nią pojawienie się przeciwciał we krwi. Znów więc zdrowy styl życia okazuje się sprzymierzeńcem dzieci!
Objawy alergii u dzieci
W zależności od rodzaju alergii (pokarmowa, oddechowa, skórna, reakcja uczuleniowa na jad owadów lub leki) objawy będą obejmowały inne sfery organizmu. W przypadku alergii pokarmowej mogą być to biegunki, oddechowej – kaszel, kichanie, katar, świszczący oddech czy duszności. W przypadku reakcji skórnych najczęściej są to rumienie i wysypka.
Objawy alergii oraz sposób jej leczenia mogą się różnić w zależności od nasilenia reakcji alergicznych i indywidualnych cech dziecka. W przypadku podejrzenia warto skonsultować się z lekarzem pediatrą, który może zlecić odpowiednie testy alergiczne i zalecić dalsze leczenie alergii.
Czy alergii da się uniknąć?
Oprócz wspomnianej już dbałości o ogólną odporność maluszka – od pierwszych jego dni – naukowcom udało się odkryć szereg jawnych związków między ciążą i okresem niemowlęctwa a późniejszymi alergiami. Do najważniejszych związków należą:
- Wyłączne karmienie piersią do 6. miesiąca życia obniża ryzyko rozwoju egzemy u dzieci.
- Wprowadzenie do diety około 6. miesiąca życia dziecka białka kurzego oraz glutenu zmniejsza ryzyko alergii pokarmowych.
- Wprowadzanie do diety orzeszków ziemnych od szóstego miesiąca życia dziecka zmniejsza ryzyko rozwinięcia się na nie alergii.
- Jedzenie orzechów w czasie ciąży (jeśli matka nie jest na nie uczulona), zmniejsza ryzyko pojawienia się alergii na nie u dziecka.
- Obecność zwierząt w domu od najwcześniejszych tygodni życia obniża szansę na rozwinięcie uczulenia na określony gatunek.
Uwaga!
- Ekspozycja na dym papierosowy w czasie ciąży oraz w początkowym okresie życia dziecka zwiększa ryzyko zachorowania na astmę.
- Ograniczenie kontaktu z roztoczami w pierwszych miesiącach życia zmniejsza ryzyko rozwoju alergii i astmy u dzieci.
Jak palenie papierosów w ciąży szkodzi dziecku? https://niebieskiepudelko.pl/jak-palenie-w-ciazy-naprawde-wplywa-na-twoje-dziecko/
Bibliografia
Pacjent.gov, https://pacjent.gov.pl/aktualnosc/kiedy-dziecko-ma-alergie
Medycyna Praktyczna, https://www.mp.pl/pacjent/pediatria/choroby/choroby-alergiczne
Szpital Carolina, https://carolina.pl/aktualnosci/jak-rozpoznac-alergie-u-dziecka/
Tagi: alergeny, alergia
Dodaj komentarz