Ciąża to stan niezwykły i to nie tylko pod względem czysto fizjologicznym. W społeczeństwie i systemie prawnym od dekad uznaje się specjalne przywileje i prawa ciężarnych. Czy znasz je wystarczająco dobrze? Czego możesz oczekiwać od swego pracodawcy?
Ciąża a stanowisko pracy
Dla wielu kobiet oznajmienie pracodawcy o ciąży jest wciąż źródłem stresu i dyskomfortu. Boimy się, że szefowie nieprzychylnie będą patrzeć na odejście na urlop macierzyński i mogą próbować pozbawić nas stanowiska lub nawet etatu. Ten strach bierze się zwykle z nieświadomości praw kobiet w ciąży i bardzo często okazuje się bezpodstawny.
Zanim jednak wybierzesz się do kadr, aby powiadomić o swym odmiennym stanie, upewnij się, że wiesz, na czym stoisz. Według polskiego prawa:
- pracodawca nie może wypowiedzieć ani rozwiązać umowy o pracę w okresie ciąży (wyjątkiem jest zatrudnienie na miesięczny okres próbny oraz praca tymczasowa na podstawie umowy nieprzekraczającej 2 miesiące);
- jeżeli posiadasz umowę na czas określony, która wygaśnie w czasie ciąży (ale po ukończeniu trzeciego miesiąca ciąży), to umowa ta automatycznie ulega przedłużeniu do dnia porodu;
- kobiety w ciąży, jak również pracownika opiekującego się dzieckiem (do ukończenia przez dziecko 4. roku życia), nie wolno zatrudniać w godzinach nadliczbowych ani w porze nocnej oraz delegować poza miejscem pracy;
- w razie, gdy zmiana warunków pracy na dotychczas zajmowanym stanowisku pracy powoduje obniżenie wynagrodzenia, kobiecie w ciąży przysługuje dodatek wyrównawczy;
- kobieta zatrudniona na czas nieokreślony ma prawo w czasie ciąży ubiegać się o pracę zdalną;
- pracodawca zobligowany jest do udzielania ciężarnej zwolnień na badania lekarskie ściśle związane z ciążą;
- kobieta w ciąży może skorzystać z 270 dni pełnopłatnego zwolnienia lekarskiego. Okres ten umożliwia przebywanie na zasiłku chorobowym przez całą ciążę.
Uwaga! Pracodawca może rozwiązać umowę z kobietą ciężarną, jeśli pojawiły się przyczyny uzasadniające zwolnienie zawinione przez pracownicę (w szczególności ciężkie naruszenie obowiązków pracowniczych), a zakładowa organizacja związkowa wyraża na to zgodę. Drugim wyjątkiem pozwalającym na rozwiązanie umowy z ciężarną jest likwidacja lub upadłość pracodawcy.
Ochrona nie obejmuje również pracownic zatrudnionych na umowę zlecenie, o dzieło lub przekazanie praw autorskich.
Sprawdź, czy wiesz wszystko o urlopie macierzyńskim: https://niebieskiepudelko.pl/urlop-macierzynski-i-rodzicielski-bez-tajemnic/
Ochrona przed pracą uciążliwą i niebezpieczną
Ciężarna pracownica nie tylko podlega ochronie i nie może zostać zwolniona (z wyjątkiem wspomnianych wyżej wyjątków), ale również nie powinna wykonywać prac o charakterze uciążliwym i niebezpiecznym. Ich pełny wykaz znaleźć można w Rozporządzeniu Rady Ministrów z 3 kwietnia 2017 r.).
Na liście prac zakazanych znalazły się m.in.:
- dźwiganie przedmiotów cięższych niż 3 kg;
- jednorazowe stanie dłuższe niż 3 godziny;
- praca przed monitorem dłużej niż 50 minut (po tym okresie wymagana jest obligatoryjna przerwa) i łącznie przekraczająca 8 godzin dziennie.
Wspomniane rozporządzenie reguluje również temperaturę pracy, narażenie na hałas lub drgania, narażenie na działanie pola magnetycznego oraz kontakt ze szkodliwymi substancjami chemicznymi i biologicznymi.
Inne prawa kobiet w ciąży
Praca to nie jedyne miejsce, gdzie przysługują Ci przywileje z uwagi na ciążę. ZUS umożliwia na przykład ubezpieczonym przyszłym mamom korzystanie z płatnego zasiłku macierzyńskiego już na 6 tygodni przed porodem. Okres pobierania zasiłku po porodzie zostaje wówczas adekwatnie skrócony i zależy od liczby urodzonych dzieci.
Kobiet w ciąży mają również prawo do darmowej opieki zdrowotnej bez względu na fakt objęcia ubezpieczeniem zdrowotnym. Obejmuje ona badania ginekologiczne (w tym badania prenatalne na podstawowym poziomie), opiekę położnej, edukację oraz sam poród w placówce zdrowia.
Przy okazji korzystania z usług medycznych, warto wiedzieć, że kobieta w ciąży ma prawo do:
- otrzymywania informacji i udziału w podejmowaniu decyzji na temat ciąży, porodu i połogu;
- odmowy poddania się poszczególnym zabiegom lub procedurom;
- wyboru osoby sprawującej opiekę w ramach danej placówki służby zdrowia;
- wyboru miejsca porodu (w tym poza szpitalem).
Ponadto ciężarna powinna być traktowana z szacunkiem i uwzględnieniem jej godności oraz prawa do prywatności. W placówkach służby zdrowia oraz aptekach należy się jej również pierwszeństwo obsługi.
Tagi: kodeks pracy, prawa kobiet, urlop macierzyński
Dodaj komentarz