Klasyczne objawy ciąży obejmują zatrzymanie miesiączki, mdłości i zmęczenie. Istotne zmiany zachodzą jednak również w kobiecej anatomii. Szyjka macicy po zapłodnieniu zaczyna przygotowywać się do swojej najważniejszej roli.
Zbyt mało kobiet ma dobre rozeznanie we własnych drogach rodnych. Skutkuje to nieporozumieniami i mitami, ale także zaniedbaniami, które mogą być w przyszłości kosztowne. Przypomnijmy, że rak szyjki macicy to czwarty najczęstszy nowotwór na świecie, a co roku z jego powodu na Ziemi umiera ponad 300 tysięcy kobiet.
Co to jest szyjka macicy i jaką odgrywa rolę?
Szyjka macicy to połączenie macicy z pochwą. Ma ona postać wąskiego kanału o bardzo pomarszczonej powierzchni – dzięki temu może się kurczyć i rozszerzać w zależności od potrzeby. A potrzeby bywają różne, gdyż w czasie ciąży szyjka macicy pełni funkcję ochrony płodu, a potem staje się jego drogą na świat.
U kobiet nieciężarnych szyjka macicy wyczuwalna jest palcem na końcu pochwy. Zmiany jej położenia i miękkości wskazują na zbliżającą się owulację i związane z nią dni płodne – miękka szyjka, którą trudno jest dosięgnąć, zwiastuje szanse na dziecko.
Śluz wydzielany w szyjce pomaga plemnikom w wędrówce za jajeczkiem, a jego zaburzenia mogą utrudniać zajście w ciążę. W czasie menstruacji z kolei szyjka macicy umożliwia pozbywanie się złuszczającej się śluzówki wraz z krwią. Tampon włożony do pochwy nigdy nie dotrze spontanicznie do macicy właśnie dzięki obecności szyjki.
Szyjka macicy po zapłodnieniu
Jeśli w czasie owulacji doszło do poczęcia, szyjka macicy nie opadnie w dół, ale pozostanie wysoko w kanale rodnym. Wydzielany przez nią śluz, zamiast stopniowo wysychać, jak w przypadku cyklu bez zapłodnienia, będzie jednak coraz bardziej obfity. Zacznie się też zagęszczać, nabierając żelowej konsystencji, a w końcu uformuje się z niego czop, który zablokuje szyjkę macicy na cały okres ciąży.
- Przeczytaj więcej: Co to jest czop śluzowy i czemu służy?
W kolejnych miesiącach zdrowa szyjka macica pozostanie zamknięta i zwarta. Będzie ona chronić płód przed infekcjami, ale także fizycznymi urazami – np. w trakcie seksu czy badania lekarskiego. Ginekolog w ramach regularnych wizyt kontrolnych powinien zawsze kontrolować jej stan.
Zmiany szyjki macicy po koniec ciąży
W ramach przygotowania do porodu szyjka macicy zacznie się zmieniać. Pierwszym etapem będzie powolne skracanie, które u różnych kobiet może nastąpić szybciej lub później – nie ma tutaj reguły. Następnie, szyjka uwolni czop śluzowy i zacznie się powoli zmiękczać oraz poszerzać. Bóle, które pojawiają się tuż przed porodem i przybierają na sile, mają za zadanie rozciągnąć szyjkę na szerokość 10 cm – potrzebną, aby dziecko mogło wydostać się z macicy.
Niewydolność szyjki macicy – co to oznacza?
Niestety, szyjka macicy nie zawsze spełnia swoją funkcję na medal. Słaba tkanka może nie wytrzymać dziewięciu miesięcy na posterunku i zacznie skracać i poszerzać się o wiele za wcześnie. W takiej sytuacji mówimy o niewydolności szyjki macicy. Jest to poważny problem, który grozi przedwczesnym porodem lub poronieniem (o ile pojawi się jeszcze w pierwszej połowie ciąży).
Objawy niewydolności szyjki macicy są jednak trudne do wychwycenia. Zalicza się do nich plamienie przed ukończeniem 24 tygodnia ciąży, jak również:
- dziwne uczucie nacisku na szyjkę;
- pojawienie się nowego typu bólu w krzyżu;
- delikatne skurcze w podbrzuszu;
- zmiany w konsystencji śluzu w pochwie.
W przypadku zaobserwowania powyższych objawów należy bezzwłocznie skontaktować się z lekarzem prowadzącym. W grupie ryzyka znajdują się przede wszystkim kobiety, które doświadczyły już niewydolności we wcześniejszych ciążach oraz pacjentki poddawane uprzednim zabiegom na szyjce.
Na szczęście, odpowiednio wcześnie wykryta niewydolność szyjki macicy może być skutecznie leczona. Terapia polega na podawaniu progesteronu dopochwowo, a w uzasadnionych wypadkach również założeniu pessaru położniczego, czyli miękkiej silikonowej wkładki, która zapobiega skracaniu i otwieraniu się szyjki. Alternatywnym rozwiązaniem jest założenie szwu okrężnego, niosącego jednak ze sobą ryzyko powikłań.
Dbaj o swoją szyję macicy!
Jak widać z powyższego, szyjka macicy to jeden z ważniejszych instrumentów macierzyństwa. Stąd tak ważne jest, aby o nią należycie dbać przez całe życie. Oprócz zdrowego stylu życia zalecane są przede wszystkim regularne wizyty u ginekologa obejmujące wykonanie cytologii, czyli badania komórek nabłonka szyjki macicy. Wykrywają one zmiany rakowe we wczesnym stadium i pozwalają pokonać nowotwór.
Szyjka macicy, niestety, jest bardzo podatna na zakażenia wirusem HPV, przekazywane w ramach współżycia seksualnego i drastycznie zwiększającego ryzyko rozwoju raka. Stosowanie prezerwatyw ogranicza, ale nie eliminuje ryzyka zachorowania. Za lepsze metody prewencji uznaje się więc wystrzeganie się rozwiązłości seksualnej oraz szczepienia na HPV.
Bibliografia:
https://my.clevelandclinic.org/health/body/23279-cervix
https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/incompetent-cervix/symptoms-causes/syc-20373836
https://www.verywellhealth.com/what-is-the-cervix-3520584
Tagi: szyjka macicy, zmiany szyjki macicy
Dodaj komentarz