Strach przed porodem to rzecz naturalna. Żadna kobieta nie powinna jednak bać się tego, że zostanie źle potraktowana lub niewłaściwie obsłużona w szpitalu położniczym. Gwarantem tej pewności ma być Standard Organizacyjny Opieki Okołoporodowej (SOOO), który wszedł w życie w 2019 r.
Standard wprowadzony został w ramach Rozporządzenia Ministra Zdrowia z 16 września 2018 r. Dotyczy wszystkich placówek medycznych udzielających świadczeń zdrowotnych w zakresie opieki okołoporodowej, na którą składa się:
- opieka sprawowana nad kobietą w czasie ciąży;
- opieka w czasie porodu;
- opieka w czasie połogu oraz opieka nad noworodkiem.
Celem SOOO jest ujednolicenie poziomu świadczeń leczniczych dla ciężarnych, w szczególności w kontekście postawienia kobiety i jej dziecka w centrum uwagi personelu medycznego. Jednym słowem, odchodzimy od budzących grozę opowieści sprzed lat na rzecz otwartego dialogu i respektowania praw pacjenta.
Opieka nad ciężarną – czego można się spodziewać?
W ramach standardu opieki okołoporodowej ciężarna ma prawo wyboru, jeśli ciążę prowadzić będzie lekarz ginekolog czy położna – oba typy opieki są refundowane przez NFZ. Jeśli nie będzie to położna, dodatkowo między 21 a 26 tygodniem ciąży kobieta ma prawo wybrać położną środowiskową. Zadba ona o edukację oraz opiekę nad matką i dzieckiem w miejscu ich przebywania.
Prawo wyboru odnosi się również do miejsca porodu – może to być szpital, własny dom lub dom narodzin.
Ponadto SOOO przewiduje liczbę zalecanych wizyt dla ciąży o fizjologicznym przebiegu, z których pierwsza powinna się odbyć przed ukończeniem 10 tygodnia ciąży. Obejmują one trzy obowiązkowe badania USG oraz jedno dodatkowe, jeśli poród nie nastąpi do końca 40 tygodnia. W przypadku przenoszenia ciąży sugeruje się monitoring za pomocą USG i KTG, ale bez przymusowej hospitalizacji. Dokładnie wyszczególniono wszystkie badania i świadczenia profilaktyczne, które powinny zostać udzielone ciężarnej, łącznie z oceną ryzyka ciążowego.
Duży nacisk postawiono na prawo do edukacji przedporodowej obejmującej propagowanie zdrowego stylu życia oraz przygotowanie we współpracy z lekarzem lub położoną „planu porodu” zawierającego indywidualne życzenia ciężarnej co do zakresu interwencji.
Standard opieki okołoporodowej na dzień „0”
Kluczową częścią SOOO są zalecenia dotyczące opieki nad kobietą, która pojawiła się już w szpitalu położniczym. Bardzo silnie podkreślono tu znaczenie dobrego kontaktu z personelem, szacunku dla rodzącej oraz ciągłości opieki. W ramach wsparcia medycznego rodzącej przewidziano również prawo kontaktu z bliską osobą oraz spożywania przejrzystych płynów. Kwestia przyjmowania posiłków powinna być uzgodniona z osobą prowadzącą poród. Personel ma jednocześnie zachęcać rodzącą do aktywności fizycznej i szukania optymalnych pozycji porodowych.
Poza tym obowiązujące standardy opieki okołoporodowej:
- przyznają rodzącej prawo do łagodzenia bólu porodowego obejmującego metody farmakologiczne i niefarmakologiczne, łącznie z immersją wodną czy akupunkturą;
- ustalają czynności konieczne do przeprowadzenia w I okresie porodu, łącznie z badaniami i oceną czynników ryzyka;
- dają kobiecie możliwość zadecydowania o przeprowadzeniu lewatywy oraz goleniu owłosienia łonowego;
- stanowią, że w przypadku braku postępu w II okresie porodu (ponad 2 godziny lub ponad 3 godziny przy zastosowaniu znieczulenia zewnątrzoponowego) opiekę nad rodzącą obejmuje lekarz położnik;
- stanowią, że nacięcie krocza może być wykonane jedynie w medycznie uzasadnionych przypadkach;
- zalecają, aby po urodzeniu się główki podjąć czynności zapewniające prawidłowe wytaczanie się barków;
- wymagają pokazania noworodka matce, poinformowania o płci i zaciśnięcia pępowiny nie wcześniej jednak niż po upływie minuty od urodzenia;
- wymagają osuszenia noworodka i położenia go na brzuchu matki, jeśli stan zdrowotny na to pozwala; ocena stanu zdrowia dziecka w oparciu o skalę AGPAR powinna być dokonywana właśnie na brzuchu mamy;
- odradzają wykonywanie ucisku na dno miednicy czy pociągania za pępowinę w trakcie IV okresu porodu, czyli wydalania łożyska (z wyjątkiem sytuacji, gdy nastąpił krwotok).
