W początkowych miesiącach życia dziecko odżywia się wyłącznie dzięki wykorzystywaniu funkcji ssania. Natomiast karmienie łyżeczką stanowi kolejny etap podawania pokarmów u niemowlaków. Można powiedzieć, że korzystanie z łyżeczki rozpoczyna nowy rozdział w rozwoju żywienia najmłodszych dzieci.
Dlaczego prawidłowe karmienie łyżeczką jest takie ważne?
Prawidłowe karmienie łyżeczką pozwala dziecku na zmianę sposobu oddychania i połykania podczas poboru pokarmów. Ssąc, dziecko oddycha tylko przez nos. W czasie korzystania z łyżeczki wdech następuje przez nos, a wydech ustami. To niezwykle ważna umiejętność, gdyż później – na etapie mówienia – również używamy takiego samego wzorca oddechowego. Zatem prawidłowe karmienie łyżeczką przygotowuje dziecko do prawidłowego mówienia. Ponadto zmienia się także sposób połykania (z wczesnodziecięcego na dojrzały). Dziecko uczy się połykania po pobraniu każdej porcji pokarmu, czyli takiego, którym posługują się osoby dorosłe. Zmienia się również praca języka transportującego papki wewnątrz jamy ustnej oraz przygotowującego je do połknięcia po zmieszaniu z enzymami trawiennymi zawartymi w ślinie.
Czym jest mikrobiota jelitowa u dziecka?: https://niebieskiepudelko.pl/mikrobiota-jelitowa-noworodka/
Kiedy zacząć uczyć niemowlę jeść łyżeczką?
Zgodnie z najnowszymi zaleceniami Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci, optymalne jest wyłączne karmienie piersią lub mlekiem modyfikowanym aż do ukończenia przez dziecko 6. miesiąca życia. Jest tak, ponieważ pokarm wytwarzany przez matkę, która jest zdrowa i odpowiednio się odżywia, dostarcza niemowlęciu niezbędne składniki odżywcze i wpływa na jego prawidłowy rozwój w tym okresie życia.
Po ukończonym 6. miesiąca życia, do diety niemowlęcia można zacząć stopniowo wprowadzać produkty stałe o gładkiej konsystencji lub rozrzedzać dietę metodą BLW. W tym okresie organizm dziecka zaczyna już potrzebować dodatkowej energii, białka, żelaza, cynku, a także witamin A, D, E. Jest to także przygotowanie niemowlęcia do bardziej urozmaiconej diety w późniejszym okresie życia.
Jak rozpoznać gotowość malucha do rozszerzania diety?
Wielu rodziców pyta, jakie sygnały ze strony dziecka świadczą o tym, że jest gotowe na rozszerzenie diety. Jeżeli dziecko ukończyło 6. miesiąc życia (9. w przypadku dzieci z alergiami pokarmowymi), sprawdźmy, jak będzie się zachowywać, gdy posadzimy je podczas posiłku na kolanach mamy lub taty. Warto zobaczyć, czy niemowlę siedzi stabilnie w krzesełku do karmienia. Czy bierze do rączki pokarmy i chce jeść i próbować? Czy rozdrabnia je dziąsełkami i połyka, przesuwając pokarm w głąb jamy ustnej? Potrafi siedzieć samodzielnie lub na kolankach, będąc oparte pleckami o mamę lub tatę? Te sygnały świadczą o tym, że maluch jest gotowy na rozszerzenie diety o pokarmy stałe i że posiłek podany w taki sposób będzie dla niego bezpieczny.
Pamiętajmy jednak, że bazą w dalszym ciągu powinno być karmienie piersią. Oznacza to, że najpierw dajemy maluszkowi pokarm z piersi, a dopiero później możemy podać mu posiłek stały za pomocą łyżeczki do ust. Na początku ograniczajmy się do proponowania dziecku jednego posiłku stałego dziennie – ale nie musi być on każdego dnia. W 9-10. miesiącu życia możemy już wprowadzić do dwóch posiłków stałych w ciągu dnia – na przykład jednego głównego i jednej przekąski. W kolejnych dwóch miesiącach życia mogą to być 2-3 posiłki stałe.
Jakie pokarmy podawać, gdy karmię dziecko łyżeczką?
Na dobry początek podawajmy dziecku posiłki o gładkiej konsystencji, by stopniowo wprowadzać je w świat pokarmów stałych. W roli purée dobrze sprawdzą się zmiksowana marchewka lub jabłko czy kaszki. Później, po ukończeniu przez dziecko 7. miesiąca życia, można stopniowo wprowadzać pokarmy o bardziej zróżnicowanej konsystencji. Może to być rozdrobnione mięsko lub ryba (absolutnie niesurowa), ugotowane i rozgniecione warzywa, kaszki, pieczywo, produkty mleczne, a także drobniutko pokrojone surowe warzywa i owoce.
