Być zarówno młodszym i starszym rodzeństwem to nie lada wyzwanie. Czy faktycznie istnieje coś takiego jak syndrom środkowego dziecka? Przeczytaj, co sądzą na ten temat psychologowie…
Posiadanie trójki dzieci to ogromna radość, ale zarazem przejście do fazy rodziny, w której potomstwa jest więcej niż rodziców. Dość szeroka struktura wiekowa oraz rywalizacja o względy mamy i taty stają się często zarzewiem konfliktów. Środkowe dziecko znajduje się tutaj w szczególnej sytuacji…
Korzyści z bycia środkowym dzieckiem
Pozycja „pomiędzy” pośród rodzeństwa ma niewątpliwie wiele zalet. Z jednej strony pociecha spędza bowiem pierwsze lata swego życia jako młodsze, rozpieszczane dziecko. Od starszego brata czy siostry uczy się wielu praktycznych umiejętności, dzięki którym łatwiej będzie mu odnaleźć się w gronie rówieśników. Może liczyć na pomoc, wsparcie i wyrozumiałość. Z drugiej strony, zyskując młodsze rodzeństwo, nabiera odpowiedzialności i poczucia ważności. Może cieszyć się uczuciami maluszka i jego podziwem, a jednocześnie kształcić u siebie empatię i opiekuńczość.
Środkowemu dziecku najłatwiej będzie odnaleźć się w grupie. Umie bowiem słuchać i obserwować, ale zarazem troszczyć się i podawać rękę. Zazwyczaj jest więc towarzyskie i z biegiem czasu wykształca prawdziwy talent negocjatorski.
Czemu środkowym dzieciom jest trudno?
O syndromie środkowego dziecka mówi się jednak zwykle nie w kontekście korzyści, jakie daje pozycja drugiego z trzech dzieci, ale pewnego handicapu. W ogromnej większości domów podstawowym problem jest bowiem, że środkowej pociesze poświęcamy najmniej uwagi i trudnego jest tego faktu nie dostrzec.
Z najstarszym dzieckiem dla rodziców wszystko jest nowe i ekscytujące – każdy test, mecz, przyjaźń, talent. Nic dziwnego, że angażuje się w jego wychowanie ogromne ilości uwagi i energii. Jako intelektualnie i fizycznie silniejsze zajmuje też dominującą pozycję w domu i ma decydujący głos w zakresie organizacji czasu. Z drugiej strony, gdy pojawi się trzecie dziecko, to one przejmuje rolę beniaminka i staje się oczkiem w głowie rodziców i dziadków. Ta zmiana może być szczególnie bolesna dla środkowej pociechy.
Wystarczy wyobrazić sobie wieczór, kiedy tata pomaga najstarszemu przygotować projekt do szkoły, a mama układa maluszka do snu. Środkowe dziecko albo musi nauczyć się życia poza ośrodkiem uwagi, albo zacznie o nią intensywnie walczyć.
Jakie są środkowe dzieci?
Psychologowie uznający determinujący wpływ kolejności urodzenia na charakter rozwinęli ogólny profil ludzi wychowanych jako środkowe dzieci. Według niego drugie z trójki rodzeństwa jest zazwyczaj:
- ciche i spokojne;
- o mniejszej sile przebicia i ugodowym charakterze;
- niewierzące w swoje możliwości i potencjał.
Uważa się, że dzieci, które wyrosły z poczuciem drugorzędności w domu, stają się często dorosłymi o problemach emocjonalnych. Miewają też najsłabsze relacje z rodzicami, w związku z czym nie mówią często o swoich uczuciach, boją się pytać i zwierzać. Z badania przeprowadzonego w 2016 r. wynika wręcz, że środkowe dzieci przywiązują znacznie mniejszą wagę do rodziny jako wartości i opoki życiowej. Są też mniej religijne i prędzej czy później mogą gwałtownie buntować się przeciw rodzicom.
Niestety, w jednym z badań dowiedziono również, że środkowe dzieci mają o 33% większe szanse na rozwój ryzykownych i przestępczych zachowań.
Czy należy temu wierzyć?
Teoria kolejności urodzenia nie jest pewnikiem naukowym, ale hipotezą. Na jej temat znaleźć można wiele opinii krytycznych, które sugerują, że każda rodzina ma inną dynamikę, a styl wychowania i warunki bardziej wpływają na charakter człowieka niż fakt czy był pierwszym, czy piątym urodzonym. Nie można więc na pewno włożyć wszystkich środkowych dzieci do jednej szufladki z góry określającej ich los. Tym bardziej, że jako rodzic możesz w aktywny sposób walczyć ze stereotypami.
Jeśli masz więcej niż dwójkę dzieci…
W wielodzietnych rodzinach życie jest zwykle bardziej chaotyczne i pełne wydarzeń. To jednak nie powód, aby powielać tradycyjne scenariusze skojarzone ze wspomnianym wyżej syndromem środkowego dziecka. Właśnie dlatego, że obarczone jest ono naturalnym ryzykiem „zapomnienia”, powinniście dbać o to, aby:
- znajdywać czas na indywidualne przytulanie, rozmowy, zabawy – dobrze jest, gdy środkowe dziecko ma jakąś specjalną aktywność, która łączy je z mamą lub tatą bez towarzystwa reszty rodzeństwa;
- wszelkie kary i nagrody były uczciwe i nie bazowały na wieku;
- podkreślać głośno różnice między dziećmi (zwłaszcza te pozytywne), aby każde czuło się dostrzegane i wyjątkowe;
- angażować dzieci w różne zajęcia sportowe, artystyczne czy intelektualne, tak aby nie rosła między nimi niezdrowa konkurencja;
- rozmawiać o nastrojach, emocjach, zmianach w zachowaniu, żalach – przede wszystkim słuchać tego, co każde dziecko ma do powiedzenia;
- przywileje nie były ustalone na stałe – bo ktoś jest starszy czy młodszy; niech każdy ma swoją kolej na dzień ulgowy czy wybór filmu na wieczór!
Bibliografia:
https://www.healthline.com/health/mental-health/middle-child-syndrome
https://www.webmd.com/mental-health/what-to-know-middle-child-syndrome
https://www.parents.com/parenting/better-parenting/style/10-tips-for-parenting-middle-children/
https://www.medicalnewstoday.com/articles/middle-child-syndrome#is-it-real
Tagi: rodzeństwo
Dodaj komentarz