Dla rodziców najbardziej ekscytujący jest zwykle okres po pierwszych urodzinach dziecka, gdy zaczyna on nazywać ludzi i rzeczy po imieniu. Tak naprawdę jednak to, co się dzieje później ma jeszcze większe znaczenie…
Między drugim a trzecim rokiem życia większość dzieci przechodzi od etapu przyswajania nowych słów do budowania całych zdań. Na początku będą to krótkie komunikaty typu „mama dać”, ale z czasem wydłużą się do kilku słów. To szczególnie ważny okres, w którym należy unikać mówienia do malucha zdrobniałą mową dziecięcą – używajmy normalnych słów i poprawnej składni, jeśli zależy nam, aby nasze potomstwo prawidłowo rozwijało się pod względem komunikacyjnym.
Rozwój swoistej mowy dziecięcej
Między trzecim a siódmym rokiem życia następuje finalizacja zdolności komunikacyjnych, którą mądrzy rodzice powinni aktywnie wspierać. Dziecko z miesiąca na miesiąc ma coraz szerszy zasób słów, które uczy się łączyć w zdania złożone wyrażające na przykład przyczynę i skutek. Trzyletnie dzieci mogą jeszcze nie wymawiać niektórych spółgłosek, a samogłoski nosowe („ą”, „ę”) upraszczać. Najtrudniejsze głoski, takie jak „dż”, „cz” albo „sz” bywają zmiękczane do postaci „dź”, „ć” czy „ś” – to naturalny etap, który nie powinien niepokoić.
Najdłużej utrzymujące się błędy wymowy, które obserwuje się nawet u pięcioletnich dzieci to zastępowanie „r” głoskami „l” czy „j”, przestawianie liter w słowach, mylenie „f” z „ch” oraz opuszczanie pierwszej sylaby w długich słowach. Jeśli nie ustąpią one do szóstego roku życia, wymagana jest pomoc logopedyczna.
Pamiętajmy, iż dziecko w wieku przedszkolnym cały czas jest aktywnym badaczem i konstruktorem swojego systemu językowego. Wzbogaca swój słownik, który zawiera na ogół ok. 15 tys. wyrazów (obserwuje się duże zróżnicowanie w obrębie czynnego i biernego słownika dzieci). Jest to też czas, gdy dziecko bawi się językiem, tworząc neologizmy.
Co powinien umieć czterolatek? Rozróżniać przeszłość i przyszłość, zadawać pytania
Co powinien umieć pięciolatek? Mówić zrozumiale pełnym zdaniami, zachowywać kolejność zdarzeń, rozumieć i potrafić wyjaśnić znaczenie słów
Co powinien umieć sześciolatek? Wymawiać poprawnie wszystkie zgłoski, prawidłowo używać przyimków, podawać z głowy wyrazy na daną literę, wyklaskiwać liczbę sylab w słowie.
Co mogą zrobić rodzice by poprawić język dziecka?
W zasadzie w wieku 5-6 lat prawie wszystkie dzieci opanowują podstawową gramatykę i wymowę języka ojczystego. Jeśli jednak zaobserwujemy u dziecka niechlujny sposób wysławiania tzn. zniekształcanie niektórych głosek lub słów, „połykanie” końcówek wyrazów, zbyt szybkie mówienie, wtręty zbędnych dźwięków, chaotyczne opowiadanie, krzykliwe lub przeciwnie ciche i niewyraźne mówienie takim stanem należy się zainteresować. Czasami będzie konieczna pomoc logopedy, wizyta w poradni ortofonicznej.
Co ważne, dorosły jest dla dziecka modelem w zakresie kompetencji językowych i komunikacyjnych. Ważne jest zatem, co mówimy do dziecka i jak mówimy. Zazwyczaj rodzice intuicyjnie poprawiają błędy językowe popełniane przez dzieci. Szczególnie poleca się w tym zakresie:
- powtarzanie niepoprawnej wypowiedzi dziecka w formie poprawnej lub bardziej kompletnej
- powtarzanie wypowiedzi dziecka z zastosowaniem innej struktury: „chciałeś powiedzieć, że ….”)
- zadawanie pytań wyjaśniających (sygnalizujących, że nie do końca jasna jest intencja wypowiedzi dziecka i dziecko powinno jeszcze raz ją powtórzyć), poprzez używanie pytań podtrzymujących rozmowę: Kto? Co? Gdzie?
Język dziecka rozwijamy również, czytając z nim książki. Wzbogacamy w ten sposób słownictwo i dostarczamy wzorów konstrukcji zdaniowych. O przeczytanych książkach starajmy się rozmawiać z dzieckiem. Rozmowa rozszerza wiedzę dziecka o świecie, pozwala na wymianę poglądów, poznanie stanowiska dziecka i dorosłego, pogłębia refleksje, pobudza do przemyśleń.
Czego unikać gdy uczy się mówić?
Oprócz mówienia do dziecka wyimaginowanym językiem dziecięcym, który spowalnia rozwój mowy, bezwzględnie należy wystrzegać się zbywania pytań maluch sformułowaniami typu: „daj mi spokój”, „później ci powiem”, „dowiesz się, jak będziesz duży”.
Nie pozwalajmy również dzieciom na niechlujne wypowiedzi, błędy gramatyczne czy używanie zbyt slangowego języka. To w domu kształtuje się podstawy mowy, które kiedyś mogą zadecydować o sukcesie towarzyskim czy profesjonalnym potomka!
Tagi: rozwój mowy u dziecka
Dodaj komentarz