Dużo pisze się o żywieniu w wieku niemowlęcym. Co, jednak jeśli maluch skończy już rok? Czy można podawać mu wszystko?
Po pierwszych urodzinach faktycznie znika całe mnóstwo zakazów żywieniowych, które ze względów bezpieczeństwa wprowadzono dla niemowląt. Roczne dziecko może więc spróbować miodu i mleka krowiego czy posolonego ziemniaka. Nie oznacza to jednak, że może i powinien jeść jak dorosły, zwłaszcza, że większość dorosłych je niezdrowo!
Znaczenie diety w pierwszych 3 latach życia
Ograniczenia żywieniowe dla wieku niemowlęcego wynikają przede wszystkim z szeregu potencjalnych niebezpieczeństw zdrowotnych – od alergii po poważne infekcje. Później dojrzewający układ odpornościowy z tymi podstawowymi zagrożeniami powinien sobie już jednak poradzić. Na tym etapie kluczowe staje się jednak takie komponowanie jadłospisu, aby maluszek miał pod dostatkiem wszystkich niezbędnych składników odżywczych, a jednocześnie uczył się zdrowych nawyków żywieniowych. Tolerancja na różne smaki i upodobania, które teraz rozwinie, zostaną z nim na długie lata i pomogą ograniczyć ryzyko rozwoju próchnicy, otyłości czy cukrzycy w przyszłości.
Ile powinno jeść dziecko w wieku 1-3 lat?
Według Narodowego Centrum Edukacji Żywieniowej dzieci w tym wieku powinny dziennie spożywać ok. 1000-1200 kcal rozłożonych na 3 główne posiłki, 2 posiłki uzupełniające (drugie śniadanie i podwieczorek) oraz ewentualnie 1-2 zdrowe przekąski. Wielkość porcji należy dostosowywać do apetytu pociechy – to normalne, że jedne dzieci jedzą więcej, a drugie mniej!
Jadłospis należy budować tak, aby znalazły się w nim:
- Białko, a więc chude mięso, ryby (1-2 razy w tygodniu), jajka (3-4 w tygodniu), nabiał, warzywa strączkowe, orzechy, nasiona. Szczególnie godny polecenia jest jogurt naturalny, który dodatkowo zawiera cenne szczepy dobroczynnych bakterii. Prawidłowy poziom konsumpcji czystego białka wyliczysz, mnożąc aktualną wagę dziecka przez ok. 1,10 g. Pamiętaj jednak, że białko pochodzenia zwierzęcego jest lepiej przyswajalne i wystarczy mniejsza porcja, aby zaspokoić zapotrzebowanie malucha.
- Tłuszcze w ilości 33-44 g dziennie. Należy przy tym faworyzować tłuszcze jedno- i wielonienasycone obecne w olejach roślinnych, orzechach i nasionach, a ograniczać tłuszcze nasycone obecne w produktach zwierzęcych. Tłuszczy typu trans (np. margaryny) należy unikać. Co ważne, proporcja tłuszczy w diecie malucha powinna być wyższa niż u dorosłego, więc do obiadu czy kolacji warto zawsze dodać łyżeczkę oliwy z oliwek bądź masła.
- Węglowodany w ilości ponad 130 g dziennie. W tej kategorii szczególnie wskazane są produkty zbożowe, których dziecko powinno zjeść nawet 5 porcji dziennie. Pieczywo pełnoziarniste, bogate w błonnik, ale ciężkostrawne, dobrze jest przeplatać z jasnym pieczywem. Unikaj jednak ciastek, które zawierają nie tylko cukier, ale także niezdrowe tłuszcze trans.
- Warzywa jako główne źródło błonnika i witamin, zarówno surowe, jak i gotowane, w tym również pochodzące z mrożonek. Wybieraj jak najbardziej kolorowe warzywa, które są kopalnią cennych antyoksydantów.
