Bardzo dużo pisze się o kryzysie płodności po 38 roku życia kobiety. W rezultacie niektóre panie stają się nieostrożne, wierząc, że nie mają już szans na ciążę. Natura potrafi jednak zaskoczyć. Według danych GUS w roku 2021 w Polsce blisko 600 kobiet w wieku 45 lat i więcej urodziło dziecko. W niższej kategorii (40-44 lata) było ich prawie 12 tysięcy! Jak widać, ciąża po 40-tce jest więc możliwa i realna, a zadaniem demografów jej częstotliwość w społeczeństwie będzie tylko rosła. Pozytywny test w czwartej dekadzie życia nie powinien być więc powodem do paniki.
Jak to się stało? Ciąża po 40-tce
Późna ciąża może mieć wiele przyczyn. Czasami jest wyczekiwana przez wiele lat bezskutecznie, a gdy opada presja i stres związany z próbami zajścia w ciążę, pojawia się sama – właśnie po 40-tce. Częściej jest to jednak ciąża nieplanowana wynikająca z odstawienia antykoncepcji lub nieostrożności w trakcie współżycia. Kobiety myślące o zbliżającej się menopauzie czasem zapominają, że tak długo jak cykl menstruacyjny nie gaśnie, istnieje realna szansa na zapłodnienie.
Zmiany hormonalne w perimenopauzie zwykle osłabiają płodność, ale mogą zaskoczyć – np. podwójną owulacją czy krótszym cyklem. W Wielkiej Brytanii to głównie starsze matki decydują się na aborcję, często z powodu nieplanowanej ciąży.
Wczesna menopauza i zajście w ciąże, czy to możliwe?: https://niebieskiepudelko.pl/wczesna-menopauza-a-ciaza/
Jakie masz szanse zajść w ciążę po czterdziestce?
Niestety, powyższe fakty nie powinny dawać fałszywego obrazu rzeczywistości – planowanie ciąży po skończeniu 40 roku życia obarczone jest dużym ryzykiem fiaska. Szacuje się, że w każdym cyklu szansa na zapłodnienie nie przekracza już 5%. Dla porównania kobiety w wieku 20-30 lat w każdym miesiącu niechronionego współżycia seksualnego mają aż 25% szansę na poczęcie.
Stąd panie planujące późne macierzyństwo powinny możliwie wcześnie skonsultować się z lekarzem specjalizującym się w leczeniu niepłodności, aby zdiagnozować potencjalne problemy i wdrożyć zawczasu ewentualne wsparcie. Po 45 roku życia całkowicie naturalne zajście ciążę dla większości kobiet jest bowiem nierealne.
Ciąża w wieku 45 lat a zagrożenie wadami wrodzonymi
Choć zajście w ciążę w połowie piątej dekady życia może wydawać się błogosławieństwem, w rzeczywistości wiąże się z poważnym niebezpieczeństwem. Współczesna medycyna automatycznie uznaje taką ciążę za ciążę wysokiego ryzyka. W szczególności mówi się o istotnym prawdopodobieństwie poronienia, ciążowej choroby trofoblastycznej oraz chromosomalnych aberracji u płodu.
Jajeczek, które pozostały w jajnikach kobiety do wieku 45 lat, nie tylko jest wyraźnie mniej (ok. 3% oryginalnego zasobu z życia płodowego), ale ich genetyczna jakość jest znacznie niższa. W efekcie w czasie podziału komórkowego rośnie ryzyko błędów, które mogą w mniejszy lub większy sposób wpłynąć na zdrowie i sprawność dziecka. Warto dodać, że partner 45-latki zazwyczaj również nie jest młody, a jego materiał genetyczny bywa „osłabiony”, co niestety zwiększa ryzyko wad wrodzonych.