Przeczytaj więcej na temat połogu i przygotowania do niego: https://niebieskiepudelko.pl/wszystko-co-trzeba-wiedziec-o-pologu/
Standardy opieki nad noworodkiem
Położna powinna nadzorować pierwsze karmienie piersią i zobowiązana jest do realizacji profilaktyki związanej zakażeniem przedniego odcinka oka oraz ryzykiem krwawienia wywołanego niedoborem witaminy K. Jej zadaniem również jest wykonanie obowiązkowych szczepień. Tuż po porodzie matka musi mieć jednak zapewniony kontakt „skóra do skóry” przez co najmniej 2 godziny. Jego przerwanie jest dozwolone wyłącznie w przypadku zagrożenia życia lub zdrowia matki, lub dziecka.
Standardy przewidują również pobyt zdrowego noworodka z matką na jednej sali. Jak i przeprowadzenie klinicznego badania noworodka przez specjalistę w ciągu pierwszych 12 godzin od porodu. Badania i wszystkie procedury powinny być jednak prowadzone w obecności matki, jeśli jej stan zdrowia na to pozwala.
Duży nacisk kładzie się również na zapewnienie właściwych warunków do laktacji, w tym:
- dostarczenie aktualnych informacji na temat wskazań dotyczących karmienia piersią,
- przeprowadzenie instruktażu przystawiania do piersi z aktywnymi próbami;
- zwracanie uwagi matki na wczesne oznaki głodu i zachęcanie jej do przystawiania dziecka do piersi do kilkunastu razy na dobę;
- poinstruowanie w zakresie ręcznego odciągania pokarmu;
- niestosowanie smoczków w okresie stabilizacji laktacji;
- zapewnienie matce sprzętu do odciągania mleka.
Jeśli matka nie może karmić z piersi SOOO zaleca skorzystanie z banku mleka kobiecego raczej niż podawanie noworodkowi wody z glukozą lub mleka modyfikowanego. To ostatnie jest dozwolone jedynie w przypadku życzenia matki lub uzasadnionej medycznie decyzji lekarza.
Standardy opieki okołoporodowej związane z połogiem
Kobieta w okresie połogu powinna mieć zapewniona profesjonalną opiekę obejmującą m.in. ocenę stanu jej zdrowotnego, laktacji i zdrowia psychicznego. W ramach wizyt położnej przewiduje się również ocenę stanu noworodka. W tym obecności odruchów, przebiegu karmienia, higieny, zachowania dziecka oraz stanu kikuta pępowiny. Wizyty patronażowe powinny być minimalnie cztery, w tym pierwsza musi się odbyć w przeciągu 48 godzin od wypisania ze szpitala.
Warto dodać, że SOOO precyzyjnie określa też standardy opieki nad kobietą w sytuacjach szczególnych, takich jak urodzenie chorego dziecka. Personel medyczny zobowiązany jest do udzielenia adekwatnej pomocy w sposób empatyczny i pełen szacunku oraz przekazania kobiecie wszelkich informacji dotyczących stanu jej zdrowia czy też możliwości uzyskania dalszej pomocy.
Bibliografia:
Ministerstwo Zdrowia; https://www.gov.pl/web/zdrowie/standardy-opieki-okoloporodowej
Fundacja Rodzić Po Ludzku; https://rodzicpoludzku.pl/poznaj-swoje-prawa/standard-opieki-okoloporodowej-poznaj-swoje-prawa/ii-trymestr-3/
Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 16 września 2018 r. w sprawie standardu opieki okołoporodowej, Dz. U. z 2018 r. poz. 1756
Tagi: opieka okołoporodowa, poród, prawo, przepisy
Dodaj komentarz