- Owoce w ilościach mniejszych niż warzywa, ale najlepiej surowe. Orzechy i orzechy to idealna propozycja na przekąskę dla malucha.
Co z piciem?
Po skończeniu 1 roku życia dzieci mogą, a nawet powinny być dalej karmione piersią. Mleko matki ma jednak w tym okresie znaczenie dopełniające i nie zastępuje posiłków. Zwiększa natomiast bilans wodny malucha i dostarcza mu cennych przeciwciał chroniących przed patogenami chorobotwórczymi.
Poza tym roczne dziecko powinno jednak przede wszystkim pić niskozmineralizowaną, niegazowaną wodę. Należy bezwzględnie zrezygnować z butelki ze smoczkiem czy kubka-niekapka na rzecz normalnego, otwartego kubeczka. Alternatywnie można maluchowi podawać niesłodzoną herbatę lub wysoce rozcieńczone soki owocowe, nie więcej jednak niż ½ szklanki czystego soku dziennie. Codzienne menu można też uzupełnić ciepłym lub zimnym mlekiem bądź kakao, pamiętając jednak, aby nie przesadzać z dosładzaniem.
Ogólnie dziecko do 3 roku życia powinno codziennie wypijać ok. 1300 ml różnych płynów – w ilość tą wliczają się także zupy czy mleko z piersi.
O czym warto pamiętać?
Dieta dzieci do lat 3, mimo że bardzo poszerzona, nadal powinna brać jednak pod uwagę następujące ograniczenia:
- Cukier powinien być limitowany do minimum. Nie należy przyzwyczajać dzieci do słodzonych napojów, a słodycze powinny być rzadkością „od święta”. Zamiast kupnych preferuj domowe ciasta i desery słodzone lekko miodem czy musem jabłkowym.
- Limitować należy również sól – dla dzieci w wieku 1-3 lat dzienny limit wynosi 2 g, czyli 0,8 g sodu. Nie podawaj dziecku bardzo słonych przekąsek typu chipsy czy paluszki, ponieważ prowadzi to do rozwoju nawyku przesadnego solenia w przyszłości.
- Fast-foody są wysoce niewskazane, ponieważ zawierają dużo tłuszczów nasyconych i soli, a mało witamin i minerałów. W podróży lepiej jest podać maluchowi domową kanapkę niż frytki czy hamburgera.
- Wędliny zasadniczo nie powinny być podawane małym dzieciom, gdyż zwiększają ryzyko zachorowania na raka w przyszłości. Jeśli już zdecydujesz się na kupno, wybieraj chudą szynkę drobiową bez azotanów.
- Produkty bogate w barwniki, sztuczne słodziki i konserwanty nie powinny być podawane małym dzieciom wcale.
Eksperci z Zakładu Żywienia Instytutu Matki i Dziecka podkreślają, że dieta dziecka w wieku od 1 do 3 roku życia powinna być urozmaicona, uregulowana (stałe czasy posiłków), umiarkowana i z unikaniem niekorzystnych substancji.
Ważne jest jednak nie tylko „co”, ale również „jak”. Pod tym względem zaleca się:
- Zachęcać dzieci do samodzielnego jedzenia, nawet jeśli wiąże się ono z bałaganem;
- Nie rozpraszać maluchów podczas posiłków, zwłaszcza nie puszczać im bajek;
- Dbać o estetyczną stronę żywności i przyrządzać posiłki w atrakcyjnej dla malucha formie;
- Nigdy nie zmuszać dziecka do jedzenia więcej niż ma na to ochotę!
Bibliografia:
„Żywienie dzieci w wieku 1-3 lat” mgr Ewa Ehmke vel Emczyńska-Seliga
„Poradnik żywienia dziecka w wieku od 1. do 3. roku życia” Zespół medyczno-żywieniowy Zakład Żywienia, Instytut Matki i Dziecka, Warszawa 2020
Tagi: dieta dziecka
Dodaj komentarz