Z szeroko zakrojonych badań wynika, że przy wieku matki powyżej 40 lat wyraźnie rośnie zagrożenie poważnymi wadami serca, atrezją przełyku, spodziectwem oraz przedwczesnym skostnieniem szwów czaszkowych. Jedna na 30 ciąż w wieku 45 lat wiąże się również z wystąpieniem trisomii 21 chromosomu, czyli mutacji genetyczne wywołującej zespół Downa. Trzy razy częstsze niż u młodszych kobiet są również zaburzenia rozwoju łożyska. Z badań opublikowanych w 2019 r. wynika również, że w przypadku ojca w wieku 45 lat lub więcej ciąża znacznie częściej kończy się przedwcześnie, dziecko ma zbyt niską wagę urodzeniową lub niską ocenę w skali Apgar.
Jak dbać o późną ciążę? Ciąża po 40-tce
Niestety, mamy ograniczone możliwości wpływania na ryzyko wad wrodzonych. Starsze mamy powinny oczywiście stosować się do ogólnych zaleceń dotyczących przyjmowania kwasu foliowego przez cały pierwszy trymestr. A także unikania toksycznych związków, promieniowania, wysokich temperatur i niebezpiecznych leków oraz używek.
Ciąża po 40-tce wiąże się jednak również z innymi wyzwaniami, które można starać się kontrolować. I tak ciężarne czterdziestolatki znacznie częściej doświadczają wysokiego ciśnienia oraz cukrzycy, które mogą z kolei zwiększać ryzyko poronienia czy przedwczesnego porodu. W szczególności ważna jest więc zdrowa, zrównoważona dieta, która zapobiegnie niedoborom, ale jednocześnie pozwoli utrzymać wagę ciała w racjonalnych ryzach. Jadłospis naprawdę warto skonsultować z dietetykiem – zwłaszcza cukier i sól mogą znaleźć się na cenzurowanym.
Starszy organizm może też trudniej radzić sobie z wyzwaniami fizycznymi ciąży. Zazwyczaj obserwuje się więcej zmęczenia i bólów niż u młodszych kobiet. Dużo snu, relaks i ograniczanie stresu są dla przyszłych mam po czterdziestym roku życia bardzo istotne. Wielu lekarzy sugeruje więc zwolnienie z pracy w ramach ciąży wysokiego ryzyka. Co nie oznacza, że powinno się unikać jakiegokolwiek wysiłku czy ruchu – wręcz przeciwnie. Specjaliści szczególnie zalecają starszym ciężarnym umiarkowaną aktywność, taką jak spacery, joga prenatalna czy pływanie.
Badania prenatalne w późnej ciąży
Ze względu na wyraźnie podwyższone ryzyko wad wrodzonych, badania prenatalne są zdecydowanie zalecane dla wszystkich ciężarnych po 40-tce. Podstawą jest USG genetyczne z testem podwójnym PAPP-A lub potrójnym oraz echokardiografia płodu. Bardzo często zalecane są jednak również inwazyjne badania takie jak amniopunkcja (czyli odbiór wody płodowej), biopsja kosmówki czy nieinwazyjny test genetyczny NIFTY. Przy wyraźnych wskazaniach przeprowadza się również fetoskopię lub kordocentezę. Nowinką w świecie badań prenatalnych są również nieinwazyjne i bardzo szybkie testy VERACITY oraz VERAgene. Pozwalają one zawczasu wykryć aneuploidię oraz mutacje punktowe.
Warto podkreślić, że ciąża w wieku 45 lat, choć obarczona ewidentnym ryzykiem, może przebiegać zdrowo i bezpiecznie. Jednak w każdych okolicznościach wymaga ścisłej kontroli lekarskiej.
Specjalnie dla naszych użytkowniczek 10% rabatu z kodem VERA10 na test VERAgen – sprawdź szczegóły tutaj.
Bibliografia:
Rocznik Demograficzny GUS, Warszawa 2022
British Pregnancy Advisory Service, https://www.bpas.org/about-our-charity/press-office/press-releases/unplanned-pregnancy-among-older-women-reflected-in-increased-abortion-rate/
National Library of Medicine, https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/45103
What to Expect, https://www.whattoexpect.com/pregnancy/your-health/pregnant-at-45/
National Library of Medicine, https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC4532312/
Tagi: ciąża, wiek matki
Dodaj komentarz