Jak wybrać odpowiednią łyżeczkę do karmienia?
Jaka będzie idealna pierwsza łyżeczka do karmienia?
- rozmiar – zagłębienie łyżeczki powinno swobodnie mieścić się w jamie ustnej dziecka. Brzegi łyżeczki nie mogą zachodzić na linię dziąseł lub zębów;
- materiał – łyżka powinna być sztywna, aby móc docisnąć nią środek języka i uzyskać domknięcie ust. Najczęściej używane są łyżki z melaminy lub specjalnego plastiku;
- wykończenie – istotne jest perfekcyjne wykończenie łyżeczki, łagodne wyprofilowane brzegi, stabilny trzonek, odporność na zarysowania (np. zębami dziecka), w których to rysach mogą gromadzić się resztki pokarmowe. Ważna jest także podatność na wielokrotną sterylizację;
- kształt – preferowane są małe, płaskie, dość sztywne łyżeczki o niezbyt długiej części, na której znajduje się pokarm (jeśli łyżeczka jest w tej części długa, łatwo sprowokować u dziecka odruchową reakcję wymiotną, gdyż łyżka będzie głęboko wyprowadzana do buzi).
Problemy, gdy dziecko uczy się jeść papki
Nie wszystkie dzieci potrafią szybko dostosować się do jedzenia łyżeczką. Pierwsze próby jedzenia przecierów czy pobierania pokarmów mogą być mocno niezgrabne. Jak więc mogą wyglądać potencjalne problemy?
SSANIE – dziecko nie zbiera pokarmu z łyżeczki górną wargą, lecz zamiast tego stara się wykorzystać ssanie.
RADA: Nie utrzymuj łyżeczki w buzi dziecka zbyt długo (dziecko potraktuje łyżeczką jak smoczek lub pierś mamy). Wprowadź pokarm na środek języka, dociśnij i poczekaj na pierwszy ruch zamknięcia ust – wtedy wysuń łyżeczką z buzi dziecka w linii prostej.
KĄSANIE – dziecko silnie przytrzymuje łyżeczkę dziąsłami, zaciska usta i chce ją gryźć, nie pozwala na jej wyciągnięcie.
RADA: Nie wyciągaj łyżeczki na siłę. Spokojnie dociśnij łyżką dziąsła lub zęby dziecka (niezbyt mocno!) i poczekaj kilka sekund – dziecko samo otworzy usta. Stopniowo, takie zachowanie dziecka będzie ulegało wygaszeniu, gdyż jest związane z aktywnością odruchowych reakcji oralnych, a te dominują w pierwszych 6 – 7 miesiącach życia dziecka.
REAKCJA WYMIOTNA – podczas podawania pokarmu dziecko krztusi się lub reaguje gotowością do torsji (wymiotów).
RADA: Nie wkładaj łyżeczki zbyt głęboko do wnętrza jamy ustnej (nie wolno przekraczać środkowej części języka). Ponadto nie dotykaj łyżeczką podniebienia dziecka. Warto zwrócić uwagę na rozmiar i kształt łyżeczki (mała, zaokrąglona), tak aby czubek łyżki nie znalazł się w czasie karmienia zbyt blisko gardła dziecka.
Choć początki rozszerzania diety mogą być trudne, nauka jedzenia łyżeczką i nabieranie pokarmu to ważny krok w kierunku samodzielności dziecka. Z czasem maluch zaczyna lepiej koordynować ruchy, otworzy buzię i coraz chętniej sięga po jedzenie, by je zjeść, a nie się nim bawić. Warto pamiętać, że nauka jedzenia posiłku łyżeczką czy sztućcami to proces, który wymaga czasu, cierpliwości i wielu prób nie tylko ze strony dziecka, ale również rodzica. Rolą pierwszych posiłków i zupek nie jest to, by się najadać, ale uczyć się nowych smaków i opanować jedzenie za pomocą łyżeczki.
Bibliografia:
Medycyna Praktyczna, https://www.mp.pl/pacjent/pediatria/choroby/choroby-alergiczne/138480,alergia-pokarmowa-u-dzieci
Narodowe Centrum Edukacji Żywieniowej, https://ncez.pzh.gov.pl/dzieci-i-mlodziez/rozszerzanie-diety-niemowlat/
Dodaj komentarz